5-Mavzu: Sanoat tarmoqlari korxonalarining aylanma fondlari Reja

2. Aylanma fondlarning tarkibi. Shakllanish manbalari va foydalanish 
ko‘rsatkichlari.
Aylanma tuzilmalarni rejalashtirish va boshqarishning hozirgi paytdagi 
amaliyotida ushbu mablag‘larning tarkibi va tuzilmasini baholash va tahlil 
qilishga, shuningdek, ularning funksional roli va harakatiga katta e’tibor qaratiladi. 
Aylanma ishlab chiqarish fondlari korxona aylanma mablag‘larining eng faol 
qismi bo‘lsa, muomala fondlari ishlab chiqarish jarayonida bevosita ishtirok 
etmaydi hamda yangi iste’mol qiymatini yaratmaydi. Bu yerda umumiy qoida 
shundayki, aylanma mablag‘lar doimo aylanishda bo‘lishi zarur - ularning 
samaradorligi va korxona iqtisodiyotiga ta’siri aynan shunda ko‘zga tashlanadi.
Aylanma ishlab chiqarish fondlari korxona aylanma mablag‘larining asosiy 
va salmoqli qismi sifatida o‘z tarkibiga quyidagilarni qamrab oladi:
* 
ishlab chiqarish zahiralari – bu ishlab chiqarish jarayonida ishlab 
chiqarishga kiritish uchun tayyorlangan hamda xom ashyo, asosiy va yordamchi 
materiallar, yoqilg‘i, xarid qilinuvchi yarim tayyor mahsulotlar, butlovchi qismlar, 
qadoqlash va o‘rov materiallari, asosiy fondlarni ta’mirlash uchun ehtiyot qismlar, 
yoqilg‘i-moylash materiallaridan tashkil topuvchi mehnat predmetlari;
* 
tugallanmagan ishlab chiqarish va korxonada tayyorlangan yarim 
tayyor mahsulotlar – bu, ishlab chiqarish jarayonida foydalanishga topshirilgan 
hamda ishlov berish va yig‘uv jarayonida bo‘lgan, lekin ishlab chiqarish jarayoni 
to‘liq tugallanmagan hamda ushbu korxonada keyinchalik ishlov berilishi lozim 
bo‘lgan mehnat predmetlari;
* 
kelgusi davr xarajatlari - ayni paytda ishlab chiqarilayotgan, lekin 
kelajakdagi mahsulotlarga mansub bo‘lgan yangi turdagi mahsulotlarni tayyorlash 
va o‘zlashtirish xarajatlari (masalan, asbobuskunalarni qayta rejalashtirish, 
mahsulotlarning yangi turlarini tayyorlash va loyihalashtirishga sarflanuvchi 
xarajatlar va boshqalar).
Aylanma ishlab chiqarish fondlari alohida tarkibiy qismlari yoki elementlari 
o‘rtasidagi foizlarda ifodalanuvchi o‘zaro munosabatlar aylanma ishlab