5 ona tili docx

uslubiy xato
(bu
paronim xato) bor?
A) zanjirband, asir
B) she’r, zanjirband
С) asir, she’r
D) asir, nazmiy

---

40
6. Urish, noming o‘chsin jahonda.
Gapda qaysi so‘zni qo‘llash bo‘yicha uslubiy xato
bor?
A) jahonda B) urish С) o‘chsin
D) bu gapda uslubiy xato mavjud emas
7. Sanat saroyiga konsert tomosha qilgani bordik.
Gapdagi qaysi so‘z noto‘g‘ri qo‘llangan?
A) konsert B) sanat С) tomosha D) saroy
8. Qo‘sh undoshlarning biri tushib qolgan taqdirda
paronimik xususiyat hosil qiladigan so‘zlarga misol
keltiring.
A) karra, zarra
B) tilla, qattiq
С) hamma, ikki
D) arra, chaqqon
9. Osmon so‘zining ma’nodoshini keltiring.
A) oftob, tepa
B) samo, quyosh
С) ko‘k, oftob
D) ko‘k, samo
10. «Dushman» so‘zining ma’nodoshlarini keltiring.
A) do‘st, yor
B) yov, g‘anim
С) hamroh, o‘rtoq
D) qarshi, yov
11. «Sanoqli» so‘zining ma’nodoshlarini keltiring.
A) o‘lchovli, hisobli
B) hisoblangan, sanalgan
С) tartiblangan, tizimli D) barchasi
12. «Tayyor» ning ma’nodoshlarini keltiring.
A) muhayyo, shay
B) hozir-u nozir, shaylangan
С) tayyor, hozir D) barchasi
13. «Ozodlik»ning ma’nodoshlarini keltiring.
A) erkinlik, istiqlol
B) erkinlik, mustaqillik
C) hurlik, mustaqillik D) barchasi
14. Bir yil tut ekkan kishi yuz yil gavhar teradi. Ushbu
gapdagi shakldosh so‘zni toping.
A) bir tut B) ek, yuz С) tut, yuz D) yil, tut
15. Shakldosh so‘zlarni keltiring.
A) taram, yoqa, kuy, qo‘y, ot, kul, mushak, oy, bog‘,
taxt, et
B) karam, yoq, kuy, qo‘y, ot, kul, mushak, boy,
bog‘la, taxt, ez
С) karam, yoq, kuy, qo‘y, ot, kul, mushak, oy, bog‘,
taxt, et
D) qaram, yoq, kuya, qo‘y, ot, tul, mushak, boy, bog‘,
taxt, et
16. Bir xil so‘z turkumi doirasida omonimlik hosil
qiladigan so‘zlarni keltiring.
A) dushman, savlat, sir, chang, mushak, qaram, kadr
B) qaram, yoq, kuya, qo‘y, ot, tul, mushak, boy, bog‘
С) taram, yoqa, kuya, qo‘y, ot, kul, mushak, oy
D) tuman, davlat, sir, chang, mushak, karam, kadr, oy
17. Har xil so‘z turkumlari doirasida omonimlik hosil
qiladigan so‘zlarni keltiring.
A) tut, soz, qil, yoq, kuy, ot, kul, taxt, et, bor, tush
