5. Ifodani soddalashtiring:
Noma’lum qiymatini topish talab qilinayotgan harf qatnashgan tenglikka tenglama deb ataladi.
Noma’lum harfning tenglamani to‘g‘ri sonli tenglikka aylantiradigan qiymati tenglamaning ildizi (yechimi) deb ataladi.
Tenglamani yechish deb, uning barcha ildizlarini topishga (yoki uning birorta ham ildizi yo‘qligini aniqlashga) aytiladi.
Noma’lum qo‘shiluvchini topish uchun yig‘indidan ma’lum qo‘shiluvchini ayirish kerak.
Masalan:
Noma’lum kamayuvchini topish uchun ayiriluvchini ayirmaga qo‘shish kerak.
Masalan:
Noma’lum ayiriluvchini topish uchun kamayuvchidan ayirmani ayirish kerak.
Masalan:
Mavzu yuzasidan misollar:
1. Tenglamani yeching:
2. Botir bir son o‘yladi. Agar unga ni qo‘shib, hosil bo‘lgan yig‘indiga yana qo‘shilsa, hosil bo‘ladi. Botir qaysi sonni o‘ylagan?
3. Tenglamani yeching:
4. Uchta kesmaning uzunliklari yig‘indisi sm. Birinchi kesma uzunligi sm bo‘lib, u ikkinchi kesmadan sm uzun, uchinchi kesmadan esa sm qisqa. Birinchi kesma uzunligini toping.
11-Mavzu: Natural sonlarni ko’paytirish va uning xossalari.
Sonini b soniga ko‘paytirish deganda, har biri a soniga teng bo‘lgan b ta qo‘shiluvchilar yig‘indisini topish tushuniladi.
M asalan:
a va b sonlari ko‘paytmasi a · b tarzida yoziladi. Bu yerda a · b – ko‘paytma, a va b sonlar esa ko‘paytuvchilar deb ataladi.
Masalan: va ko’paytuvchilar, ko’paytma.
Ko‘paytuvchilar o‘rnini almashtirgan bilan ko‘paytma o‘zgarmaydi.
Masalan:
Sonni ko‘paytmaga ko‘paytirishda sonni oldin birinchi ko‘paytuvchiga ko‘paytirish, so‘ng esa hosil bo‘lgan ko‘paytmani ikkinchi ko‘paytuvchiga ko‘paytirish kifoya.
Do'stlaringiz bilan baham: |