6 – Amaliy mashg‘ulot Standartlarni tasdiklash va davlat ruyxatidan utkazish tartibi koidalar

6 – Amaliy mashg‘ulot
Standartlarni tasdiklash va davlat ruyxatidan utkazish tartibi koidalar
Reja:
1. Tasdiqlash va Davlat reestrida qayd etish tartibi
2.normativ hujjatlar
3. Normativ hujjatlarning bo‘limlari va bo‘limlari

Standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlar toifalarini tayyorlash va “O‘zstandart” agentligida ro‘yxatdan o‘tkazish tartibi to‘g‘risida. Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasining “Standartlashtirish to‘g‘risida”gi Qonuniga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 6 iyuldagi “Standartlashtirish to‘g‘risida”gi 318-sonli “Standartlashtirish to‘g‘risida”gi qarorining 6-bandiga asosan Mahsulotlarni sertifikatlashtirish” normativ-huquqiy hujjatlar toifalarini tayyorlash va standartlashtirish bo‘yicha “O‘zstandart” agentligida ro‘yxatdan o‘tkazish tartibini belgilaydi. Standartlashtirish bo‘yicha ayrim toifadagi normativ hujjatlarni ishlab chiqish, tasdiqlash, tasdiqlash, ekspertizadan o‘tkazish va ro‘yxatdan o‘tkazish xususiyatlari “O‘zstandart” agentligining alohida normativ-huquqiy hujjatlari bilan tartibga solinadi. Standartlashtirishga oid me’yoriy hujjatlar O‘zbekiston Respublikasi hududida davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar va jamoat tashkilotlari tomonidan o‘z ko‘lamiga ko‘ra qo‘llaniladi.

Umumiy qoidalar

1. O‘zbekiston Respublikasida standartlashtirish bo‘yicha quyidagi toifalar bo‘yicha normativ hujjatlar qo‘llaniladi: xalqaro (davlatlararo, mintaqaviy) standartlar;
O‘zbekiston davlat standartlari; tashkilot standartlari; xorijiy davlatlarning milliy standartlari.
2. Standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlar mahalliy va xorijiy fan va texnikaning zamonaviy yutuqlariga asoslangan bo‘lishi hamda O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq bo‘lishi kerak.
3. Ishlab chiqariladigan va iste’molchilarga sotiladigan mahsulotlar, texnologik jarayonlar va xizmatlar uchun standartlashtirish bo‘yicha barcha toifadagi me’yoriy hujjatlar va ularga kiritilgan o‘zgartirishlar ekspertizadan o‘tkazilishi va davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi lozim.
4. Ekspertiza me’yoriy hujjatning O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga, standartlashtirish tizimi talablariga, o‘lchovlar bir xilligini ta’minlash davlat tizimiga, O‘zbekiston Respublikasining milliy sertifikatlashtirish tizimiga hamda tarmoqlararo standartlarga muvofiqligini tekshirishdan iborat. standartlashtirish tizimlari.
5. Tegishli mahsulotlar (xizmatlar) turlarini ishlab chiqaruvchi yoki iste’mol qiluvchi vazirliklar, idoralar, kontsernlar, birlashmalar, korxonalar, tashkilotlar va boshqa xo‘jalik yurituvchi subektlar normativ hujjatlarni ishlab chiqish uchun buyurtmachilar hisoblanadi. Normativ hujjatlar buyurtmachining o‘zi yoki uning xohishiga ko‘ra standartlashtirish bo‘yicha texnik qo‘mitalar, asosiy standartlashtirish tashkilotlari yoki boshqa xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar tomonidan ishlab chiqilishi mumkin.
II. Normativ hujjatlarni tayyorlash

6. Normativ hujjatlar quyidagi elementlardan iborat:
sarlavha sahifasi;
Muqaddima;
mazmuni;
tanishtirish;
Ism;
dastur maydoni;
Normativ havolalar;
Shartlar va ta’riflar;
atamalar va qisqartmalar;
asosiy qoidalar;
ilovalar;
bibliografiya;
bibliografik ma’lumotlar.