B) tuman, davlat, sir, chang, mushak, karam, kadr, oy
С) gumon, savlat, sir, chang, mushak, qaram, kadr, oy
D) tuman, davlat, pir, tang, mushak
18. Do‘st achitib gapirar, dushman kuldirib. Ushbu
gapdagi zid ma’noli so‘zlarni toping.
A) do‘st, gapirar, dushman
B) do‘st, dushman, achitib, kuldirib
С) kuldirib, achitib, gapirar
D) achitib, do‘st, gapirar
19. Baxtiyor oqni qoradan ajratadigan bo‘ldi. Ushbu
gapdagi zid ma’noli so‘zlarni toping.
A) oq, qora
B) oq, ajratadigan
С) oq, qora, ajratadigan D) qora, ajratadigan
20. Qarilar izzatda, yoshlar xizmatda. Ushbu gapdagi
zid ma’noli so‘zlarni toping.
A) yoshlar, qarilar
B) qarilar, xizmatda, izzatda
С) qarilar, yoshlar, izzatda, xizmatda
D) izzatda, xizmatda
21. Aqlli uzoqni ko‘zlar, aqlsiz yaqinni. Ushbu
gapdagi zid ma’noli so‘zlarni toping.
A) aqlli, aqlsiz, ko‘zlar, yaqinni
B) aqlli, aqlsiz, yaqin
С) aqlli, aqlsiz, yaqin, uzoq
D) aqlsiz, uzoq, ko‘zlar, yaqin
22. Aqlli uzoqni ko‘zlar, aqlsiz yaqinni. Ushbu gapda
qaysi so‘z turkumidagi so‘zlar zid ma’noli?
A) sifat, ot
B) sifat, ravish
С) ravish, fe’l D) sifat, fe’l
23. Tinchlik urushni yengar. Ushbu gapdagi zid
ma’noli so‘zlarni toping.
A) tinchlik, urush
B) urush, yengmoq
С) tinchlik, yengar D) zid ma’noli so‘z yo’q
24. Tinchlik urushni yengar. Ushbu gapda zid
ma’noli so‘zlar qaysi so‘z turkumiga oid?
A) fe’l B) sifat С) ravish D) ot
25. Uning bosh maqsadi chuqur bilimli, yuksak
ma’naviyatli, hozirjavob yoshlarni tarbiyalashdan
iborat. Ushbu gapdagi qo‘shma so‘zni toping.
A) bilimli
B) tarbiyalash
С) hozirjavob D) ma’naviyatli
26. Taqdirni qo‘ling bilan yoz,
Mehring bilan qishni qilgin yoz.
Erkinlikning osmonida uch,
Maqsad sari qanotingni yoz. Ushbu misralarda
so‘zning shakl va ma’nosiga ko‘ra qaysi turi so‘z
o‘yiniga asos bo‘lgan?
A) sinonimlar
B) paronimlar
C) antonimlar
D) omonimlar
27. So‘zning atash ma’nosi qanday ma’nosi sanaladi?
A) so‘zlarning borliqdagi qanday narsa-hodisalar
bildirishi
B) so‘zlarning borliqdagi qanday belgi-xususiyatlarni
bildirishi
C) so‘zlarning borliqdagi qanday harakat-holatlarni
bildirishi D) barchasi

