6-sinf Tarix 6-“G”

Xitoy aholisi mashg‘ulotlari

bet	3/3
Sana	10.12.2020
Hajmi	0.93 Mb.
	#163336

1 2 3

Bog'liq
6 sinf tarix konspekt

Xitoy aholisi mashg‘ulotlari. Dehqonchilik Xitoyda azaldan e’tiborli va faxrli kasb hisoblab kelingan. Asosiy dehqonchilik ekinlari javdar va bug‘doy bo‘lgan. Keyinchalik xitoyliklar sholi yetishtira boshladilar, sholi urug‘i Hindistondan keltirilgan.

Xitoy aholisi «choy» daraxtini ham yetishtirganlar, uning barglaridan shifobaxsh ichimlik bo‘lmish «choy» tayyorlanadi. Choy tez orada butun jahonga tarqaldi. Tut daraxtini yetishtirish Xitoy aholisining asosiy mashg‘ulotlaridan biri bo‘lgan. Tut bargi bilan ipak qurti boqiladi. Ipak qurtlari pillalarga olalarni o‘raydi, pilladan esa nihoyatda yengil va naﬁ s mato bo‘lmish ipak shoyi tayyorlanadi.

Xitoy «ko‘p podsholiklar» davrida. Miloddan avvalgi VIII –VII asrlarda Chjou davlatining markaziy hokimiyati zaiﬂasha boshladi. Ayrim viloyatlar noiblari podsho hokimiyatidan ozod bo‘lishga intilar ediar. Xitoyga ko‘chmanchi qabilalar hujum qila boshlaganidan foydalangan chekka viloyatlar aholisi ajralib chiqib, o‘z davlatilarLni tashkil eta boshladi. Shu taxlit, miloddan avvalgi VII–V asrlardagi davr tarixda «ko‘p podsholiklar» davri nomini olgan. Xitoyda ayni mahalda «kurashayotgan podsholiklar» davri ham boshlanadi. «Zafaryor» – imperiyaning oliy hukmdorlari bilan ajralib chiqqan davlatlar hukmdorlari o‘rtasida boshlangan urushlar ikki yuz yildan uzoqroq davom etdi. Bu davr Sin davlati hukmdori o‘zining bar cha raqiblarini yo‘q qilib yagona davlat tuzishi bilan yakunlandi.

Mustahkamlash:

Xitoyda qadimda qanday daryolar bo’lgan?
Xuanxe nima degani?
Qadimgi Xitoy aholisini asosiy mashg’uloti?
Xitoyda birinchi davlat qachon tashkil topdi ?
Xitoyning qaysi qadimgi davlati “Zafaryor” deb ataladi?
Ko’p podsholiklar davrlarining nomi ?

Baholash.
Uyga vazifa.

Mavzuni o’qish, savollarga javob berish

Ko’rildi: O’IBDO’ ___________________
6-sinf Tarix

6-“A”

2. 12. 2017 yil

26-Mavzu: Miloddan avvalgi III mil-II asrlarda Xitoy.
Darsning maqsadi:

Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga mil.av. III-mil. II asrlarda Xitoy haqida ma’lumot berish;
Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni har bir xalq tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;
Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarning matn ustida ishlay olish ko’nikmalarini rivojlantirish.

Dars turi: yangi tushuncha va bilimlarni shakllantiruvchi.

Dars metodi: savol-javob, “guruhlarda ishlash” metodi .

Dars jihozi: darslik, mavzuga oid xarita, doska, bo’r, daftar, tarqatma materiallar.
Tashkiliy qism:

Salomlashish. Davomat. Yangiliklar.

Uyga vazifani takrorlash: Savol-javob.

Xitoyda qadimda qanday daryolar bo’lgan?
Xuanxe nima degani?
Qadimgi Xitoy aholisini asosiy mashg’uloti?
Xitoyning qaysi qadimgi davlati “Zafaryor” deb ataladi?

Yangi mavzu: kichik ma’ruza

Markazlashgan davlatning tashkil topishi. Mil. avv. 246-yilda Xitoyni o‘z hokimiyati ostida birlashtirgan hukmdor Sin Shixuandi nomini qabul qilgan. Bu nom «Sinning birinchi hukmdori» degan ma’noni bildiradi. O‘z davlati hududini 36 viloyatga taqsimlagan hukmdor har biriga noiblarini rahbar etib tayinladi. Sin Shixuandi hali tirikligidayoq o‘ziga atab maqbara qurishga farmon bergandi. Hashamati va bezaklari jihatidan bu maqbara Misr piramidalari bilan bellasha oladi. Maqbarani 720 ming odam 37 yil mobaynida bunyod etgan. Maqbara bir necha kvadrat kilometr maydonga joylashgan. Sin Shixuandi qabridan hukmdorni «qo‘riqlash» uchun o‘rnatilgan 6 mingta sopol askarlar haykallari topilgan.

Buyuk Xitoy devori. Sin Shixuandi o‘z davlatini ko‘chmanchi xunnlarning hujumlaridan himoya qilish uchun Shimoliy Xitoy bo‘ylab qurilgan mudofaa devorini yanada mustahkamlashni buyurgan. Devorni qurish ishlari dastlab mil. avvalgi IV asrda boshlangan. Bu devor tarixda Buyuk Xitoy devori deb atalgan. Uning balandligi 6-10 metr, qalinligi 5-8 metr, uzunligi esa qariyb 4000 kilometrni tashkil etadi. U qadim zamonlarda dushman qo‘shinlari uchun jiddiy to‘siq bo‘lib xizmat qilgan: otliq qo‘shinlar undan oshib o‘ta olmas, qal’alarni hujum bilan zabt etishni esa ko‘chmanchilar hali uddalay olishmasdi. Podsho va amaldorlar devor qurilishida minglab dehqonlarni majburan ishlatganlar.

Xitoyda xalq qo‘zg‘olonlari. Mil. avv. 206-yilda Sin sulolasiga qarshi dehqonlar qo‘zg‘oloniga Lyu Ban boshchilik qilgan. Qo‘zg‘olonchilar poytaxtni egallab oladilar. Shu tariqa Sin podsholigi tugatildi va Xan sulolasi hukmronligida yangi davlat barpo etildi. Bu sulola davlati U-Di hukmronligi davrida eng qudratli davlatga aylandi.

Sharqning boshqa davlatlaridagi kabi Xitoyda ham mavjud yerlar hukmdorniki hisoblangan, aholi soliqlar to‘lab, turli mehnat majburiyatlarini bajarishgan. Og‘ir mehnat evaziga yetishtirilgan hosil ko‘pincha dehqonning o‘ziga nasib etavermasdi. Jabr-zulm hamisha xalqning noroziligini kuchaytirib yuboradi. Davlatning turli joylarida qo‘zg‘olonlar boshlanib ketadi. Ulardan biri milodning boshlarida «qizil qoshlilar» qo‘zg‘oloni nomini olgandi, chunki qo‘zg‘olon ko‘targanlar o‘z odamlarini chalkashtirib qo‘ymaslik uchun qoshlarini qizil rangga bo‘yab olgan edilar.

