6-mavzu. Boshqarish ob’yektlarining vaqt xarakteristikalarini olish va aproksimatsiyalash. (4 soat)

Ko’p sig’imli rostlash ob’yektlarining o’tish xarakteristikalari. 
Ko’plab ishlab ish jarayonlarini avtomatlashtirishda ikki, uch va undan ko’p 
sig’imli ob’etlarga duch kelinadi. Bundayo ko’p sig’imli ob’yektlar ketma-ket 
bog’langan bir sig’imli zvenolar zanjiridan iboratdir. Masalan ikki sig’imli 
ob’yektga misol tariqasida haroratni rostlash ob’yekti bo’lgan burma isitgichli 
issiqlik almashtirgichini ko’rib chiqish mumkin. Bu ob’yekt ketma-ket ulangan 
ikki zvenodan iborat. Birinchi zveno bu isituvchi burmalar, ikkinchi zveno esa 
issiqlik almashtirgichning o’zi. Haroratni rostlashda birinchi zvenoning 
dinamik xossalari bursalarning issiqlik sig’imi orqali aniqlanadi, ikkinchi 
zvenoning xossasi esa isitilayotgan modda issiqlik sig’imi orqali baholanadi. Ko’p 
sig’imli ob’yektlar ham o’z-o’zini tshg’irlovchi yoki astatik xossalarga ega 
bo’lishi mumkin. Agar ketma-ket ulangan zvenolar zanjirida birgina zveno o’z-
o’zini to’g’irlash xususiyatiga ega bo’lmasa, u holda butun ob’yekt astatik ob’yekt 
hisoblanadi. 
 
6.4-rasm. Ko’p sig’imli rotlash ob’yektlarining o’tish xarakteristikalari 
a) astatik ob’yekt b) statik ob’yekt (o’z-o’zini to’g’irlovchi). 
Bunday ob’yektlarning o’ziga xos xususiyatlaridan biri shundaki, 
ularga ta’sir berilgandan so’ng rostlanayotgan parametr sezilarli o’zgarmaydi. 
Bunday ob’yektlarning chiqishidagi parametrlar vaqt bo’yicha orqada qoladi. Bu 
orqada qolish ob’yektning kechikishi deyiladi va τ orqali belgilanadi. 
Ishlab ish jarayonlarining ishlayotgan uskunalarida uzoq ta’sir etuvchi 
birlik pog’onali ta’sirning berilishi doim ham mumkin emas. Agar ishlab ish 
sharoitiga ko’ra ish rejimini uzoq buzilishi mumkin bo’lmasa u holda 
ob’yektning dinamik xususiyatlari o’tish xarakteristikalari orqali emas, balki impuls 
xarakteristikalar orqali aniqlanadi. 

---

Boshlang’ich shartlar nolga teng bo’lganda kirishiga beriladigan birlik impuls 
signalga ob’yektning ko’rsatadigan reaktsiyasiga