Shunday qilib, 8—9-sinflarda ma’lum darajada qarama-qarshi vazifa qo'yiladi. O'quvchi kengaytirilgan mehnat ta ’limini o'tib qator o'xshash kasblar elementlarini (masalan, metallga ishlov berish uchun slesarlik, tokarlik, frezerlik ishi) o'zlashtirib oladi. - Shunday qilib, 8—9-sinflarda ma’lum darajada qarama-qarshi vazifa qo'yiladi. O'quvchi kengaytirilgan mehnat ta ’limini o'tib qator o'xshash kasblar elementlarini (masalan, metallga ishlov berish uchun slesarlik, tokarlik, frezerlik ishi) o'zlashtirib oladi.
- Buning natijasida u boshlang'ich kasb tayyorgarligini oladi va uni kasb-hunar kollejlarida davom ettirishi zarurdek tuyiladi. Ayni paytda o'quvchi oldida kasblar dunyosi birinchi marotaba tizimga solingan holda to'liq ochib beriladi, go'yo ulardan xohlaganingni tanlab ol, devilgandek bo'ladi. Kasb tanlash erkinligi ana shu ko'rinishdagi ziddiyatda namovon bo'ladi. 9-sinfda o'quvchi o'zi avval tanlagan kasbdan aynib, mehnat ta’limining butunlay boshqa yo'nalishini ixtiyoriy tanlab olishi ham mumkin. Demak, o'quvchi faqat 9-sinfda biror kasbni tanlash haqida uzil-kesil qarorga kelishi mumkin. Lekin bu bilan kasb tanlashga yo'llash ishi tugavdi yoki bo'shashtirib yuboriladi, deyish xato bo'ladi. Aksincha, bu ish endi yanada ta ’sirchan bo'lishi lozim, ammo uning maqsadi o'zgaradi, endi birinchi rejani tanlagan kasbga muhabbat uyg'otish egallaydi. Kasb tanlashga yo'llash ishining butun mazmuni, formalari va metodlari ana shu maqsadga qaratiladi.
Yuqorida aytilganlardan, mehnat ta ’limi jarayonida kasb ta n lashga yo'llash ishi bir necha bosqichdan o'tib, bu bosqichlarning har birida o'z vazifalari hal etiiadi, degan xulosani chiqarish mumkin. Bunda kasb tanlashga yo'llash ishi, boshqa har qanday o'quv-tarbiva ishi kabi, ikki yoqlamali jarayondan iborat bo'lib, bu jarayonda o'qituvchiga ham, o'quvchiga ham teng darajada ahamiyat ajratiladi. Shuning uchun kasb tanlash ishiga nisbatan qo'yiladigan eng muhim talab o'quvchilarning yuqori darajada faol bo'lishi, bu faollik kasbiy tarbiya, kasb tanlash negizlarini shakllantirish hisobiga ta ’minlanishidadir. Mehnat o'qituvchilari kasbiy tashxis hamda kasbiy konsultatsiyaga tayyorgarlik ko'rgan bo'lsalar va bu ishni o'z vaqtida o'tkazsalar, o'quvchilarning faolligi ortadi. - Yuqorida aytilganlardan, mehnat ta ’limi jarayonida kasb ta n lashga yo'llash ishi bir necha bosqichdan o'tib, bu bosqichlarning har birida o'z vazifalari hal etiiadi, degan xulosani chiqarish mumkin. Bunda kasb tanlashga yo'llash ishi, boshqa har qanday o'quv-tarbiva ishi kabi, ikki yoqlamali jarayondan iborat bo'lib, bu jarayonda o'qituvchiga ham, o'quvchiga ham teng darajada ahamiyat ajratiladi. Shuning uchun kasb tanlash ishiga nisbatan qo'yiladigan eng muhim talab o'quvchilarning yuqori darajada faol bo'lishi, bu faollik kasbiy tarbiya, kasb tanlash negizlarini shakllantirish hisobiga ta ’minlanishidadir. Mehnat o'qituvchilari kasbiy tashxis hamda kasbiy konsultatsiyaga tayyorgarlik ko'rgan bo'lsalar va bu ishni o'z vaqtida o'tkazsalar, o'quvchilarning faolligi ortadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