«Sariq ro‘mollilar» qo‘zg‘oloni II asrdagi eng yirik isyon bo‘ldi. Qo‘zg‘olon butun mamlakatni qamrab oldi. Faqat hukmdorning yaxshi qurollangan va harbiy ta’lim ko‘rgan qo‘shinlarigina uni bostirishning uddasidan chiqishdi. Xunnlar hujumlari kuchayishi bilan davlat ham zaiﬂ ashdi. Milodiy III asrda Xan davlati uchta podsholikka parchalanib ketdi.

Qadimgi Xitoy madaniyati. Qadimgi Xitoyda o‘ziga xos yuksak madaniyat yaratilgan. Mahalliy aholining kundalik hayoti ziroatchilik, hunarmandchilik, binokorlik va boshqa sohalar bilan bog‘liq bo‘lib, ilmiy bilimlarning rivojlanishini taqozo etgan. Shu tariqa matematika, astronomiya va geograﬁ ya fanlari rivoj topgan. Shuningdek, qadimiy xitoyliklar me’morchilik va haykaltaroshilik sohalarida katta yutuqlarga erishganlar. Qadimgi Xitoyda so‘z va jumlalarni ifodalagan iyeroglif yozuvi mavjud bo‘lgan. Avvaliga xitoyliklar bambuk taxtachalarga yozishgan. Bundan 2,5 ming yil muqaddam yozuv uchun bambuk o‘rnida shoyidan foydalanishga o‘tildi. Shoyi matolariga mo‘yqalam bilan yozilgan. Endi kitob uzun shoyi parchasiga o‘xshar va tayoqchaga o‘ralardi. Mil. avv. I asrda esa qog‘oz ixtiro qilindi. Xitoyliklarning eng ajoyib ixtirolaridan biri kompas bo‘lgan. U magnitlangan temirdan yasalgan uzun dastali katta qoshiqni eslaar edi. Bu moslamani kataklarga ajratilganzarhallangan yog‘ochga o‘rnatishgan, uning dastasi esa hamma vaqt janubni ko‘rsatgan.

Xitoyda zilzilani oldindan aniqlab beruvchi seysmograf ham ixtiro qilingan.

1-guruh.Markazlashgan davlatni tashkil topishi.

2-guruh. Buyuk Xitoy devoir.

3-guruh.Xitoyda xalq qo’zg’olonlari
Mustahkamlash

Xitoyni yagona davlatga birlashtirgan hukmdor nomi?
Sin Shihuandi haqida nima bilasiz?
Buyuk Xitoy devoir haqida nima bilasiz?
Xitoyda qanday qo’zg’olonlar bo’lgan?
Xitoyliklar ixtirolarini sanab bering?

Baholash.

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, savollarga javob berish.

Ko’rildi: O’IBDO’ ___________________

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : O’ZBEKISTON HUDUDIDA ILK DAVLATLAR
Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga Ozbekiston hududida ilk davlatlar haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash;

c) rivojlantiruvchi maqsad: o’quvchilarning matn ustida ishlay olish ko’nikmalarini rivojlantirish.

Dars turi: yangi tushuncha va bilimlarni shakllantiruvchi.

Dars metodi: savol-javob, ”klaster” metodi .

Dars jihozi: darslik, mavzuga oid xarita, doska, bo’r, daftar, tarqatma materiallar.

Tashkiliy qism: Salomlashish. Davomat. Yangiliklar.

O’tilganni so’rash: Savol-javob.

1.Xitoyni yagona davlatga birlashtirgan hukmdor nomi?

2.Sin Shihuandi haqida nima bilasiz?

3.Buyuk Xitoy devoir haqida nima bilasiz?

4.Xitoyda qanday qo’zg’olonlar bo’lgan?

5.Xitoyliklar ixtirolarini sanab bering?

Yangi mavzu: kichik ma’ruza “Klaster”

Mil Av. VII VI asrlarda O’zbekiston hududida so’gdiylar’

, baqtriyaliklar, xorazmliklar , sak va massaget elatlari yashagan. Ularning asosiy mashg’uloti chorvachilik bo’lgan .Hunarmandchilik va savdo rivojlangan .Afrosiyob , Yerqo’rg’on , Uzunqir , Ko’zaliqir , Qiziltepa kabi shaharlari bo’lgan .

Xorazm

So’g’d Baqtriya

O’zbekistonda ilk davlatlar

Mustahkamlash.

1.Mil.Av.VII-VI asrlarda O’zbekistonda qanday qabilalar yashagan?

2.Etnik birlashma nima?

3.M.A.VII-VI asrlarda O’zbekiston hududida hunarmandchilikni qanday turlari rivojlangan?

4.O’zbekistonni qadimgi davlatlari qaysilar?

5.Ilk shaharlar qanday ko’rinishda bo’lgan?

Baholash

Vazifa.Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : ZARDUSHTIYLIK
Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga zardushtiylik dini haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni yurtimiz tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

c) rivojlantiruvchi maqsad: o’quvchilarning matn ustida ishlay olish ko’nikmalarini rivojlantirish.

Dars turi: yangi tushuncha va bilimlarni shakllantiruvchi.

Dars metodi: savol-javob, metodi .

Dars jihozi: darslik, mavzuga oid xarita, doska, bo’r, daftar, tarqatma materiallar.

Tashkiliy qism: Salomlashish. Davomat. Yangiliklar.

O’tilganni so’rash: Savol-javob.

1.Mil.Av.VII-VI asrlarda O’zbekistonda qanday qabilalar yashagan?

2.Etnik birlashma nima?

3.M.A.VII-VI asrlarda O’zbekiston hududida hunarmandchilikni qanday turlari rivojlangan?

4.O’zbekistonni qadimgi davlatlari qaysilar?

5.Ilk shaharlar qanday ko’rinishda bo’lgan?
Yangi mavzu: kichik ma’ruza ( slaydlar)

Zardusht --- Zardyshtiylik dininig asoschisi. Mil. av. I ming yillikda O’rta Osiyoda zardushtiylik dini vujudga keladi.

Zardushtiylikni muqaddas kitobi --“Avesto”

Xudolari: Ahuramazda ,Mitra ,Anaxita.

Zardushtiylik ta’limotida Ezgulik va yovuzlik haqida qarashlar aks etgan.

Fransuz olimi A.Dyuperron ilk marotaba “Avesto”ni o’qishga muyassar bo’ldi.

Mustahkamlash.

1.Zardushtiylikni targ’ibotchisi kim?