Elementlar - "tarkib", "kirish", "me’yoriy havolalar", "atamalar va ta’riflar", "belgilar va qisqartmalar", "ilovalar", "bibliografiya" standartda zarur bo‘lganda, uning mazmuni va xususiyatlaridan kelib chiqqan holda beriladi. taqdimot.
7. Me’yoriy hujjat mazmunining o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib, matn, jadval, grafik material (chizmalar, diagrammalar, diagrammalar) yoki ularning kombinatsiyasi shaklida taqdim etiladi.
8. Normativ hujjat matni aniq va tushunarli, turli talqinlarga yo‘l qo‘ymaydigan, mantiqiy jihatdan izchil, qo‘llanish doirasiga muvofiq foydalanish uchun zarur va yetarli bo‘lishi kerak.

9. Normativ-huquqiy hujjatga quyidagilar kiradi: ob’ektiv usullar bilan tekshirilishi mumkin bo‘lgan talablar; ushbu usullarni tartibga soluvchi ko‘rsatmalar;
standartlashtirish ob’ekti va tegishli ob’ektlar (bog‘liq faoliyat) haqidagi ma’lumotlarga ega xabarlar.
10. Normativ hujjatda atamalardan foydalaniladi, ularning ta’riflari ushbu normativ hujjatda (atamalar va ta’riflar uchun standartlar bilan belgilanadi).
11. Normativ hujjat matni tarkibiy elementlarga bo‘linishi mumkin: bo‘limlar, kichik bo‘limlar, paragraflar, kichik bandlar. Bo‘limlar tegishli paragraflar bilan paragraflarga yoki kichik bo‘limlarga bo‘linishi mumkin. Agar kerak bo‘lsa, elementlar kichik qismlarga bo‘linishi mumkin. Har bir paragraf/kichik bandda normativ hujjatning alohida qoidasi bo‘lishi kerak, ya’ni u to‘liq va to‘liq mazmunga ega bo‘lishi kerak.
12. Bo‘limlar, kichik bo‘limlar, paragraflar va kichik bandlar arab raqamlari bilan raqamlangan. Bo‘limlar me’yoriy hujjatning butun matni doirasida ketma-ket raqamlangan bo‘lishi kerak. Kichik bo‘lim raqami bo‘lim va kichik bo‘lim raqamlarini o‘z ichiga oladi va paragraf raqami nuqta (nuqta) bilan ajratilgan bo‘lim, kichik bo‘lim va paragraf raqamlarini (yoki bo‘lim va paragraf raqamlarini) o‘z ichiga oladi.
13. Normativ hujjatlarning bo‘limlari va bo‘limlari sarlavhalarga ega. Sarlavhalar tegishli bo‘limlar, kichik bo‘limlar, paragraflar mazmunini aniq va qisqacha aks ettirishi kerak
14. Normativ hujjatni tuzishda loyiha matni uning masshtabini kichraytirmagan holda A4 formatdagi varaqning bir tomoniga joylashtirilishi kerak. Sahifaning seriya raqami sahifaning pastki o‘ng burchagida 2 raqamidan boshlab chop etiladi. Birinchi sahifada 1 raqami qo‘yilmaydi. Qoidaga ko‘ra, standart varaq satr oralig‘i ("ko‘paytiruvchi") bilan chop etilishi kerak - 1, 2; har bir sahifaning chetlari bor: yuqori va pastki - 2 sm, chap - 3 sm, o‘ng - 1,5 sm; xatboshi bir xil va besh yoki olti belgidan iborat bo‘lishi kerak.
Kompyuterda chop etishda “Microsoft Word” matn muharriridan “Times No. Ew Roman” shrifti 12 o‘lchamli yoki shunga o‘xshash bo‘lgan holda foydalanish tavsiya etiladi.
15. Normativ hujjat loyihasi matnini tayyorlashda yunon yoki boshqa alifbolarning harflarini, formulalarni, alohida belgilarni qora pasta yoki siyoh bilan kiritishga ruxsat beriladi. Bunday holda, yozilgan matnning zichligi matnning qolgan qismining zichligiga yaqin bo‘lishi kerak. Agar chizmalar, diagrammalar, diagrammalar, chizmalar va / yoki boshqa grafik materiallarni mashinada qilish mumkin bo‘lmasa, ularni qora siyoh yoki pasta bilan kiritishga ruxsat beriladi.
16. Normativ hujjat loyihasini tayyorlashda undan nusxa ko‘chirish imkoniyati bo‘lishi kerak.
17. Normativ-huquqiy hujjatlar davlat tilida, zarur hollarda esa rus tilida nashr etiladi. Ushbu tillardagi matnning haqiqiyligi ularni tasdiqlagan organ tomonidan ta’minlanadi.
18. Normativ hujjatlar matn qaysi tilda yozilganidan qat’i nazar, hujjat nomining davlat tilidagi quyidagi qisqartmalar bilan ko‘rsatiladi: O‘zbekiston Respublikasi davlat standarti – O‘z DSt; tartib raqam; ikki nuqta bilan ajratilgan tasdiqlangan yil;
tashkilot standarti - Ts; tartib raqam; ikki nuqta bilan ajratilgan tasdiqlangan yil.
19. Mahsulotlar uchun normativ hujjatlarning mazmuni bo‘limlar va kichik bo‘limlarni o‘z ichiga oladi:

