6-mavzu. Auditorlik tekshiruvida firibgarlikni aniqlash

SODIR ETILGAN FIRIBGARLIKKA MISOLLAR
Enron dastlab kommunal korxona bo’lgan. So’ng rahbariyat uni energiyani sotish kompaniyasiga aylantirdi.
Bitimlar yomon bajarilganligi natijasida rahbariyat moliyaviy kamchiliklarni quydagilar hisobidan yopib keldi:

• 
  qarzlarni maxsus korxonalarning balansdan tashqari moddalariga o’tkazish;
  
• 
  o’z nazorati ostitda bo’lgan maxsus maqsadli kompaniyalarga sotish orqali qadrsizlanib qolgan aktivlar bo’yicha daromadlarni tan olish;
  
• 
  sotish va daromadni dastlabki tan oldishdan keyin enronga qaytib kelgan aktivlar bilan bog’liq bitimlarda ishtirok etish.
  
• 
  bir-biri bilan bog’liq bo’lgan boshqa ko’p sonli operatsiyalar.
  

WORLDCOM kattaligi bo’yicha ikkinchi o’rinda turuvchi (AT&Tdan keyingi) katta masofali amerika telefon kompaniyasi edi. Kompaniya o’z usishida tajovuz strategiyani qo’llab keldi. U boshqva telekommunikatsion kompaniyalarnii sotib ola boshlagan edi. Mazkur sotib olishlarning natijalri tebranganda raxbariyat xarajatlarni kamaytirib, daromadlarni quyidagilar orqali qo’paytirdi:

• 
  xarajatlarn kamaytirish uchun sotib olish orqali belgilangan restrukturizatsiyalashning ishlatilayotgan zaxiralari, masalan, kompaniya sotib olingandan keyin hosil bo’lgan ortiqcha yig’ilgan zaxiralar va kelajakdagi xarajatlarni kamaytirish uchun . .. zaxiralarni ishlatish;
  
• 
  liniyani kapitallashgan xarajatlari
  
• 
  Parmalat sut, meva sharbatlari va oziq-ovqatning bshqa turlari bilan shugullanuvchi Italiyaning transmilliy kompaniyasidir. XX asr 90-yillarining oxirida kompaniya turli xil sho’’ba korxonalarini qarzga sotib olgan edi. Natijada firibgarlik Evropa miqyosida katta inqirozga olib keldi. Kompaniya sho’’ba korxonalaridan naqd pulni quydagi murakab chizma orqali tortib olgan edi:
  
• 
  ko’paytrilib ko’rsatilgan naqd pul va naqd pulning qalbaqi yozuvlar vaholanki yirik banklarada saqlangan;
  
•