2.Zardushtiylik qachon paydo bo’ldi?

3.Uning xudolari?

4.Zardushtlarning qanday marosimlarini bilasiz?

5.Zardushtlarni muqaddas kitobi?

Baholash

Vazifa.Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : TAKRORLASH.

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilar bilimini mustahkamlash

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni yurtimiz tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

c) rivojlantiruvchi maqsad: o’quvchilarning matn ustida ishlay olish ko’nikmalarini rivojlantirish.

Dars turi: umumlashtiruvchi

Dars metodi: savol-javob, metodi .

Dars jihozi: darslik, mavzuga oid xarita, doska, bo’r, daftar, tarqatma materiallar.

Tashkiliy qism: Salomlashish. Davomat.Dunyo yangiliklari.

O’tilganni so’rash. Guruxlarda ishlash.

1-guruh.Xitoyning qadimgi sivilizatsiyasi haqida nima bilasiz?

2-guruh.O’zbekiston hududida ilk davlatlar haqida nima bilasiz?

3-guruh. Zardushtiylik to’g’risida nima bilasiz?

Guruhlar taqdimoti .

Yangi mavzu : takrorlash .Savol-javob.

1.Xitoyni yagona davlatga aylantirgan hukmdor kim?

2.Buyuk Xitoy devori haqida nima bilasiz?

3.Mil.Av. VII-VI asrlarda O’zbekiston hududida qanday qabila va elatlar bo’ladi ?

4.O’zbekistonning qadimgi davlatlari qaysilar ?

5.O’zbekistonning ilk shaharlari qaysi ko’rinishda bo’lgan?

6.Zardushtiylikning ilk targ’ibotchisi kim?

7.Zardushtiylikni qaysi hudolarini bilasiz?

8.”Avesto”ning ahamiyati nimada ?

9.Zardushtlar sig’inadigan oliy hudo nomini ayting?

10.”Avestoning ahamiyati nimada?

11.Zardushtiylarning qaysi marosimlarini bilasiz?

12.Ossuariy nima?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : QADIMGI YUNONISTON

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi Yunoniston haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Zardushtiylikning ilk targ’ibotchisi kim?

2.Zardushtiylikni qaysi hudolarini bilasiz?

3.”Avesto”ning ahamiyati nimada ?

4.Zardushtlar sig’inadigan oliy hudo nomini ayting?

5.”Avestoning ahamiyati nimada?

6.Zardushtiylarning qaysi marosimlarini bilasiz?

7.Ossuariy nima?

Yangi mavzu: kichik ma’ruza.

Bolqon yarim oroli va O’rta yer dengizi orollaridagi qadimgi yunon davlatlarining umumiy nomi Qadimgi Yunoniston deb atalgan. Yunonistonning eng baland tog’I Olimp tog’idir . Mil.Av. 2-ming yillikda ilk shahar davlatlar vujudga kela boshlaydi .Afsonaviy podsho Minos nomi bilan Minoy sivilizatsiyasi deb atashgan . Mil.Av.1 450 yilda axeylar bostirib kiradi , Mil.Av 1200 yilda doriylar bostirib kiradi .

Mustahkamlash.

Bolqon yar.oroli Miken, Krit

Minoy sivilizatsiya
Qadimgi

Yunoniston

Mil.Av. 1450 y

axeylar Miken davlati

Mil.Av. 1200- yil doriylar

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : QADIMGI YUNONISTONNI YUKSALISHI

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi Yunoniston haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Xaritadan Qadimgi yunonistonni toping?

2.Qadimgi Yunonistonda ilk sivilizatsiya qayerda vujudga keldi?

3.Qadimgi Yunoniston geografik o’rnini o’ziga hosligi nimada ?

4.Oykumena nima?

5.Doriylar qachon hujum qildi ?

6.Yunonlar qadimda nima bilan shug’ullangan ?

7.Nega Yunoniston tarixiga “Antik” so’zi qoshib ishlatiladi ?

Yangi mavzu: kichik ma’ruza .

Afina va Sparta davlatlari Qadimgi Yunonistonning eng yirik shahar davlatlari sanaladi . “Polis” shahar degani .

Goplitlar -- og’ir qurollangan jangchilar .

Falanga –jangovar safga tuzilish. Attika aholisi 3ga bo’lingan : fuqarolar, meteklar va qullar.

Afinada davlat maktablari bo’lmagan .

Mustahkamlash.

1.Yunon shaharlari qay tariqa tashkil topdi ?

2. Polis nima ?

3.Attika aholisi n qay tariqa bo’lingan?

4.Afinada bolalarga nimalar o’rgatilgan ?

5.Sparta qanday tashkil topdi ?

6.Ilotlar va perikllar kimlar ?

7.Yunon koloniyalashtirishi sababi nimada ?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : QADIMGI YUNONISTONNI YUKSALISHI mavzusini

takrorlash

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi Yunoniston haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

c) rivojlantiruvchi maqsad: o’quvchilarning matn ustida ishlay olish ko’nikmalarini rivojlantirish.

Dars turi: umumlashtiruvchi

Dars metodi: savol-javob , test tuzish

Dars jihozi: darslik, mavzuga oid xarita, doska, bo’r, daftar, tarqatma materiallar.

Tashkiliy qism: Salomlashish. Davomat. Yangiliklar.

O’tilganni so’rash: Savol-javob

1.Yunon shaharlari qay tariqa tashkil topdi ?

2. Polis nima ?

3.Attika aholisi n qay tariqa bo’lingan?

4.Afinada bolalarga nimalar o’rgatilgan ?

5.Sparta qanday tashkil topdi ?

6.Ilotlar va perikllar kimlar ?

7.Yunon koloniyalashtirishi sababi nimada ?

8.Nima uchun davlat koloniyalashni qo’llab quvvatladi ?

9.Xaritadan yunon koloniyalarini ko’rsating?

10.Akropol nima degani ?

Yangi mavzu : takrorlash guruhlarada ishlash

1-guruh.Yunon shaharlari .

2-guruh.Afinada ta’lim

3-guruh.Sparta davlati

4-guruh.Yunon koloniyalari

Guruhlar taqdimoti. Ular klaster usulida savolga javob berishadi

Masalan:

Afina Sparta

Afina

shaharlari

polis goplit

falanga

Baholash

Uyga vazifa. Mavzuni takrorlash

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : AFINA DEMOKRATIYASI

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga Afina demokratiyasi haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Yunon shaharlari qay tariqa tashkil topdi ?

2. Polis nima ?

3.Attika aholisi n qay tariqa bo’lingan?

4.Afinada bolalarga nimalar o’rgatilgan ?

5.Sparta qanday tashkil topdi ?

6.Ilotlar va perikllar kimlar ?

7.Yunon koloniyalashtirishi sababi nimada ?