---

41
28.Qaysi so‘z turkumlar atash ma’nosiga ega?
A) mustaqil so‘z turkumlari, alohida so‘z turkumlari
B) faqat mustaqil so‘z turkumlari
C) mustaqil so‘z turkumlari, qisman yordamchi so‘z
turkumlari
D) mustaqil so‘z turkumlari va taqlidiy so‘zlar
29. Atash ma’nosiga ega bo‘lmagan mustaqil so‘z
turkumi qaysi?
A) ot B) olmosh C) son D) ravish
30. Nutqiy jarayonda bir necha ma’nolarda
ishlatiladigan so‘zlar qanday ataladi?
A) ko‘p ma’noli so‘zlar B) shakldosh so‘zlar
C) ma’nodosh so‘zlar
D) bir tovush bilan farqlanuvchi so‘zlar
31. Og‘iz, qo‘l, oyoq, maktab, bo‘g‘in, tom, o‘tmas,
dastur-xon, kitob, non, iflos, yo‘l, sovuq, chuqur,
xira, tish, quloq, burun, yuz, bel, peshana, etak, er,
qosh, ko‘z. Bular qanday birliklar?
A) shakldosh so‘zlar B) bir ma’noli so‘zlar
C) ko‘p ma’noli so‘zlar D) eskirgan so‘zlar
32. Tobe so‘z ko‘chma ma’noda ishlatilgan
birliklarga misol keltiring.
A) iliq munosabat, chuqur tekshirmoq
B) xira odam, sovuq xabar
C) istiqlol yo‘li, mehr tafti D) A va B
33. Hokim so‘z ko‘chma ma’noda ishlatilgan
birliklarga misol keltiring.
A) iliq munosabat, chuqur tekshirmoq
B) xira odam, sovuq xabar
C) istiqlol yo‘li, mehr tafti
D) A va B
34. So‘zning nutq jarayoniga bog‘liq bo‘lmagan
ma’nosi uning qanday ma’nosi sanaladi?
A) o‘z ma’nosi
B) ko‘chma ma’nosi
C) majoziy ma’nosi
D) B va C
35. So‘zning nutqda boshqa so‘zlarga bog‘lanib hosil
qiladigan ma’nosi qanday ma’no sanaladi?
A) o‘z ma’nosi
B) ko‘chma ma’nosi
C) majoziy ma’nosi
D) B va C
36. O‘z va ko‘chma ma’no birikib qanday so‘zni hosil
qiladi?
A) ko‘p ma’noli so‘zni B) shakldosh so‘zni
C) ma’nodosh so‘zni
D) bir tovush bilan farqlanuvchi so‘zni
37. Aytilishi va yozilishi bir xil so‘zlar ...
A) shakldosh so‘zlar B) ma’nodosh so‘zlar
C) zid ma’noli so‘zlar D) paronimlar
38. Qaysi qatorda Alisher Navoiyga nisbatan tasviriy
ifoda qo’llangan?
A) Mo'yqalam sohibi. B) Salomatlik posboni.
C) G'azal mulkining sultoni.
D) Hayotimiz qomusi.
39. Yoshliging g‘animat, bolam, o‘sib, un, Chiqarma
behuda sado hamda un. Ko‘r, quyosh tig‘ida va
tegirmonda Ezilib, so‘ng aziz bo‘ldi bug‘doy, un.
Ushbu tuyuqdagi omonim so‘zlar qaysi turkumga
oid?
A) ot va fe’l
B) fe’l va sifat
C) ot va sifat D) ot
40. Qanday so‘zlar uyadosh so‘zlar deyiladi?
A) ma’nosi qarama-qarshi bo‘lgan so‘zlar
B) ma’nosi bir xil so‘zlar
C) ma’nosi bir-biridan tubdan farq qilgan shakldosh
so‘zlar
D) bir mazmuniy uyaga mansub so‘zlar
41. Bir tovush bilan farq qiladigan so‘zlar qanday
nomlanadi?
A) sinonimlar B) paronimlar
C) antonimlar D) omonimlar
42. Abzal nima?
A) ustun B) ot-ulovni egarlash yoki aravaga qo‘shish
uchun zarur asboblarning jami
C) poyabzal
D) razm
43. Bir umumiy ma’noni bildiruvchi ikki va undan
ortiq so‘zlar qanday ataladi?
A) shakldosh so‘zlar B) ma’nodosh so‘zlar
C) zid ma’noli so‘zlar
D) bir tovush bilan farq qiluvchi so‘zlar
44. Ma’nodosh so‘zlar qanday holatlarda ishlatiladi?
1. Bir ma’noni xilma-xil so‘zlar orqali nozik
ma’nolarni ifodalashda. 2. So‘z sehrini namoyish
qilishda. 3. Nutqni bezashda, ta’sirchanligini
ta’minlashda.
A) 1, 2 B) 1, 2, 3 C) 2, 3 D) 1, 3
45. Dominant so‘z so‘zning shakl va ma’no
munosabatiga ko‘ra qaysi turida uchraydi?
A) shakldosh so‘zlar B) ma’nodosh so‘zlar
C) zid ma’noli so‘zlar D) paronimlar
46. Bayon etmoq, irod etmoq so‘zlari qaysi uslubga
xos?
A) yozma uslubga
B) kitobiy uslubga
C) rasmiy uslubga
D) A va B
47. Baqirmoq so‘zi shivirlamoq, gapirmoq so‘ziga
nisbatan qaysi xususiyatiga ko‘ra faqrlanadi?
A) uslubiga ko‘ra
B) ovozning baland-pastligiga qarab
C) salbiy-ijobiy bo‘yoqdorligiga ko‘ra D) barchasi
48. Oq kun – baxt-u saodat, Qora kun – g‘am,
musibat. Ushbu misralar so‘zning shakl va ma’no
munosabatiga ko‘ra qaysi turidan tarkib topgan?
A) shakldosh so‘zlar B) ma’nodosh so‘zlar
C) zid ma’noli so‘zlar, ma’nodosh so‘zlar
D) bir tovush bilan farq qiluvchi so‘zlar

