6-amaliy mashg‘ulot (2 soat). 11-mavzu: Tashkilotlardagi mehnatni muhofaza qilish va sanoat xavfsizliginiboshqarishdagi xavfli obyektlari(1 soat)

4. Foydalanadigan tashkilot (ta’sis hujjatlariga muvofiq)
4.1. Tashkilotning to‘liq nomi
4.2. Tashkilotning pochta manzili
4.3. Telefon, faks
4.4. Idoraviy mansublik

sanoat xavfsizligi ekspertizasi tizimi — ekspertiza qatnashchilari, shuningdek ekspert faoliyat uning doirasida tashkil etiladigan va amalga oshiriladigan me’yorlar, qoidalar, metodikalar, shartlar, mezonlar va tartib-qoidalar jami;
ekspert tashkiloti — sanoat xavfsizligi ekspertizasini amalga oshiradigan, belgilangan tartibda akkreditatsiya qilingan tashkilot;
ekspertiza xulosasi — ekspertiza obyektining sanoat xavfsizligi talablariga muvofiqligi yoki muvofiq emasligi to‘g‘risida asosli xulosalarni o‘z ichiga olgan hujjat;
sanoat xavfsizligi sohasidagi ekspert — ekspertizani amalga oshiradigan attestatsiyadan o‘tkazilgan mutaxassis;
akkreditatsiya attestati — akkreditatsiya qilingan ekspert tashkilotlarining ekspertiza bo‘yicha faoliyatni amalga oshirish vakolatini tasdiqlaydigan rasmiy hujjat;
buyurtmachi — ekspertiza o‘tkazishga yoki akkreditatsiya qilishga buyurtma bilan murojaat qilgan tashkilot.


2.Mehnatni muhofaza qilish va sanoat xavfsizligini boshqarishni hududiy, ishlab chiqarishdagi darajasi.
Korxonalar ma`muriyati va muhandis-texnik xodimlarning asosiy vazifalari mehnat haqidagi qonunlar majmui uchun hamda xavfsizlik yo`llar va ishlab chiqarish sanitariyasi qoidalari" bilan bclgilanadi. Ishlab chiqarishda shikastlanish va kasbiy kasallanishlarni kamaytirish hamda ularning oldini olishga oid mehnat muhofazasi bo`yicha ishlarni amalga oshirish va tadbirlarni ishga umumiy rahbarlik hamda bu ishga javobgarlik korxona rahbari va uning o`rinbosari - bosh muhandis zimmasiga yuklatiladi.
Korxona rahbari:

• 
  ishlab chiqarishda shikastlanish va kasbiy kasallanisb laming oldini oluvchi tashkiliy texnik tadbirlarni rejalashtirishga;
  
• 
  ana shu tadbirlar uchun o`z vaqtida mablag` ajratishga va ularni o`tkazishga doir ro`yxatlarni tasdiqlashga hamda mehnat sharoitini mustahkamlash va sog`lomlashtirish uchun ajratilgan mablag`ning to`g`ri sarflanishini nazorat qilib borishga;
  
• 
  mehnat muhofazasiga doir jamoa shartnomalari va bitimlarning bajarilishini ta`minlashga;
  
• 
  mehnat va dam olish tartibi, ayollar hamda o`smirlar mehnatini muhofaza qilish haqidagi mehnat qonunlariga amal qilishga;
  
• 
  kasaba uyushmasi texnik nazoratchilari va jamoatchi nazoratchilar hamda mahailiy kasaba uyushmasi qo`mitasi komissiyasining mehnat muhofazasiga doir buyruqlarini bajarishga;
  
• 
  ishlarvakasblarningayrimturlariuchunxavfsizlikyo`ilaribo`yichayo`nqnomalannlasdiqlashga;
  
• 
  ishchtalchilarni o`z vaqtida amaldagi me`yorlarga muvofiq korjoma. maxsus poyabzal, yakka tarlibdagi himoya vositalan va maxsus oziq-ovqatlar bilan ta`minlashga tuajbur.
  