Yangi mavzu: Klaster.

Agora demokratiya aristokratlar

Afina demokratiyasi

Drakon Solon(M.A.594)

Perikl Parfenon

Strateg

Mustahkamlash.

1.Xaritadan Afinani ko’rsating ?

2.Demokratiya nima ?

3.Solon islohotlarini ayting ?

4.”Perikl asri “ nima ?

5.Beshyuzlar kengashini ayting?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Yunon-fors urushlari .

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga yunon-fors urushlari haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Xaritadan Afinani ko’rsating ?P

2.Demokratiya nima ?

3.Solon islohotlarini ayting ?

4.”Perikl asri “ nima ?

5.Beshyuzlar kengashini ayting?

6.Parfenon ibodatxonasi haqida nima bilasiz ?

7.Aristokratlar kimlar ?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza o’qituvchi hikoya qiladi

Mil av VI asrda Fors shixi Kichik osiyodagi yunon shaharlarini bosib oldi . Afina hukmdori yunon polislariga yordam qo’lini cho’zdi . Bundan g’azablangan DoroI Afinadan shafqatsiz qasos olishga intildi .

-- Mil.av 490 yil Marafon tekisligida marafon jangi bo’ldi .Yunonlar g’alaba qildi .

--Mil.av 480 yilda Fermopil jangi bo’ldi . Forslar g’alaba qildi .

--Mil.av 480 yilda Salamin jangi bo’ldi . Yunonlar g’alaba qildi .

--Mil Av479 yil Plateya jangida yunonlar to’liq g’alabaga erishdi .

Mustahkamlash. Guruhlarda ishlash.

1-guruh .Yunon -fors urushlarining sabablari ?

2-guruh .Marafon jangi .

3-guruh. Fermopil jangi .

4-guruh .Salamin jangi .

5-guruh .Plateya jangi .

Guruhlar taqdimoti .

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Yunonistonni Makedoniya tomonidan bosib olinishi .

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga Yunonistonni Makedoniya tomonidan bosib olinishi haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1-guruh .Yunon -fors urushlarining sabablari ?

2-guruh .Marafon jangi .

3-guruh. Fermopil jangi .

4-guruh .Salamin jangi .

5-guruh .Plateya jangi .

Yangi mavzu : hikoya .

Yunonlar urushayotgan paytda Makedoniya podshosi katta qo’shin to’playdi . 16 qatorda iborat falanga tuzadi .

Mashhur notiq Demosfen Ellada shaharlarini kezib yunonlarni makedon qo’shiniga qarshi v kurashishga chaqiradi .

M.A. 338 y 2 avgustda Xeroneya shahri yaqinida Beotiyada yunon va makedonlar to’qnashadilar . makedoniyaliklar g’alaba qiladi .

M.A. 337 yil yunon shahaarlari vakiullari Korinfga yig’iladilar , yunon davlati ittifoqini tuzadilar . Biroq Fillip II xoinona o’ldirilgan .

Mustahkamlash . savol-javob

1.Nima uchun yunonlar o’z mamlakati mustaqilligini saqlab qola olmadi ?

2.Demosfenning hizmati nimada ?

3.Xaritadan Fillip II ninig yurishlarini ko’rsating ?

4.Makedonlar qo’shinlari yunonlardan nimasi bilab farq qilgan ?

5.Yunonistonni bosib olinmishi qachon ro’y berdi ?

6.Aleksandrning hukmdor bo’lishi qachon bo’ldi ?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Qadimgi Yunoniston madaniyati .

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi Yunoniston madaniyati haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Nima uchun yunonlar o’z mamlakati mustaqilligini saqlab qola olmadi ?

2.Demosfenning hizmati nimada ?

3.Xaritadan Fillip II ninig yurishlarini ko’rsating ?

4.Makedonlar qo’shinlari yunonlardan nimasi bilab farq qilgan ?

5.Yunonistonni bosib olinmishi qachon ro’y berdi ?

6.Aleksandrning hukmdor bo’lishi qachon bo’ldi ?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza

Qadimgi yunonistonda fuqaro tarbiyasiga katta e’tibor beriladi .

Umumiy ta’limdan tashqari yigitlar ikki yil harbiy ta’lim olishgan .Mamlakat mudofasi uchun 30 yoshli erkaklarni barchasi chaqirilgan . Sport barcha uchun sevimli bo’lgan .

Miloddan avvalgi 776 yilda ilk marotaba olimpiada o’yinlari o’tkazilgan . Olimp xudosi Zevs sharafiga o’tkazilgan .

1896 yilda Olimpiada o’yinlari qayta tiklangan .

Mustahkamlash.

1.Gerakl to’g’risida nima bilasiz ?

2.Afinada fuqaro tarbiyasi qanday bo’lgan ?

3. Yigitlar necha yil davomida harbiy ta’lim olgan ?

4.Pirey portida qanday san’at o’rganilgan ?

5.Olimpiada o’yinlari qachondan o’tkazila boshlandi .

6.Yunonlar yil hisobini nimaga qarab yuritganlar ?

7.Olimpiada o’yinlari kimning sharafiga o’tkazilgan ?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Qadimgi Yunoniston madaniyati .

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi Yunoniston madaniyati haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

2.Afinada fuqaro tarbiyasi qanday bo’lgan ?

3. Yigitlar necha yil davomida harbiy ta’lim olgan ?

4.Pirey portida qanday san’at o’rganilgan ?

5.Olimpiada o’yinlari qachondan o’tkazila boshlandi .

6.Yunonlar yil hisobini nimaga qarab yuritganlar ?

7.Olimpiada o’yinlari kimning sharafiga o’tkazilgan ?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza .Miloddan avvalgi 1200 yilda yunonlar Kichik Osiyoda joylashgan Troyaga yurish qildi . Troya podshosi Spartaga keladi va soxibjamol Yelenani o’g’irlab ketadi . Voqeadan xabar topgan Sparta podshosi Parisdan qasos olishga ahd qildi . Yunonlar 9 yil Troyani behuda qamal qiladilar . “Iliada “ dostoni ana shu urushning oxirgi o’ninchi yili haqida hikoya qilinadi . Odisseyning maslahati bilan yunonlar ayyorlikni ishga soladilar , ular ulkan yog’och ot yasaydilar, ichiga esa jangchilar joylashadi . Troyaliklar otni shahaarga olib kiradilar . Tunda janghcilar shaharni qo’lga oladilar . Qadimgi yunon shoiri ‘Iliada” va “Odisseya “ dostonini yozadilar Yunonistonda teatr juda rivojlangan . Mashhur tragediyalarni Sofokl , komediyalarni Aristofan yozgan .Yunonistonda haykaltaroshlik va me’morchilik rivojlangan .

Mustahkamlash .

1.Troya yurishi haqida nima bilasiz ?

