5 Mundarija: Kirish §

1.3. Prezentatsiya yaratish bosqichlari 

Matnni kiritish va tahrirlash. 
Siz "Мастер автосодержание" dan foydalangan va prezentatsiyadagi
matnlarni kiritmagan bo’lsangizda, siz Master taklif kilgan matnni
o’zgartirish, tahrirlash va ba'zi joylarini foydalanuvchi matni bilan 
almashtirishingiz mumkin. Bu ishni har bir slayd uchun alohida yoki
struktura rejimiga o’tib, alohida slaydlar matni bilan bir qatorda to’liq 
prezentatsiya matnini tahrirlashingiz mumkin. Struktura rejimida matnni
kiritish, tahrirlash va o’rnini almashtirish, shu jumladan slayddan slaydga 
o’tkazish va nusxalash mumkin.
Slaydda matn yaratish (yozish) uchun quyidagi algoritmni qo’llaymiz. 
1."Рисование" asboblar oynasida "Текст" tugmasini ajratish.
2. Matn yozish uchun zarur maydon hosil bo’lguniga qadar, kursorni
slaydga o’tkazish.
3. Ajratilgan (ramka bilan) maydonda matnni terish.
4. Matn yozilgan maydonni sichqoncha ko’rsatkichi yordamida
slaydning kerakli joyiga o’tkazish. 
Shriftni o’zgartirish uchun matnni ajratib, "Форматирование" oynasi
yordamida matnning ko’rinishi, shrift kattaligi, rangi va hokazolar 
tanlanadi.

---

24 

Grafiklar, tashkiliy diagrammalar va jadvallar qo’shish. 
Hamma vaqt ham faqat matndan foydalanib, mavzuni to’liq tushuntirib 
bo’lmaydi. Ba'zi hollarda rasm va grafiklar zarur bo’lsa, ba'zi hollarda
jadvallar ancha samara beradi.Siz matnli slaydga grafik, tashkiliy 
diagramma va jadvallar qo’shishingiz yoki grafik slayd yaratishingiz
mumkin.Yangi slayd ochishda yoki bo’sh prezentatsiya tanlanganda 
POWER POINT turli slaydlar variantlari ko’rsatilgan "Создат слайд"
muloqot oynasini ochadi. Bu slaydlarning ba'zilari faqat matnlardan iborat 
bo’lsa, ba'zilari sarlavha xamda grafik, tashkiliy diagramma va jadvallar
qo’yish uchun ajratilgan sohalardan tuzilgan. Ba'zilari esa bir slaydning 
o’zida ham matn, ham grafikga ega. Siz keraklisini tanlash uchun uning
belgisiga bir marta sichqoncha tugmasini bosing va "Ok" tugmasini 
tanlang, yoki ikki marta slayd belgisiga sichqonchaning chap tugmasini
tez bosing. Tanlangan slayd prezentatsiya oynasida slaydlar rejimida hosil 
bo’ladi.
Izoh! Slayd tanlanganda va uning ma'lum sohasida tugma bosilganda, 
POWER POINT foydalanuvchi menyudan mos buyruqni qidirib yurmasligi
uchun, barcha imkoniyatlarni avtomatik yuklaydi. 
Rasmni joylashtirish algoritmi. 
1."Рисунок" punktini tanlash. 
2. Kutubxonadan kerakli rasm faylini tanlash, yoki rasm chizilgan
faylning nomini ko’rsatish. 
3. Rasmni slaydning kerakli joyiga joylashtirish.
4. Rasmning o’lchamlarini zarur kattalikgacha o’zgartirish. 
Prezentatsiyadagi rasmlar juda muhim rol o’ynashi sizga ma'lum
albatta. Rasmlarni chizmasdan mohir rassomlar yaratgan asarlardan 
"Рисунок" kutubxonasidan foydalanish mumkin.