---

42
49. Ilgari – hozir, tonggi – tungi, kecha – kunduz,
avval – keyin kabi zid ma’noli so‘zlar qanday
mazmunni ifoda etgan?
A) xil-xususiyat
B) o‘lchov-hajm
C) makon-zamon
D) payt
50. Yo‘g‘on – ingichka, katta – kichik, ozg‘in –
semiz, baland – past kabi zid ma’noli so‘zlar qanday
mazmunni ifoda etgan?
A) xil-xususiyat
B) o‘lchov-hajm
C) makon-zamon
D) payt
51. So’zlar necha xil yo‘l bilan eskiradi?
A) 2 xil B) 3 xil C) 4 xil D) 6 xil
52. O‘zbek tili leksikasining ichki boyish yo‘llari
nimalarga asoslanadi?
1. Shevalardan so‘z olish. 2. So‘z yasash
imkoniyatlaridan foydalanish 3. Eskirgan so’zlarga
yangi ma’no berib qabul qilish
A) 1 B) 1, 2 C) 1, 2, 3 D) 2, 3
53. Qanday so‘zlar olinma so‘zlar deyiladi?
A) boshqa tillarga o‘tgan so‘zlar
B) boshqa tillardan olingan so‘zlar
C) yangilik bo‘yog‘iga ega so‘zlar
D) eskirgan so‘zlar
54. O‘zbek tilidan boshqa tillar leksikasiga
o‘zlashgan so‘zlarga misollar keltiring.
A) kurash, yonbosh, chala, halol
B) birja, fermer, kollej, litsey
C) usturlob, handasa, fiqh, jo‘g‘rofiya, riyoziyot
D) qozi, jallod, mingboshi, yuzboshi
55. Tilimizning ma’lum davrida qo‘llanib, hozirgi
kunda foydalanilmaydigan so‘zlar qanday ataladi?
A) eskirgan so‘zlar B) atamalar
C) tasviriy ifodalar D) shevaga oid so‘zlar
56. So‘zlar necha xil yo‘l bilan eskiradi?
A) 2 xil B) 3 xil C) 4 xil D) 6 xil
57. So‘z o‘zi ifodalagan tushuncha bilan birga eskirsa
qanday so‘z hisoblanadi?
A) arxaik
B) atama
C) tasviriy ifoda
D) tarixiy so‘z
58. Tarixiy so‘zlarga misol keltiring.
A) usturlob, handasa, fiqh, jo‘g‘rofiya, riyoziyot
B) qozi, jallod, mingboshi, yuzboshi
C) birja, fermer, kollej, litsey D) A va B
59. Qanday so‘zlar arxaik so‘zlar deyiladi?
A) so‘z o‘zi ifodalagan tushuncha bilan birga eskiradi
B) so‘z eskirib, tushuncha saqlanadi va u boshqa so‘z
bilan almashtiriladi
C) yangilik bo‘yog‘iga ega bo‘lgan so‘zlar
D) ma’lum hududda ishlatiladigan so‘zlar
60. Arxaik so‘zlarga misol keltiring.
A) usturlob, handasa, fiqh, jo‘g‘rofiya, riyoziyot
B) qozi, jallod, mingboshi, yuzboshi
C) birja, fermer, kollej, litsey D) A va B
61. Ma’nosi, odatda, bir so‘zga teng keladigan so‘zlar
qo‘shilmasi nima deyiladi?
A) arxaik so‘zlar
B) tasviriy ifodalar
C) iboralar
D) atamalar
62. Qaysi birliklarga bitta so‘roq beriladi va ular bitta
gap bo‘lagi bo‘ladi?
A) ibora va tasviriy ifoda
B) ibora va so‘z birikmasi C) ibora va matal
D) tasviriy ifoda va so‘z birikmasi
63. Nutqni ta’sirchan qilish uchun ishlatiladigan
birliklar … 1. Ma’nodosh so‘zlar. 2. Iboralar. 3.
Tasviriy ifodalar.
A) 1, 2 B) 2, 3 C) faqat 1 D) 1, 2, 3
64. Bir tildagi so'zning ikkinchi tilda qanday so'zga
teng kelishini ko'rsatuvchi lug'at...
A) Morfem lug'at.
B) Tarjima lug'at .
C) Terminologik lug'at D) Chastotali lug'ati.
65. Biror narsa va hodisani boshqa narsa va hodisaga
o‘xshatish orqali tasvirlab ifodalash qanday so‘zlarni
vujudga keltiradi?
A) arxaik so‘zlar
B) tasviriy ifodalar
C) iboralar
D) atamalar
66. Qaysi qatorda sherga nisbatan tasviriy ifoda
qo'llangan?
A) O'rmon podshohi. B) Samo lochini.
C) Kumush choyshab.
D) Po‘lat ot.
67. Ma’lum bir fan yoki kasb-hunarga oid maxsus
so‘zlar qanday ataladi?
A) arxaik so‘zlar
B) tasviriy ifodalar
C) iboralar
D) atamalar
68. Atamalar necha xil yo‘l bilan olinadi?
A) 2 xil B) 3 xil C) 4 xil D) 6 xil
69. 1. Umumxalq tilidagi so‘zlarning ma’nosi
maxsuslashtirib olinadi. 2. Boshqa tillardan olinadi.
Ushbu ma’lumotlar qaysi birlikka tegishli?
A) ibora
B) tasviriy ifoda
C) atamalar
D) yangi so‘zlar
70. Ot, fe’l, hol, ildiz kabi atamalar qaysi yo‘l bilan
olingan?
A) 
umumxalq 
tilidagi 
so‘zlarning 
ma’nosi
maxsuslashtirib olingan
B) boshqa tildan olingan
C) arxaik so‘zlarga yangi ma’no berib qabul qilingan
D) B va C
71. Musbat, kasr, manfiy kabi atamalar qaysi yo‘l
bilan olingan?
A) ichki omil asosida hosil qilingan
B) boshqa tildan olingan
C) arxaik so‘zlarga yangi ma’no berib qabul qilingan
D) B va C
72.Pushta, jiyak, o‘g‘it kabi so‘zlar atamaning
qo‘llanishiga ko‘ra qaysi turiga kiradi?
A) ilmiy atama
B) kasbiy atama
C) olinma atama
D) arxaik atama