2.Troya hozirgi qayer ?

3.”Iliada “ dostonini bosh qahramoni kim?

4.Stiks daryosi q1ayerda ?

5.Gomer hikoyalarini qaysi nemis olimi o’rgandi ?

6.Yunon tragediyalari muallifi ?

7.”disk uloqtiruvchi haykalini kim yasadi ?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkirlari .

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkierlari haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

Geraklit: “Bir daryoga ikki marta tushish mumkin emas”,”Hamma narsa oqadi ,hamma narsa o’zgaruvchandir”

Demokrit: Hamma narsa ko’zga ko’rinmaydigan mayda zarralar -atomlardan tashkil topgan .

Doigen: Insonda hech qanday extiyojlar bo’lmasligi shart “

Gerodot: “Tarix” asarini yozgan.Aristotel: Bilimlarni fanlarga ajratdi.Arximed: Richag qonunini ishlab chiqdi .

Mustahkamlash: guruhlarda ishlash.

faylasuflar

Geraklit Suqrot

Demokrit Aflotun

Doigen Arastu

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkirlari mavzusini takrorlash .

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkirlari haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Qadimgi yunon olimlari haqida nima bilasiz?

2.Geraklit haqida nima bilasiz?

3.Demokrit qanday fikrni aytgan ?

4.Diogen haqida nima bilasiz ?

5.Geradot qachon yashagan ?

6.Geradotning mashhur asari ?

7.Aristotelni sharqda nima deyishgan ?

8.Arximed kim bo’lgan ?

Yangi mavzu : hikoya

Afinalik mashhur faylasuf Sokrat ( sharqda Suqrot) o’zining dono fikrlari bilan mashhur bo’lgan : “Mening donishmandligim hech nimani bilmasligimni bilishimdadir “ degan .

Platon esa : “Atlantida degan hayoliy davlat to’g’risaida ta’limot yaratgan Suqrot: “O’z-o’zingni anglagin va bilgin “ bitigi Delfiya ibodatxonasiga yozilgan. Faylasuf yomon , aldoqchi va shafqatsiz bo’lishga qaraganda yaxshi halol rahmdil bo’lish yaxshiroqdir deb uqdirgan . Suqrot tarixda odamiylik, sabr va matonat va jasurlik timsoli bo’lib qolgan. U Afinada ba’zi tartiblarni qo’rqmay qoralagan .

Mustahkamlash.

1.Yunon olimlarini kashfiyotlarini ayting ?

2.Sokrat kim bo’lgan ?

3.Sokratni sharqda nima deyishgan ?

4.Platon qanday fikrlarni aytgan ?

5.Delfiya ibodatxonasida qanday hikmat yashiringan ?

6.Suqrot qanday nuqsonlarni tanqid qilgan ?

7.Suqrot tarixda nimaning timsoli bo’lib qolgan ?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Qadimgi Yunoniston afsonalari .

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi Yunoniston afsonalari haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

2.Sokrat kim bo’lgan ?

3.Sokratni sharqda nima deyishgan ?

4.Platon qanday fikrlarni aytgan ?

5.Delfiya ibodatxonasida qanday hikmat yashiringan ?

6.Suqrot qanday nuqsonlarni tanqid qilgan ?

7.Suqrot tarixda nimaning timsoli bo’lib qolgan ?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza .

Yunon afsonalari xudolar va baxodirlar haqidagi rivoyatlarning qahramonlari bo’lgan turli hil titanlar( xudolardan tug’ilgan bahodirlar ) , sirenalar ( yarim qush,yarim ayol), kentavrlar (yarim ot, yarim odam) sikloplar ( bir ko’zli mavjudotlar ) bo’lgan . Afsonalar ( miflar ) mamalakat tarixini bilishga imkon bergan . Qadimgi yunon xudolari :

Zevs—oliy xudo , Poseydon—dengiz hukmdori,Afina --Zevcning qizi , donishmandlik hudosi ,Apollon—Zevsning o’g’li, yorug’lik , sheriyat hudosi , Femida -adliya ilohasi ,Gefest- temirchilar xudosi ,Ares - urush hudosi .

Mustahkamlsh .

1.Adimgi yunon tarixini o’rganishda afsonalar qanday ahamiyatga ega ?

2.Qadimgi yunon afsonalari qahramonlarini sanab bering?

3.Zevs-? 4. Afina-? 5.Gelios-? 6.Demetra-? 7.Gefest-? 8.Dionis-? 9.Germes-? 10.nika-? 11.Xronos-? 12. Gipnos-? 13-Artemida -? 14-Femida -? 15. Ares-?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish, Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu: Takrorlash.

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: ooquvchilar bilimini mustahkamlash

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Adimgi yunon tarixini o’rganishda afsonalar qanday ahamiyatga ega ?

2.Qadimgi yunon afsonalari qahramonlarini sanab bering?

3.Zevs-? 4. Afina-?

5.Gelios-? 6.Demetra-?

7.Gefest-? 8.Dionis-? 9.Germes-? 10.nika-?

11.Xronos-? 12. Gipnos-? 13-Artemida -?

14-Femida -? 15. Ares-?

Yangi mavzu: takrorlash .

Guruhlarda ishlash. Test

1.Qadimgi yunonlarning quyosh hudosi ? a) Gelios b)Demetra S)D ionis .

2.Gerakl, Axilles, Tesey, va Ayaks degan qahramonlar kimlarning rivoyatlarida hikoya qilinadi ? A) yunonlarning , B) misrliklarni S) Xitoyliklarni

3.”Mening donishmandligim hech nimani bilmasligimni bilishimda “ degan faylasuf kim ? A)Suqrot b) Platon s)Demokrit

4.Teatr yunon tilida tarjima qilinganda … A) “tomosha uchun joy” B)” qahvahona “ s) markaziy mydon

5.Olimpiada o’yinlari boshlangan sana … A)m.a.776 yil B) m.a. 1200 S) m.a 336 y

6.Yunon-fors urushlari bo’lgan sana .. A) m.a.490-449 B) m.a.456-500 s) m.a.480-490 y

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Takrorlash.

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu :O’rta Osiyoga axomoniylarning bosqinchilik yurishlari .

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi O’rta Osiyoga axomoniylarning bosqinchilik yurishlari haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Qadimgi yunonlarning quyosh hudosi ? a) Gelios b)Demetra S)D ionis .

