6- laboratoriya ishi elektr zanjirlarni superpozitsiya usulida tadqiq etish Ishning maqsadi

6- LABORATORIYA ISHI

Elektr zanjirlarni superpozitsiya usulida tadqiq etish

Ishning maqsadi : ustma-ust qo‘yish (superpozitsiya) usuli bilan elektr zanjirlarni tadqiq qilish va hisoblash amaliy ko‘nikmalarini hosil qilish

6.1. Qisqacha nazariy ma’lumot

Ustma-ustqo‘yishusulibir necha ta’minot manbalariga ega bo‘lgan murakkab elektr zanjirlarni hisoblash uchun qo‘llanadi. U ustma-ustqo‘yish (superpozitsiya) prinsipiga asoslangan: murakkab zanjirdagi qandaydir tarmoqdagi tok har bir manba alohida bu tarmoqda keltirib chiqaradigan toklarning algebraik yig‘indisiga teng bo‘ladii. Toklarni ustma-ustqo‘yish usuli bilan aniqlash uchun quyidagilar kerak:

a) tadqiq qilinadigan elektr zanjirda bittasidan tashqari, ichki qarshiliklarini qoldirish bilan barcha ta’minot manbalarini o‘chirish (ideal EYuK manbalarini qisqa tutashtirish, ideal tok manbalarini uzish) va bu ta’minot manbai ta’siridan barcha toklarni aniqlash (bitta ta’minot manbaili sxema hisoblash sxemasi, ulardagi tokolar esa xususiy toklar deyiladi);

b) har bir EYuK manbaining ta’siridan xususiy toklarni alohida-alohida aniqlash;

v) barcha ta’minot manbalaridan hosil qilinadigan xususiy toklar algebraik yig‘indisi sifatida tadqiq qilinadigan sxemaning har bir tarmog‘idagi natijaviy tokni topish.

Masalan, hisoblash sxemalaridagi xususiy toklarni bilish bilan (8.1v,s- rasmlar) tadqiq qilinadigan sxemadagi (8.1a- rasm) I₁, I₂,I₃ toklarni quyidagi formulalar bo‘yicha aniqlaymiz

bo‘lganda
bo‘lganda

a) b) s)

a) - tadqiqqilinadigan sxema b), s) – hisoblanadigan sxemalar

6.1- rasm. Tadqiq qilinadigan va hisoblanadigan sxemalar