6-mavzu. Vaqtli qatorlarning additiv va multiplikativ modellari reja

qiymatlarini ushbu tenglamaga qo’yib, har bir vaqt momenti uchun T darajalarini topamiz (jadvalning 5-ustuni).
5-qadam. Additiv model bo’yicha olingan qator darajalarining qiymatlarini topamiz. Buning uchun biz T darajalariga tegishli choraklar uchun mavsumiy tarkibiy qism qiymatlarini qo'shamiz, ya’ni (jadvalning 6-ustuni).
dan ni ayirib tashlab mutloq xatoliklar E ni topib olamiz (jadvalning 7-ustuni).
6-qadam. Additiv model bo'yicha bashorat qilish:
Additiv modeldagi vaqtli qator darajasining prognoz (taxmin qilingan) qiymati trend va mavsumiy tarkibiy qismlarning yig'indisidir. Trend komponentini aniqlash uchun biz trend tenglamasidan foydalanamiz:

1 davr uchun prognoz qiymati:

Mazkur davr uchun mavsumiylik tarkibiy qismining qiymati quyidagicha:

Shunday qilib,

2 davr uchun prognoz qiymati:

Mazkur davr uchun mavsumiylik tarkibiy qismining qiymati quyidagicha:

Shunday qilib,


Mustaqil ishlash uchun nazorat savollari

1. 
   Vaqtli qatorlarni qanday usullar bilan tekislash mumkin?
   
2. 
   O’rtacha sirg’aluvchan usul nima va qachon qo’llanadi?
   
3. 
   Vaqtli qatorlarda korrelyatsion-regression tahlil usullarini qo’llash shart-sharoitlarini tushuntirib bering?
   
4. 
   Additiv va multiplikativ modellarning formulasiga izoh bering?
   
5. 
   Qaysi holatlarda additiv modellar bilan foydalanadi va qaysi holatlarda multiplikativ modellar bilan foydalanadi?
   

1^ http://institutiones.com/download/books/1798-ekonometrika-orexov-uchebnoe-posobie.html

2^ http://institutiones.com/download/books/1798-ekonometrika-orexov-uchebnoe-posobie.html