tasniflash;
texnik talablar:
paket;
belgilash;
xavfsizlik talablari;
atrof-muhitni muhofaza qilish talablari;
qabul qilish qoidalari;
nazorat qilish usullari (testlar);
foydalanish (qo‘llash, tayyorlash usuli), texnik xizmat ko‘rsatish, ta’mirlash, yo‘q qilish bo‘yicha ko‘rsatmalar;
tashish va saqlash;
ishlab chiqaruvchining kafolati.

20. Normativ hujjat bo‘limlarining sarlavhalari, tuzilishi va mazmuni standartlashtirilgan mahsulotlarning xususiyatlarini va unga qo‘yiladigan talablarning xarakterini hisobga olgan holda belgilanadi. Shu bilan birga, ulardan foydalanish aholining sog‘lig‘i va (yoki) mulkiga, shuningdek atrof-muhitga zarar etkazishi mumkin bo‘lgan mahsulotlarga oid me’yoriy hujjatlar majburiy ravishda "Xavfsizlik talablari", "Atrof-muhitni muhofaza qilish" bo‘limlarini o‘z ichiga olishi kerak. talablar" yoki "Xavfsizlik va atrof-muhitni muhofaza qilish bo‘yicha talablar" standartlashtirish ob’ektining xususiyatlaridan kelib chiqib, xavfsizlik va (yoki) atrof-muhitni muhofaza qilish talablari qonun hujjatlarida belgilangan dizayn va boshqa texnik talablarni belgilash va ularga rioya qilish orqali ta’minlanadigan hollar bundan mustasno. "Texnik talablar" bo‘limi. Standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlarda huquqiy normalar bo‘lmasligi kerak.

