6-ma’ruza: Lokal tarmoqlar va ularning qurilish usullari. Reja

Fast Ethernet texnologiyasi. Fast Ethernet va Ethernet texnologiyalarining 
barcha farqi fizik pog’onada to’plangan. Fast Ethernet texnologiyasida MAC va LLC 
pog’onalar oldingi bo’limda yozilgandek o’z joyida qolgan. Shuning uchun Fast 
Ethernet texnologiyasini ko’rganda fizik pog’onada uning bir necha variantini 
urganish yetarli hisoblanadi.
Fast Ethernet texnologiyasida fizik pog’onani tashkil qilish bir muncha 
murakkab hisoblanadi, chunki unda kabel tizimining uchta variantidan foydalaniladi: 
- ko’p modli optik tolali kabel (ikkita tola); 
- 5-darajadagi o’rama juft (ikki juft); 
- 3-darajadagi o’rama juft (to’rt juft). 

---

96 
Yangi Fast Ethernet texnologiyasida ma’lumot uzatish muhiti sifatida koaksial 
kabellardan foydalanilmaydi. Bu ko’pgina yangi texnologiyalarning intilishi bo’lib, 
uncha katta bo’lmagan masofalarda 5-darajadagi o’rama juft kabeli koaksial kabel 
kabi belgilangan tezlikda ma’lumotlarni uzatish bilan birga tarmoqni qurish bir 
muncha arzonga tushadi va foydalanish uchun qulay hisoblanadi. Katta masofalarda 
koaksial kabelga nisbatan optik tola bir muncha keng o’tkazuvchanlik polosaga ega 
bo’lib, narxi ham yirik koaksial kabel tizimlaridagi nosozliklarni qidirish va bartaraf 
etish uchun sarflanandigan yuqori harajatlar bilan solishtirganda ko’p bo’lmaydi.
Ajratilgan muhitda Fast Ethernet tarmog’i 10Base-T/10Base-F tarmog’i kabi 
konsentratorlarda qurilgan iyerarxik daraxtsimon ko’rinishda bo’ladi. Fast Ethernet 
tarmog’i konfigurasiyasining asosiy farqi tarmoq diametrining 200 metrgacha 
kamaytirilgani. Bu esa 10-megabitli Ethernet tarmog’i bilan solishtirganda 
ma’lumotlarni uzatish tezligi 10 baravar oshirilgani hisobiga minimal uzunlikda 
kadrlarni uzatish vaqti 10 baravarga oshishi bilan tushuntiriladi.
Ushbu bo’limda Fast Ethernet texnologiyasining yarim dupleksda ishlovchi 
klassik varianti ko’riladi.
Fast Ethernet texnoliyasining fizik variantlari Ethernet texnologiyasini fizik 
jihatdan amalga oshirishdan katta darajaliligi bilan bir-biridan farq qiladi. Bu yerda 
o’tkazgichlar soni va kodlash usuli o’zgaradi.
Fast Ethernet fizik pog’ona uchun uchta turli xil rasmiy standart o’rnatilgan va 
ularga quyidagicha nom berilgan: 
- ekranlashtirilmagan 5-darajadagi UTP o’rama juftli ikki juftli kabel uchun 
100Base-TX yoki 1 darajali STP ekranlashtirilgan o’rama juftli kabel; 
- ekranlashtirilmagan 3, 4 yoki 5-darajadagi UTP o’rama juftli to’rt juft kabel 
uchun 100Base-T4; 
- ikki tolali ko’p modli optik tolali kabel uchun 100Base-FX. 
Uchala standartlar uchun quyidagi tasdiq va xarakteristikalar to’g’ri 
hisoblanadi. 
1. Fast Ethernet texnologiyasining kadr formatlari Ethernet tarmog’ining 10 
Mbit/s texnologiyasidagi kadr formatlaridan farq qilmaydi. 
2. Kadrlar orasidagi interval 0,96 mks, bit intervali esa 10 ns. Erkin 
foydalanish algoritmlarining barcha vaqt parametrlari: kechiktirish vaqti, minimal 
o’lchamda kadrni uzatish vaqti o’zgartirilmagan. 
3. Muhitning bo’sh holati xususiyati Ethernet 10 Mbit/s standarti kabi signal 
yo’qligi emas, balki muhit bo’ylab ortiqcha kodga mos keluvchi oddiy manba 
belgisini jo’natish orqali aniqlanadi. 

---

97