6-Mavzu: Detallar sifatini nazorat qilish usullari. Metallar uchun davlat tarmoq va boshqa standartlar. Reja

Standart kategoriyalari va turlari.
Standartlar sferasi harakatiga bog’liq holda ular quyidagi kategoriyalarga bo’linadi:

1. 
   Gosudarstvennыe standartы – GOST (davlatstandarti).
   
2. 
   Otraslevыe standarti – OST (tarmoqlar standarti).
   
3. 
   Respublikanskiya standartы soyuznыx respublik – RST (ittifoq respublikalari, respublika standarti).
   
4. 
   Standartы predpriyatiy (ob’edineniy) – STP (birlashmavakorxonalarstandarti).
   
5. 
   I drugie novыe standarti (vaboshqa yangi standartlar).
   

Xalq xo’jaligining har qanday ko’pchilik tarmoqlaridagi hamma ishlab chiqarish zavod va korxonalarida davlat standartlarini (GOST larni) qabul qilinishi majburdir. Masalan, yirik mashinasozlik, avtomabilsozlik, qishloq xo’jalik va boshqa zavod korxonalarida massaviy seriyalab ishlab chiqariladigan har turli va markali detallar albatta GOST larga mos ravishda qattiq nazorat tekshiruvidan o’tadi. Zavod va korxonalarda OTK-texnik nazorat bo’limi xodimlari tomonidan qat’iy nazorat qilinadigan har xil hajmli va o’lchamli detallar – opravkalar, lineykalar, shtanstirkullar, monometrlar, chuqurlik o’lchovchi asboblar va boshqa xil o’lchovchi asbob uskunalar kiradi.

Standart turlari, ma’lumki, standartlar belgilanishiga bog’liq holda quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   Texnika sharoiti standartlari.
   
2. 
   Umumiy texnika talabi standartlari.
   
3. 
   Rezmerlar yoki parametrlar standarti.
   
4. 
   Asosiy parametrlar va o’lchamlar xili standartlari.
   
5. 
   Konstrukstiyalar va o’lchamlar standarti.
   
6. 
   Markalar standarti.
   
7. 
   Sortamentlar standarti.
   
8. 
   Qabul qoidalari standartlari.
   
9. 
   Nazorat usullari standartlari.
   
10. 
    Saqlash va transportirovka qilish, upakovkalanish, markalash qoidalari standarti.
    
11. 
    Sozlash va ekspluatastiya standartlari.
    
12. 
    Texnologik jarayon xillari standarti.
    
13. 
    Va boshqa standartlarni o’z ichiga oladi.
    

Bu standartlardan tashqari – buyumlar, materiallar, yarimfabrikatlar va fabrikatlarga mos keladigan standartlar ham ishlab chiqariladi.

• 
  Edinaya sistema texnicheskoy dokumentastii – ESTD.
  
• 
  Edinaya sistema texnologicheskoy podgotovki – ESTPP.
  
• 
  Texnologicheskoy podgotovki proizvodstva – TPP.
  
• 
  Edinaya sistema konstruktorskoy dokumentastii – ESKD.
  
• 
  Edinaya sistema texnologicheskoy dokumentastii – ESTD.
  
• 
  I drugie novыe dokumentastii.