21. Xavfsizlik talablari tarkibiga quyidagilar kiradi:elektr xavfsizligi talablari; yong‘in xavfsizligi talablari; portlash xavfsizligi talablari; radiatsiyaviy xavfsizlik talablari;
mashina va uskunalarga texnik xizmat ko‘rsatish uchun xavfsizlik talablari, shu jumladan texnik xizmat ko‘rsatuvchi xodimlarning noto‘g‘ri harakatlarining va / yoki uskunaning o‘z-o‘zidan noto‘g‘ri ishlashining oldini olishga qaratilgan talablar;
himoya vositalaridan foydalanishga qo‘yiladigan talablar va mashina va jihozlarning xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan boshqa chora-tadbirlarni amalga oshirish, shu jumladan xavfli qismlar va elementlar uchun qo‘riqchilarni o‘rnatish, harakatlanishni cheklash moslamasi, harakatlanuvchi qismlarning blokirovkalari va chegara kalitlari, foydalanish qisqichlar va katlama elementlarini mahkamlashning boshqa turlari;
mashina va asbob-uskunalarni boshqarish vositalariga, shuningdek ularning xavfsiz ishlashini nazorat qilish qurilmalariga qo‘yiladigan talablar; signalizatsiya qurilmasiga qo‘yiladigan talablar; xavfsizlik belgilarini qo‘llash va signal ranglarini qo‘llash talablari;
xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining (shovqin, tebranish, zararli moddalar konsentratsiyasi va boshqalar) ruxsat etilgan darajalarini ko‘rsatgan holda tavsiflari;
xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining paydo bo‘lishi va (yoki) ta’sir qilish joylarida ularning oldini olish, kamaytirish va / yoki mahalliylashtirishga qo‘yiladigan talablar;
sanoat tozaligi talablari; atrof-muhitga kimyoviy, mexanik, radiatsiyaviy, elektromagnit, issiqlik va biologik ta’sirlarning maksimal ruxsat etilgan (daraja va vaqt bo‘yicha) normalari;
xavfli mahsulotlarni va ularni ishlab chiqarish chiqindilarini utilizatsiya qilish bo‘yicha talablar, shuningdek mahsulotning o‘ziga xosligi (o‘ziga xosligi) bilan bog‘liq boshqa talablar.
22. Moddalar (materiallar) uchun xavfsizlik talablarini belgilashda quyidagilar ko‘rsatiladi:
zararli modda sifatida ularning xavflilik klassi (yoki komponentlar ko‘rinishidagi materiallarga kiritilgan zararli moddalarning xavfli klassi), uning inson tanasiga ta’sirining tabiati; ushbu moddaning tarkibining ruxsat etilgan maksimal darajalari (agar u zararli moddalarga tegishli bo‘lsa yoki ushbu moddalar komponentlar shaklida ushbu materialga kiritilgan bo‘lsa); ushbu moddaning (materialning) yong‘in va portlash xavfi to‘g‘risidagi ma’lumotlar;
moddaning (materialning) havoda va/yoki oqava suvda boshqa moddalar ishtirokida yoki ayrim omillar ta’sirida zaharli va/yoki yonuvchi va portlovchi birikmalar hosil qilish qobiliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlar; ushbu moddani (materialni) ishlatish yoki saqlash vaqtida o‘z-o‘zidan yonish va / yoki portlashning oldini olish choralari;
ushbu moddani (materialni) qo‘llash va saqlash joylarida yong‘inga qarshi vositalar, yong‘inga qarshi texnik vositalar va yong‘inga qarshi vositalar mavjudligiga qo‘yiladigan talablar; ushbu moddadan (materialdan) foydalanish, saqlash, tashish va utilizatsiya qilishda shaxsiy va/yoki jamoaviy himoya vositalaridan foydalanish va/yoki sanitariya-gigiena qoidalariga rioya qilish zarurligiga doir talablar;
ushbu jarayonlarda ishtirok etadigan ishlab chiqarish xodimlariga qo‘yiladigan talablar;