---

43
73. Bir tilning faqat ma’lum hududiga xos bo‘lib,
boshqa joy-larda o‘zgacha nom bilan yuritiladigan
so‘zlar qanday ataladi?
A) arxaik so‘z
B) tasviriy ifoda
C) ibora
D) shevaga oid so‘z
74. Do‘ppi so‘zining sheva variantlarini keltiring.
A) takya B) qalpoq C) kallapo‘sh D) barchasi
75. Qarindja nima?
A) yosh B) tuxum C) tom D) chumoli
76. Tuxum qipchoq shevalarida qanday ataladi?
A) yumirta B) mayak C) tom D) mo‘rcha
77. Tuxum Xorazmda qanday ataladi?
A) yumirta B) mayak C) tom D) mo‘rcha
78. Chumoli Samarqand, Buxoroda qanday ataladi?
A) shoti B) inak C) tom D) mo‘rcha
79. Uchak nima?
A) narvon B) sigir C) tom D) quyon
80. Sigir Buxoroda qanday ataladi?
A) shoti B) inak C) tom D) mo‘rcha
81. Narvon Farg‘ona shevasida qanday ataladi?
A) shoti B) inak C) tom D) mo‘rcha
82. So‘zlarni alifbo tartibida joylashtirishni, lug‘at va
lug‘atshunoslikni 
o‘rganuvchi 
bo‘lim 
qanday
nomlanadi?
A) leksikologiya
B) paremiologiya
C) leksikografiya
D) orfografiya
83. Tildagi barcha so‘zlarning qanday ma’nolarni
bildirishini ko‘rsatadigan lug‘at qanday ataladi?
A) imlo lug‘ati
B) tarjima lug‘at
C) izohli lug‘at
D) qomusiy lug‘at
84. Bir tildagi so‘zning boshqa bir tildagi muqobilini
ko‘rsatadigan lug‘at qanday ataladi?
A) imlo lug‘ati
B) tarjima lug‘at
C) izohli lug‘at
D) qomusiy lug‘at
85. So‘zlarning to‘g‘ri yozilishini ko‘rsatadigan
lug‘at qanday ataladi?
A) imlo lug‘ati
B) tarjima lug‘at
C) izohli lug‘at
D) qomusiy lug‘at
86. «Huvnon» qanday birlik?
A) atama
B) arxaik so‘z
C) tarixiy so‘z
D) shevaga oid so‘z
87. «O‘rama» qanday birlik?
A) atama
B) arxaik so‘z
C) tarixiy so‘z
D) shevaga oid so‘z

---

44