2.Gerakl, Axilles, Tesey, va Ayaks degan qahramonlar kimlarning rivoyatlarida hikoya qilinadi ? A) yunonlarning , B) misrliklarni S) Xitoyliklarni

3.”Mening donishmandligim hech nimani bilmasligimni bilishimda “ degan faylasuf kim ? A)Suqrot b) Platon s)Demokrit

4.Teatr yunon tilida tarjima qilinganda … A) “tomosha uchun joy” B)” qahvahona “ s) markaziy mydon

5.Olimpiada o’yinlari boshlangan sana … A)m.a.776 yil B) m.a. 1200 S) m.a 336 y

Yangi mavzu: kichik ma’ruza

Miloddan avvalgi VI asrning o’rtalarida axomoniylar sulolasidan bo’lgan qadimgi fors shoxlari jahonning barcha yirik mamalakatlari va shaharlarini o’z tarkibiga olgan salatanatni barpo etishga harakat qila boshladilar .

Kir II O’rta Osiyo hududini bosib olishga harakat qilib ko’rgan podsholardan sanalgan . M.A.530 yilda Kir II massagetlar ustiga yurish qiladi .Massagetlar malikasi To’maris g’alaba qiladi . M.A. 522 yilda Doro I taxtga o’tiradi .Doro I ning saklar ustiga yurishi muvaffaqiyatsiz tugaydi . Doro I o’zining Behustun qoyatoshida Frada qo’zg’oloni haqida ham yozgan . U qo’zg’olonni bostirib Fradani asirlikka olganligini yozadi .

Mustahkamlash

1.Kir II ning massagetlar ustiga yurishi ..?

2.Bu jang haqida qaysi tarixchi ma’lumot beradi ?

3.Doro I ning taxtga o’tirishi ?

4.Frada kim bo’lgan ?

5.Doro I ning sakalr ustiga yurishi qachon bo’lgan ?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Takrorlash.

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu :O’rta Osiyoga ahomoniylarning bosqinchilik yurishlari

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga qadimgi O’rta Osiyoga axomoniylarning bosqinchilik yurishlari haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Kir II ning massagetlar ustiga yurishi ..?

2.Bu jang haqida qaysi tarixchi ma’lumot beradi ?

3.Doro I ning taxtga o’tirishi ?

4.Frada kim bo’lgan ?

5.Doro I ning sakalr ustiga yurishi qachon bo’lgan ?

Yangi mavzu: kichik ma’ruza.

Bosib olingan mamlakatlarni itoatda tutish uchun Ahomoniylar butun davlatni satraplikka ( viloyatlarga ) ajratdi . O’rta Osiyoning forslar bosib olgan viloyatlari ychta satraplikka bo’lindi . Doro I va uning vorisi Kserks davrida (m.a. 486-485y) bosib olingan viloyatlardagi O’rta Osiyo xalqlari yunon fors urushlarida qatnashdilar . Mashhur Marafon jangida fors qo’shinlari markazida saklar bo’lgan . Ahomoniylar davlati 200 yil yashadi . M.A. VI -IV asrlarda O’rta Osiyo xalqlarining hunarmandchilik, zargarlik , tikuvchilik , kulolchilik va binokorlik sohalarida yuksak darajaga erishganlaridan dalolat beradi .1877 yil Amudaryo xazinasidan topilgan oltin va kumush buyumlar Britaniya muzeyida saqlanmoqda .

Mustahkamlash .

1.Satrap nima degani ?

2.O’rta Osiyoda nechta satrap tuzildi ?

3.Qachon O’rta Osiyoliklar ahomoniylardan ozod bo’ldi ?

4.Mil.Av. VI-IV asrlarda O’rta Osiyoda qanday shaharlar rivojlandi ?

5. Amudaryo xazinasi qachon topilgan ?

Baholash. Faol o’quvchilar baholanadi .

O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob beradi .

Uyga vazifa. Mavzuni o’qish , Savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : O’rta Osiyo aholisining yunon-makedon istilochilariga qarshi kurashi

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga O’rta Osiyo aholisining yunon-makedon istilochilariga qarshi kurashi haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Satrap nima degani ?

2.O’rta Osiyoda nechta satrap tuzildi ?

3.Qachon O’rta Osiyoliklar ahomoniylardan ozod bo’ldi ?

4.Mil.Av. VI-IV asrlarda O’rta Osiyoda qanday shaharlar rivojlandi ?

5. Amudaryo xazinasi qachon topilgan ?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza (Slaydlar asosida )

Aleksandr 336 yil Makedoniya podshosi bo’ladi . Mil.av 334 yil Sharqqa yurish boshlaydi .Tarixchi Aristobul bu haqda hikoya qiladi . O’rta Osiyo xalqlari xanjar va oybolta bilan qurollangan

Aleksandr m.a. 330 yilda Doro III qo’shinini yengadi .

Mustahkamlash.

1.Aleksandr qachon Makedoniya podshosi bo’ladi ?

2.Aleksandrning sharqqa yurishlarini kim tasvirlagan ?

3.O’rta Osiyoliklarni qurol-yarog’I nima deb atalgan ?

4.Qachon Aleksandr DoroIII qo’shinini tor-mor qildi ?

5.Baqtriyaning satrapi kim ?

6.Aleksandrning ustozi kim bo’lgan ?

7.O’rta osiyoning qadimgi shaharlari qaysilar ?

Baholash. Vazifa . Mavzuni o’qish.

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Aleksandr qachon Makedoniya podshosi bo’ladi ?

2.Aleksandrning sharqqa yurishlarini kim tasvirlagan ?

3.O’rta Osiyoliklarni qurol-yarog’I nima deb atalgan ?

4.Qachon Aleksandr DoroIII qo’shinini tor-mor qildi ?

5.Baqtriyaning satrapi kim ?

6.Aleksandrning ustozi kim bo’lgan ?

7.O’rta osiyoning qadimgi shaharlari qaysilar ?

Yangi mavzu: kichik ma’ruza.

Makedoniyalik Aleksandrning qo’shinlari m.a. 329 yilda Oks daryosidan kechib o’tib Maroqandani egalladilar .Krushkat shahri( Kir II asos solgan) tomon yurdi . So’g’diyonada xalq harakatiga Spitamen boshchilik qildi .Spitamen “Politimet” daryosi bo’yida dushmanga pistirma qo’yib ularni qirib tashlaydi . Aleksandr Aleksandriya Esxata qal’asini quradi .

M.A. 328 yilda Spitamenning Aleksandr bilan hal qiluvchi jangi bo’lib o’tadi . Spitamen yengiladi . Yunon tarixchilarining yozishicha Aleksandr O’rta Osiyoda bir nechta shaharlar qurdirgan . Yunon-Baqtriya -Parfiya shaharlarida savdo rivojlandi.

Mustahkamlash.”Zakovat”

1.Amudaryo o’tmishda nima deb noml;angan ?

2.Alesandr qachon Maroqandani egallaydi ?

3.Kurushkat bu qaysi shahar ?

4.Spitamen haqida nima bilasiz?

5.”Politimet” bu qaysi daryo ?

6.AleksandrIya Eshata bu qayer?

7.Spitamenning Aleksandr bilan hal qiluvchi jangi ?

