6. тема. Biliw processleri joba

Oylawdıń rawajlanıw ózgeshelikleri
Oylaw basqa biliw processleri sıyaqlı óziniń jeke ózgesheliklerine iye bolıp esaplanadı. Pikir júritiw iskerlik formaları, operaciyalarınıń qatnaslarında adamlar túrli kóriniste payda boladı. Tiykarınan oylawdıń jeke ózgesheliklerine biliw iskerliginiń mazmunlıģı, erkinligi, epshilligi, nátiyjeliligi, pikirdiń keńligi, tezligi, tereńligi hám basqa sıpatları kiredi.
Oylawdıń mazmunlıģı - insannıń dógerek-átiraptaģı materiallıq waqıyalar haqqında onıń sanasında qay dárejede, qatnaslar, sheshimler, pikirler, mashqalalar, túsinikler orın alģanlıģı názerde tutıladı. Insanda sanap ótilgen xarakterdegi ideyalar tolıp tassa, sonshelli dárejede oylaw mazmunlı boladı. Adamlar bir - birinen birinshi náwbette oylawdıń mazmunlılıģı menen ayırılıp turadı
Al onıń tereńligi bolsa, materiallıq dúnyadaģı nárse hám hádiyselerdiń tiykarģı nızamları, sıpatları, olardıń óz-ara baylanısları hám qarım-qatnasları oyımızda tolıq sáwleleniwin túsiniwimiz kerek boladı.
Oylawdıń keńligi óziniń mazmunlıģı, tereńligi sıyaqlı sıpatlar menen tıģız baylanısta boladı. Pikirlew sheńberi keń, bilimi joqarı, sergek, dóretiwshi, izleniwshi adamlardıń aqıl-parasatı bilimdan yaki oylawı keń adamlar dep ataw múmkin.
Oylawdıń erkinligi degende, adamnıń jeke shólkemlestiriwshiligi, óz aldına anıq maqset qoyıwı, wazıypalardı qoya biliw, olar ámeliy hám ilimiy boljawı, aldındaģı wazıypanı hesh kimniń járdemisiz, kórsetpelerisiz óziniń aqılıy izleniwi, túrli jollar tabıwınan ibarat bolģan aqılıy iskerligin túsiniw kerek.
Oylawdıń tezligi qoyılģan sorawģa hám mashqalaģa tolıq juwap alınģan waqıt penen belgilenedi (ol insannıń dıqqatına, qızıģıwshılıģına baylanıslı boladı, sessiya payıtlarında, seminar waqtında inertlik, tormozlanıw bolıwı múmkin).
Dúnya psixologiyasında, joqarıda aytıp ótilgen oylaw sıpatları olardıń tiykarģı ózgesheligi menen tıģız baylanıslı. Oylawdıń tiykarģı hám áhmiyetli belgisi, ózgesheligi – bul materiallıq waqıyalıqtı áhmiyetli ģáresiz túrde jańa mazmundaģı ulıwmalastırıwlardı keltirip shıģarıwı bolıp esaplanadı. Insan oyı ele izlenilmegen, tolıq paydalanılmaģan rezerv hám imkaniyatlarģa iye.
Oylaw psixologiyasınıń tiykarģı wazıypası da sol rezervlerdi tolıq ashıw, ilim hám texnika progressin intensivlestiriwden ibarat. Sebebi hár qanday ashılıw, jańalıq, progress insannıń aqılınıń jemisi bolıp esaplanadı.