ushbu moddani (materialni) xavfsiz qo‘llash (foydalanish) bo‘yicha ko‘rsatmalar;
moddaning turli xil atrof-muhit ob’ektlarida (suv muhiti, atmosfera havosi, tuproq, er osti boyliklari, flora, ionosfera va boshqalar) barqarorligi xususiyatlari, agar ushbu modda ifloslantiruvchi, zaharli, xavfli, zararli yoki radioaktiv moddalar sifatida tasniflangan bo‘lsa yoki shunday bo‘lsa. moddalar ushbu materialga komponentlar shaklida kiritilgan; ushbu moddani (materialni) va (yoki) uni qayta ishlash chiqindilarini zararsizlantirish, qayta tiklash, qayta ishlash va (yoki) utilizatsiya qilish (ko‘mish) usullari; ushbu moddaning (materialning) uni qo‘llash (foydalanish), tashish, saqlash va utilizatsiya qilish vaqtida xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan boshqa talablar.
23. Agar bir hil mahsulotlarning butun guruhi uchun me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqish mumkin bo‘lmasa yoki maqsadga muvofiq bo‘lmasa, me’yoriy hujjatlar mahsulotning ma’lum bir turi yoki ushbu bir hil mahsulotlar guruhiga kiruvchi barcha mahsulotlarni qamrab olmaydigan aniq mahsulotlar guruhi uchun ishlab chiqiladi.
24. Normativ-huquqiy hujjatning “Markalash” bo‘limida mahsulotni markalash uchun quyidagi talablar belgilanadi: markalash joyi (to‘g‘ridan-to‘g‘ri mahsulotda, yorliqda, yorliqda, iste’molchi va/yoki yuk tashish konteynerlarida va hokazo); markalash usuli (chop etish, o‘yma va boshqalar); teg tarkibi. Shu bilan birga, mahsulotlarni markalashda amaldagi qonunchilik normalariga rioya qilish kerakligi ko‘rsatilgan.
25. Yorliqdagi ma’lumotlar quyidagilardan iborat bo‘lishi kerak:
Ishlab chiqarish nomi; Oldingi nashrga qarang.
ishlab chiqaruvchining nomi va mulkchilik shakli, shuningdek uning joylashgan joyi;
asosiy iste’mol xususiyatlari va (yoki) mahsulot xususiyatlari;
mahsulotni xavfsiz saqlash va (yoki) tashish, xavfsiz va (yoki) samarali foydalanish, ta’mirlash, tiklash, utilizatsiya qilish, ko‘mish, yo‘q qilish qoidalari va shartlari (agar kerak bo‘lsa); sertifikatlash to‘g‘risidagi ma’lumotlar;
aniq og‘irligi, asosiy o‘lchamlari, ishlab chiqarish birliklarining hajmi yoki soni; tarkibi (to‘liqligi); Oldingi nashrga qarang. ishlab chiqaruvchining tovar belgisi (tovar belgisi) (agar mavjud bo‘lsa); ishlab chiqarilgan sana; yaroqlilik muddati (amalga oshirish yoki xizmat ko‘rsatish); standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatni belgilash, unga muvofiq mahsulotlar ishlab chiqariladi va identifikatsiya qilinadi;
mahsulot shtrix kodi (mavjud bo‘lsa).
26. Texnologik jarayonlarning me’yoriy hujjatlari mazmuni quyidagi bo‘limlarni o‘z ichiga oladi: ularni amalga oshirish uchun umumiy talablar; Shartlar va ta’riflar;
tasniflash;

Bunda asosiy choratadbirlar rejasi faqat O‘zbekiston Respublikasi davlat standartlari bo‘yicha ilova qilingan.

Nazorat savollari:

1. Xalqaro SI tizimi.

2. Standartlashtirishning asosiy maqsadlarini sanab bering.
3. O‘zDJK tomonidan qanday asosiy vazifalar hal etiladi?
4. O‘zbekiston SSSda standartlashtirishning qanday darajalari mavjud?
5. Standartlashtirish bu...?
6. Standartlashtirish obekti...?
7. Standart...mi?
8. Normativ-huquqiy hujjat bu ...?
9. Sifat - bu ... ?
10. Belgilangan manzil ko‘rsatkichlari nima?
11. Ishonchlilik ko‘rsatkichlari nima?
12. Resurslarni tejash ko‘rsatkichlari nima?