8.Bosqin oqibatlari haqida nima bilasiz?

Baholash. Vazifa . Mavzuni o’qish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Salavkiylar davlati

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga Salavkiylar davlati haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Amudaryo o’tmishda nima deb noml;angan ?

2.Alesandr qachon Maroqandani egallaydi ?

3.Kurushkat bu qaysi shahar ?

4.Spitamen haqida nima bilasiz?

5.”Politimet” bu qaysi daryo ?

6.AleksandrIya Eshata bu qayer?

7.Spitamenning Aleksandr bilan hal qiluvchi jangi ?

8.Bosqin oqibatlari haqida nima bilasiz?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza .

Mil.av. 323 yil 13 iuyn Makedoniyalaik Aleksandr vafot etdi . U barpo etgan davlat uch qismga ajralib ketdi : Makedoniya , Misr va Suriya . Bu davlatlar Aleksandrning lashkarboshilari tomonidan boshqarilgan . Mil. av. 312 yil lashkarboshi Salavk Bobil hukmdori bo’ldi .

Mil. av. 293 yil Salavka o’z o’gli Amntioxni sharqiy viloyatlar -Parfiya , Marg’iyona , Baqtriya ,, Sog’diyonaga noib etib tayinladi . Mil.Av 280 yil Salavka vafotidan keyin Antiox ulkan davlat hukmdori bo’ldi . U davlatni 20 yil boshqardi .. Asta -sekinlik bilan So’g’diyona , Baqriya , va Marg’iyonada tinch hayot tiklana boshlandi . Bu yerda yangi manzilgohlar shaharlar tiklandi : Baqtra, Maroqanda , Marg’iyona Antiohiyasi ( marv ) , Termiz yirik markazlar bo’lgan . Yunon -makedon istilolaridan keyin O’rta Osiyo tarixida antik davr boshlandi . Sharq va G’arb madaniyatining aralashuvi . Ellinlashtirish—sharqda yunon madaniyatini tarqalishi (mil.av. III-II asr)

Mustahkamlash

1.Aleksandr qachon vafot etdi ?

2.Aleksandr davlati necha qismga bo’linib ketdi ?

3.Salavk kim bo’lgan ?

4.Strateg qanday lavozim ?

5.Antiox qayerni hukmdori bo’ldi ?

6.ellinlashtirish nima ?

Baholash.

Uyga vazifa . Berilgan mavzuni o’qish, savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Yunon –Baqtriya podsholigi

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarga Yunon –Baqtriya podsholigi haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Aleksandr qachon vafot etdi ?

2.Aleksandr davlati necha qismga bo’linib ketdi ?

3.Salavk kim bo’lgan ?

4.Strateg qanday lavozim ?

5.Antiox qayerni hukmdori bo’ldi ?

6.Ellinlashtirish nima ?

7.Antiox davlatni necha yil boshqardi ?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza slaydlar asosida .

---- Mil. av. 250 yil Baqtriya Salavkiylar tarkibidan ajralib chiqdi . Diodat o’zini podsho deb e’lon q ildi .

---- Yunon -Baqtriya tarkibiga So’g’diyona va Marg’iyona ham kirgan

----Diodatdan keyin davlatni Evtidem boshqaradi

-----Evtidemning o’g’li Demetriy hukmronligi davrida ( mil. av. 199-167) yunon -Baqtriya podsholigi katta sarhadlarga ega bo’ldi .

-----Mitridat I davrida Yunon-Baqtriya kuchsizlandi

___Mil.Av. 140-130 yillarda ko’chmanchi yuechji qabilaari Yunon -Baqtriyani bosib oldi .

------ Yunon -Baqtriya davlati 120 yil yashadi , hunarmaqndchilik , savdo rivojlandi , shaharlar qurildi .

Mustahkamlash

1.Qachon Baqtriya Salavkiylar davlatidan ajralib chiqdi ?

2.Baqtriya hukmdori kim bo’lgan ?

3.Yunon –Baqtriya davlatiga Yevtidemdan so’ng kim o’tiradi ?

4.Demetriy kimning o’gli ?

5.Yunon -Baqtriya nima sababdan kuchsizlandi ?

6.Yuechji qabilalarining bostirib kirishi ?

7.Yunon-Baqtriya necha yil yashadi ?

Baholash.

Uyga vazifa . Berilgan mavzuni o’qish, savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Qadimgi Xorazm , Qang’ , Dovon davlatlari

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvhcilarga Qadimgi Xorazm , Dovon davlatlari haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Qachon Baqtriya Salavkiylar davlatidan ajralib chiqdi ? 2.Baqtriya hukmdori kim bo’lgan ? 3.Yunon –Baqtriya davlatiga Yevtidemdan so’ng kim o’tiradi ? 4.Demetriy kimning o’gli ?

5.Yunon -Baqtriya nima sababdan kuchsizlandi ?

6.Yuechji qabilalarining bostirib kirishi ?

7.Yunon-Baqtriya necha yil yashadi ?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza .

Mil.av. IV asrda Xorazm Axomoniylar davlatidan ajralib chiqib mustaqil davlatga aylandi . Makedoniyalik Aleksandr va Salavkiylar hukmronligi davrida ham Xorazm davlati mustaqil edi . Xorazmda shaharsozlik m.a. VII a srga borib taqaladi ( Ko’zaliqir shahri )

Jonbosqal’a Xorazmning qadimiy shahri . Aylana shaklida Qo’yqirilganqal’a harobalari topilgan Milodiy II-III asrlarda jonbosqal’a topilgan (Ibodatxona ) Xorazmda xunarmandchilik ytuksak darajada rivojlangan . Kulolchilik temir mis asboblar qurollar zargarlik buyumlariga talab katta bo’lgan .

O’rta Osiyoda eng qadimgi yozuv Xorazm xududidan topilgan

Mil. av. III asrda Qang’ davlatiga saklar asos solgan Poytaxti Qang’dez bo’lgan . Xitoyliklar bu shaharni Bityan deyishgan .Buyuk Ipak yo’lida joylashgan .

Dovon ( Xitoyliklar Parkana ) Farg’onada joylashgan . Otlari bilan mashhur bo’lgan . Milodiy II asrda barxam topadi .

Mustahkamlash.

1.Xorazm kimlardan mustaqil bo’lgan ?

2.Xorazm xunarmandchiligini ta’riflab berin ?

3.Qadimgi Xorazm shaharlari haqida nima bilasiz?

4.Xorazmni o’ziga xos madaniyatini so’zlang ?

5. Qang’ davlati turli manbalarda qanday nomlangan ?

6. Qang’ davlati nima uchun parchalandi ?

Baholash.

Uyga vazifa . Berilgan mavzuni o’qish, savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Qadimgi Kushon podsholigi

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvhcilarga Qadimgi Kushon davlati haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

1.Xorazm kimlardan mustaqil bo’lgan ?