---

25 

Prezentatsiyani yaratish uchun menyuning "Вставка" bo’limidan 

foydalangan bo’lsangiz, "Картинка" buyrug’i prezentatsiyangizda asosiy
tayanch iboralarni topib, mavzuga mos rasmlarni tanlash imkonini beradi.
Slayd rejimida "Вставка" menyusidan "Рисунок" buyrug’i tanlansa,
ekranda "Картинка" muloqot oynasi hosil bo’ladi. Rasm joylashtirilishi 
kerak bo’lgan slaydga o’tish uchun kalitli so’zlar orasidan keraklisini
tanlash, xamda "На слайде" ro’yxatidan zarur slayd tanlanib, "Показ 
слайд" tugmasi bosiladi (tanlangan rasm ajratilgan bo’ladi). Ajratilgan
rasm yoki kutubxonadagi ixtiyoriy rasm ajratilib, "Вставить" tugmasi 
bosiladi.
Slayd rejimida ixtiyoriy slaydga grafikani "ko’lda" joylashtirishingiz 
mumkin. Agar slayd bilan ish boshlaganda, grafika uchun ajratilgan ikkita
avtorazmetkadan bittasi tanlansa, grafika uchun ajratilgan joyda 
sichqoncha tugmasini ikki marta bosish, “Картинки” kutubxonasini
yuklaydi.
-"Стандартная" asboblar oynasida "Вставить графику" tugmasini
tanlash; 
-"Вставка" menyusida "Графика" buyrug’ini tanlash, Microsoft Clip
Gallery kutubxonasining muloqot oynasini yuklaydi. Muloqot oynaning 
chap tomonida bo’limlarning alfavit bo’yicha nomlari, rasmlar o’ng
tomonda joylashgan bo’ladi. Ma'lum bo‘limdagi rasmlarni ko’rish uchun, 
ro’yxatda shu bo’lim nomida manipulyator tugmasi bosiladi. Kerakli
rasmni sichqoncha tugmasini bir marta bosib tanlangach, rasm ramka bilan 
o’raladi.
-"Вставить" tugmasi rasmni slaydga joylashtiradi (yoki rasm ustida 
sichqoncha tugmasi ikki marotaba bosiladi). Slaydga joylashtirilgan rasmni
kerakli joyga surish mumkin. Burchaklardagi markerlarni surib, rasm 
o’lchamini o’zgartirish mumkin. Ctrl tugmasi bosib turilsa, rasm markazga

---

26 

nisbatan kichrayadi, yoki kattalashtiriladi. Ctrl ni bosib turib, rasm

surilsa, yangi joyda uning nusxasi hosil buladi.
Prezentatsiya 
vaqtida
siz

o’zingizning

barcha

qobiliyat

va

energiyangizni grafikingizdagi kichkina texnik qismlarini tushuntirishga

qaratasiz. Yaxshiki, siz matnli va grafik sohalar yonida paydo bo’luvchi 
matnli maydonlardagi qisqa izohlardan foydalanishingiz mumkin.

Matnli qo’shish. 

Ajratilgan sohaga matn kirgizish va matnli annotasiyani kiritish

o’rtasidagi asosiy farqi siz jarayonni qanday boshlashingizda bo’ladi. 
Slaydning asosiy qismiga matn kirgizish uchun, ajratilgan sohaga
sichqoncha tugmasini bosib kiritishni boshlashingiz mumkin. Matnli 
annotasiya yaratish uchun esa, quyida ifodalangan asboblar oynasidan
"Текст" tugmasini tanlab, matnli blokni kiritishingiz mumkin. Slaydni 
sharhlash uchun siz istaganingizcha matnli bloklarni qo’yishingiz, so’ngra
esa ularni boshqa obyektlar singari ko’chirishingiz yoki joyini 
almashtirishingiz mumkin. Siz slaydingiz izohlar bilan to’lib ketishini
oldini olishingiz mumkin. Ya'ni, siz hamma izoh larni bir slaydga to’plab, 
bu slaydni prezentatsiya vaqtida zaruriyat tug’ilgandagina ko’rsatishingiz
mumkin.
Matnli bloklarni qo’shish va unga matnli annota tsiyani kiritish uchun
quyidagi qadamlarni bajaring: 
1.

Slaydlar rejimida matnli blok quyiladigan slaydga o’ting.

2.

"Рисование" asboblar oynasidan "Текст" tugmasini bosing.

3.

Sichqon
ko’rsatkichini 

blok
qo’yiladigan 

joyga
qo’ying, 

sichqonchaning chap tugmasini bosib, qo’yib yubormasdan ko’rsatkichni
to’rtburchak hosil bo’lguncha torting. Agar bir yoki ikki so’zli qisqa matn 
kiritish kerak bo’lsa, slaydning ichiga sichqoncha tugmasini bosing, bunda
kichkina matn bloki hosil bo’ladi, ko’rsatilgan matnli blok sichqoncha 
ko’rsatkichini tortish natijasida hosil qilingan.

---

27 

4. Annotatsiya matnini kiriting.

5. Matnli annotatsiya yaratishni tugatish uchun slaydning ixtiyoriy joyiga,
yoki boshqa matnli blok kiritish uchun qaytib, "Текст" tugmasiga 
sichqoncha tugmasini bosing.