Bosh muhandis:
-hamma sexlar va bo`linmalar boshliqlanning muhofazasiga, xavfsizlik yo`ilari hamda ishlab chiqarish sanilariyasiga doir qonun chiqaruvchi me`yorlar va qoidalarni bajarishlarini muntazam ravishda nazorat qilib borish;
-amaldagi xavfsizlik yo`ilari va ishlab chiqarish sanilariyasi qoidalari hamda mavjud ishlab chiqarish sharoitiga muvofiq, kasblar va ishlar turlari bo`yicha xavfsiz ishlash yo`ilari hamda usullariga doiryo`riqnomalarni ishlabchiqarishgaqo`llanilishiga rahbarlik c|ilish;
-xavfsiz ishlash usullari yo`1-yo`riqlarini o`rganish yuzasidan o`qiiish olib borilishim nazorat qilish:
ishchilarning dastlabki va davriy libbiy ko`riklardan o`tkazilishini nazorat qilish;
xavfsiz ishlash usullarining ommaviy tartib qilinishini, xavfsizlik xonalarida ma`ruzalar, suhballar o`tkazilishini, xavfsizlik yo`llariga oid plakatlarvaogohlantiruvchi yozuvlar tayyorlamshi nazorat qilish;
kasaba uyushmasi tashkiloti bilan birgalikda mehnat muhofazasi, xavfsizlik yo`ilari va ishlab chiqarish sanitariyasiga oid ishlarning ahvolini lekshirish hamda mehnat muhofazasi yuzasidaii qabul qiiingan qarorlarning ishchilar tomonidan bajarilishini nazorat qilish;
zamonaviy tuzilishdagi to`siq texnikasini. sermehnal jarayonlarni avtomatlashtinshni, shamoilatish va samtanya-maishiy uskunalarni joriy etish;
mehnat muhofazasi, ishlab chiqarish madaniyati va texnik estetika sohasida tajriba almashish ishiga rahbarlik qilish:
ishchilarga o`z vaqtida sifatli korjoma, maxsus poyabzal va yakka tarlibdagi himoya vositalari berilishini nazorat qilish;
xavfsizlik yo`ilari. ishlab chiqarish sanitariyasiga doir ama`Jagi qoidalarga-, kasaba uyushmasi texnik nazoratchisi va janioatchi-nazoratcbdarning mehnat muhofazasiga doir buyruqlarga amal qilishini nazorat etish;
ishlab chiqarishda shikasllanish lo`g`risidagi belgik`iigan muddatlarda hisobotlar hamda mehnat sharoitini sog`lomlashtirishga ajrati`gan mablag`larning sarflanishi haqida hisobotlar tuzilishini nazorat qilish.
Bosh mexanik, energetik:
binolar. inshootlar. energosistemalar. turli uskunalarni profilaktik ko`zdan kechirishlar va rojali - oldini olish tuzatishlanning to`g`ri tashkil elilishi hamda o`z vaqtida o`tkazilishiga, shuningdck. tuzatishishlarining xavfsiz bajarilishiga javobgarlik;
kranlar va boshqa Uirdagi yuk ko`tarish mexamzmlari hamda daslgohlan. mexanik uskunalardan bosim ostida ishlaydigan bukva suv isilish qozonlari. apparallar. idishlar hamda uskunalarni o`z vaqlida (exnik tekshiruvdan o`tkazilishiga javobgarlik;
-elektr jihozlari, kuch va yontish elektr tarmoqlari, elektr laqsimlash uskunalari, yashindan himoyalagichning soz holatda bo`lishini muntazam nazorat qilish:
shamollaiish qurilmalari va isilish sistemalarining legishli holalda bo`lishini nazorai qilish;
nomenklaturadagi ladbirlarga doir bilimga muvofiq Mehnat muhofazasiga oid tashkiliy-texnik tadbirlarning o`z vaqtida ainalga oshirilishiga javobgarlik.
Sex boshliqlari. ustalar:
- ishchilarning mehnat muholazasi, xavfsizlik yoilari va ishlab chiqarish
sanitariyasiga doir qoida hamda me`yorlarga amal qilishlarini ta`minlashga, xavtli va
zararli mehnat sharoiti bilan bogiiq ishlarni bajarishda barcha extiyotkorlik choralarini
bajarilishini nazorat qilishga;
mehnat muhof`azasi. xavfsizlik yo`llari va ishlab chiqarish sanitariyasiga doir amaldagi qoidalar hamda me`yorlarga muvofiq, xavfsiz ishlash yoilari va usullari yuzasidan yo`riqnomalar ishlab chiqishda qatnashishga:
barcha ishchilarga xavfsiz ishlash yoilari va usullarini o`rgatishga, shuningdck o`z tasarrufidagi bo`linma ishchilariga xavfsizlik yoilaridan yoi-yo`riqlar berishga majbur.
Mehnat muhnfazasi muhandisi:
xavl`sizlik yo`llari talablari va qoidalanning buzilishlarini bartaraf etish haqida bo`Iinmalar. xizmatlar, bo`limlar rahbarlariga ko`rsatmalar berish. Bunday ko`rsatmalar I`aqal korxona rahbari yoki bosh muhandis (texnik rahbar) tomonidan bekor qilinishi mumkin;
ishlovchilarning hayoti va sog`ligi uchun yaqqol xavl` paydo bo`lganda bo`limlar. dastgohlar va uskunalarda isiilashni ta`qiqlab qo`yish yoki to`xtatish hamda bu haqda darhol korxona rahbariyatiga ma`lum qilish;
xavt`sizlikni ta`mini ay olmaydigan. talabga javob bermaydigan uskunalar. asboblar. moslamalarni foydalanishdan chiqarib tashlash choralarini ko`rish;
sexlar, bo`linmalar rahbarlaridan ishlab chiqarish bilan txig`liq bo`lgan ko`ngilsiz hodisalarm muntazam ravishda hisobga olib borishni va o`z vaqtida tekshirishni talab qilish;
ishlab chiqarish bo`limining rahbari bilan birgalikda. xavfsizlik yo`llari talablari va qoidalarini buzganlari va vaqtincha ishdan chetlatish.
Xavfsizlik yo`llari bo`yicha mehnat muhofazasi muhandis bevosita korxonaning boshlig`i va bosh muhandisga bo`ysunadi. O`z ishini u mahalliy kasaba uyushmasi qo`mitasi mehnat muhofazasi bo`yicha komissiya, shuningdek. kasaba uyushmalarining texnik nazoratchilari, davtog`tcxnazorat, davenernazorat va sanoattexnazorat, yong`in nazorati bilan hamkorlikda amalga oshiradi.


Topshiriq:
1. Mehnatni muhofaza qilish va sanoat xavfsizligini boshqarishdagi xavfli obyektlari deganda nimani tushunasiz ?
2. Xavfli ishlab chiqarish obyektlarining sanoat xavfsizligi deganda nimani tushunasiz ?
3.Xavflilik darajasi bo‘yicha xavfli ishlab chiqarish obyektlari qanday tiplarga bo‘linadi ?
4. Mehnatni muhofaza qilish va sanoat xavfsizligini boshqarishdagi korxona rahbari va bosh nuhandisning vazifalarini tushintirib bering.