2.Xorazm xunarmandchiligini ta’riflab berin ?

3.Qadimgi Xorazm shaharlari haqida nima bilasiz?

4.Xorazmni o’ziga xos madaniyatini so’zlang ?

5. Qang’ davlati turli manbalarda qanday nomlangan ?

6. Qang’ davlati nima uchun parchalandi ?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza

Miloddan avvalgi 140-130 yillarad ko’chmanchi yuechji qabilalari Yunon-Batriya davlatini bosib oladilar . Yuechjilar Baqtriya erlariga kelib o’rnashadilar va milodiy ! asrda Kushon honadonining boshlig’I barcha yuechji mulklarini o’z hokimiyati ostida birlashtiradilar ., Kushon davllatiga asos soladilar . Birinchi hukmdori Kudzula Kadfiz . Vima Kadfiz davrida Kushon hududi kengaydi . Kanishka davrida poytaxt Baqtriyadan Peshovarga ko’chiriladi .

Milodiy III asrda Kushon parchalanadi . Bu davrda pul islohoti o’tkazilgan , hunarmandchilik rivojlangan . Kushon davlati davrida suv tegirmoni , chig’ir , yerga ishlov berish rivojlangan .

Kushonlar davrida oromiy yozuvi tarqalgan . Kanishka davrida Xindistonning bir qismi bosib olingan .Buddizm va Zardushtiylik bo’lgan .

Xolchayon va Dalvarzintepa , Ayritom va Zartepa , Qoratepa Kushon davlatining madaniy yodgorliklari hisoblanadi .

Mustahkamlash

1.Yuechjilar Baqtriyaga qachon bostirib kirdilar ?

2.Kanishka davrida Kushon podsholigida qanday o’zgarishlar bo’lgan ?

3.Qaysi podsho davrida hukmdor nomi yozilgan tangalar zarb qilina boshlangan ?

4.Kushon davlatida hunarmandchilikning qaysi turlari rivojlandi?

Baholash.

Uyga vazifa . Berilgan mavzuni o’qish, savollarga javob berish

Sana_______________sinf 6_____fan Tarix

Mavzu : Qadimgi Rim madaniyati

Darsning maqsadi: a) ta’limiy maqsad: o’quvhcilarga Qadimgi Rim madaniyati haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni dunyo mamlakatlari tarixiga hurmat bilan qarash ruhida tarbiyalash;

c) rivojlantiruvchi maqsad: o’quvchilarning matn ustida ishlay olish ko’nikmalarini rivojlantirish.

Dars turi: yangi tushuncha va bilimlarni shakllantiruvchi.

Dars metodi: guruhlarda ishlash, slaydlar tuzish

Dars jihozi: darslik, mavzuga oid xarita, doska, bo’r, daftar, tarqatma materiallar.

Tashkiliy qism: Salomlashish. Davomat. Yangiliklar.

O’tilganni so’rash: “Zakovat “ savollari

1.qachondan rimliklar turmusgi keskin o’zgardi ? 2.”Termalar” nima? 3.Badavlat bo’lmagan rimliklar qayerlarda yashagan? 4.Termalar qoshida nimalar bo’lgan ? 5.Rimda ta’limga qanday e’tibor berilgan ? 6.Still nima degani ?

Yangi mavzu : kichik ma’ruza

1.Me’morchilik .Rim me'morchiligi yunon me'morchiligidan imoratlar rang-barangligi va muhtashamligi bilan farqlangan. Milodiy I asrda Rim eng yirik va aholisi ko`p shahar edi. o`sha kezlarda hatto shunday bir maqol to`qilgandi: "Barcha yo`llar Rimga boradi". Minglab qullar o`rmonlar, tog`lar va botqoqlar orqali yo`llar o`tkazdilar. Yo`llar bilan bir qatorda Rim vodoprovod — suv quvurlari qoldiqlari ham hozirga qadar saqlanib qolgan. Vodoprovodlar nishablik asosida qurilgan bo`lib, tog`dagi bu-loqlardan suvning o`zi oqib kelar edi. Vodoprovod quvurlarini jarlar, daralar va vodiylardan o`tkazish uchun akveduklar - yuqori qismidan anhorlar o`tkazilgan ko`priklar qurilgan.

O`n minglab tomoshabinlarni sig`diradigan Amfiteatr Rimdagi eng katta inshoot bo`lgan. Bu yerda gladiatorlar olishuvi va harbiy kemalar jangi uyushtirilardi. Yer ostida chu-qur bir joyda sahnani suvga to`ldirish imkonini beruvchi mosla-ma qurilgan. Rimning eng katta amfiteatri bo`lmish Kolizey o`tmishdagi ulug`vorlik guvohi sifatida hozirgacha saqlangan.

2.Xristianlikning vujudga kelishi. Ikki ming yil muqaddam Rim hokimiyati ostida bo`lgan Kichik 0siyo va Falastin yerlarida Nazaret shahrida duradgor Iosif va rafiqasi Mariya xonadonida "Xudoning o`g`li" nomini olmish Iisus (Iso) tug`ilgani haqida rivoyatlar tarqala boshladi. O`n ikki nafar havoriylari bilan Falastin bo`ylab sayohat qilib, Xudo oyatlari haqida hikoya qilib beradi, turli mo`jizalar ko`rsatadi Iisusni Golgof tog`ida xochga tortadilar, bu yerda, rivoyatda aytilishicha, Yer yuzidagi ilk inson - Odam ato dafn etilgan. Iso payg`ambar 3 kunda dahshatli azoblar gir-dobida jon beradi. Vafotidan keyin murdasini bir g`orga qo`yishadi. Uchinchi kuni dafn etish uchun kelishganda Iso Masih jasadi qo`yilgan joyida yo`qligini ko`rishadi Iisus haqidagi rivoyatlar Yevangeliya (Injil) nomini olgan, yunonchadan tarjima qilganda bu so`z "Xushxabar" ma'nosini anglatadi. Iso payg`ambar ta'limoti izdoshlari xristianlar (nasroniylar)dir. Shogirdlari apostollar (hovariylar)dir. Xristianlar jamoalariga yepiskoplar peshvolik qiladi.

Mustahkamlash.

1.Rim me’morchiligi yunon me’morchiligidan qanday farq qi;lgan?

2.”Barcha yollar Rimga olib boradi “ maqolini tahlil qiling?

3.Akveduk Bu... 4.Amfiteatrlar bu ... 5.Iso qayerda tug’ilgan ? 6.Xristianlik dini nechanchi a srda paydo bo’lgan ? 7.Havoriylar bu..

Baholash.

Uyga vazifa . Berilgan mavzuni o’qish, savollarga javob berish

Download 0.93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3