6-Mavzu. Identifikatsiya va autentifikatsiya tushunchasi va vazifalari. Topshiriq

6-Mavzu. Identifikatsiya va autentifikatsiya tushunchasi va vazifalari.
Topshiriq:
4. Autentifikatsiya usullari tahlili
1.Foydalanuvchilarni haqiqiyligini ta’minlashda identifikatsiya vaautentifikatsiyalash jarayoniHar qanday tizimda ro‘yxatga olingan har bir sub’ekt (foydalanuvchi yokifoydalanuvchi nomidan harakatlanuvchi jarayon) bilan uni bir ma’noda indentifikatsiyalovchiaxborot bog‘liq.Bu ushbu sub’ektga nom beruvchi son yoki simvollar satri bo‘lishi mumkin. Buaxborot sub’ekt indentifikatori deb yuritiladi. Agar foydalanuvchi tarmoqda ro‘yxatga olinganindentifikatorga ega bo‘lsa u legal (qonuniy), aks holda legal bo‘lmagan (noqonuniy)foydalanuvchi hisoblanadi. Tizim resurslaridan foydalanishdan avval foydalanuvchi ushbutizimning identifikatsiya va autentifikatsiya jarayonidan o‘tishi lozim.Identifikatsiya (Identification) - foydalanuvchini uning identifikatori(nomi) bo‘yichaaniqlash jarayoni. Bu foydalanuvchi tarmoqdan foydalanishga uringanida birinchi galdabajariladigan funksiyadir. Foydalanuvchi tizimga uning so‘rovi bo‘yicha o‘ziningidentifikatorini bildiradi, tizim esa o‘zining ma’lumotlar bazasida uning borligini tekshiradi.Autentifikatsiya (Authentication) – ma’lum qilingan foydalanuvchi, jarayon yokiqurilmaning haqiqiy ekanligini tekshirish jarayoni. Bu tekshirish foydalanuvchi (jarayon yokiqurilma) haqiqatan aynan o‘zi ekanligiga ishonch xosil qilishiga imkon beradi.Autentifikatsiya o‘tqazishda tekshiruvchi taraf tekshiriluvchi tarafning xaqiqiy ekanligigaishonch hosil qilishi bilan bir qatorda tekshiriluvchi taraf ham axborot almashinuv jarayonidafaol qatnashadi. Odatda foydalanuvchi tizimga o‘z xususidagi noyob, boshqalarga ma’lumbo‘lmagan axborotni (masalan, parol yoki sertifikat) kiritishi orqali identifikatsiyanitasdiqlaydi.Identifikatsiya va autentifikatsiya sub’ektlarning (foydalanuvchilarning) haqiqiyekanligini aniqlash va tekshirishning o‘zaro bog‘langan jarayonidir. Muayyan foydalanuvchiyoki jarayonning tizim resurslaridan foydalanishiga tizimning ruxsati aynan shularga bog‘liq.Sub’ektni identifikatsiyalash va autentifikatsiyalashdan so‘ng uni avtorizatsiyalashboshlanadi.Avtorizatsiya (Authorization) – subektga tizimda ma’lum vakolat va resurslarni berishjarayoni, ya’ni avtorizatsiya sub’ekt harakati doirasini va u foydalanadigan resurslarnibelgilaydi. Agar tizim avtorizatsiyalangan shaxsni avtorizatsiyalanmagan shaxsdan ishonchliajrata olmasa bu tizimda axborotning konfidensialligi va yaxlitligi buzilishi mumkin.


2.Web ilovalarda foydalaniladigan mavjud autentifikatsiya texnologiyalariva ularning afzalliklariParolni talab qiladigan autentifikatsiya protokollarini ishlatish Username/password nibirlashtirish va ko'p faktorlar bilan autentifikatsiya qilish orqali autentifikatsiya qilish odatdaxavfsiz deb hisoblansa ham, u eng yaxshi variant yoki hatto xavfsiz deb hisoblanmaydiganholatlar mavjud. Bunga misollar, web ilovaga mobil qurilma, boshqa web sayt, ish stoli yokiboshqa holatlar bilan bog'lanishni xohlaydigan uchinchi tomon ilovalari. Bunday holatda,Username/password ni ochish uchun uchinchi tomon dasturiga ruxsat berish xavfsiz debhisoblanmaydi, chunki u sizning nazoratingizda bo'lmagan joyda hujum joyini qo'llarigauzatadi. Buning uchun va boshqa foydalanish holatlarida sizning foydalanuvchilaringizningma'lumotlarini buzg’unchilarga ta'sir qilishidan himoya qilish uchun bir nechaautentifikatsiya protokollari mavjud.OAuthOchiq avtorizatsiya (OAuth) - ilovaning parollar talab qiladigan yoki identifikatsiyaqilish provayderi sifatida faoliyat yurituvchi uchinchi tomon serverini talab qilmasdan,foydalanuvchi tomonidan server sifatida autentifikatsiya qilish imkonini beradigan protokol.Server tomonidan ishlab chiqarilgan tokenni ishlatadi va avtorizatsiya oqimlarining eng ko'p