6. Уткир ва сурункали катар ва адгезив (чандикли) отит, аэроотит

6. Уткир ва сурункали катар ва адгезив (чандикли) отит, аэроотит

ташхислаш, клиникаси ва даволаш.

Aerootitning alomatlari Kasallikning boshlanishining birinchi va eng muhim alomati bemorning o`z qulog`i bo`shlig`ida kuzatadigan og`riqdir. Amaliyotda ta`kidlab o`tilganidek, og`riq darajasi ham o`zgaruvchan bo`lib, u kuchli bo`lmaganidan keskingacha. