5-ma’ruza. Lokomotivlarning asosiy mexanik qismlari va ularning vazifalari

Tishli uzatma

Tishli uzatma tortuv elektrodvigatelidagi aylanish momentini g’ildirak juftligiga uzatib berish uchun xizmat qiladi. Tishli uzatma qattiq, ikkitomonlama va spiralsimon bo’ladi. U ikkita shesternya va ikkita tishli halqa hamda ularni o’rab turuvchi kojuxdan iborat. Shesternya qizdirilgan holatda yakor vali uchiga 0,22 – 0,26 mm taranglikda o’rnatiladi. Tishli halqa g’ildirak juftligining markaziy o’qiga qizdirilgan holatda 0,25 - 0,33 mm taranglikda o’rnatiladi.

Kichik shesternya yakor valiga o’rnatilgandan keyin shesternya yon tomoni va val yon tomoni orasidagi masofa 2,8-3,0 mm bo’lishi kerak. Kichik shesterniya 20XN3A markali legirlangan po’latdan tayyorlangan bo’lib, sementatsiya yoki nitrosementatsiya qilinadi va tishlarining qattiqligi 55-61 HRC ga keltiriladi. Tishli halqa ya’ni katta shesterniya uglerodlangan stal 55 GOST 1050 – 88 dan tayyorlangan bo’lib, uning qattiqligi 280 – 310 NV. Kichik shesterniyani almashtirishdan oldin tortuv dvigatel yakori validagi kraska qancha miqdorda yopishib qolganligi tekshiriladi. Ya’ni 85% dan kam bo’lmagan miqdordagi kraska val yuzasiga o’tib qolgan bo’lishi kerak. Kichik shesterniyani 110 – 180 ֩C da qizdirilib o’rnatiladi.

Kichik shesternya yakor valiga o’rnatilgandan keyin shesternya yon tomoni va val yon tomoni orasidagi masofa 2,8-3,0 mm bo’lishi kerak. Kichik shesterniya 20XN3A markali legirlangan po’latdan tayyorlangan bo’lib, sementatsiya yoki nitrosementatsiya qilinadi va tishlarining qattiqligi 55-61 HRC ga keltiriladi. Tishli halqa ya’ni katta shesterniya uglerodlangan stal 55 GOST 1050 – 88 dan tayyorlangan bo’lib, uning qattiqligi 280 – 310 NV. Kichik shesterniyani almashtirishdan oldin tortuv dvigatel yakori validagi kraska qancha miqdorda yopishib qolganligi tekshiriladi. Ya’ni 85% dan kam bo’lmagan miqdordagi kraska val yuzasiga o’tib qolgan bo’lishi kerak. Kichik shesterniyani 110 – 180 ֩C da qizdirilib o’rnatiladi.

Tishli uzatmaning texnik ko’rsatkichlari

Parametrlar	Kichik shesternya (tishli uzatma)	Katta shesternya (tishli uzatma)
Tishli uzatma va val orasidagi taranglik, mm Shesternya va val yonlari orasidagi masofa, mm Detal materiali turi Detal markasi Detal qattiqligi Qizdrilish harorati	0,22 – 0,26 2,8 - 3,0 legirlangan po’lat 20XN3A 55 – 61 NRC 110 – 180 ֯C	0,25-0,33 – uglerodlangan stal 55 GOST 1050 – 88 280 – 310 NV –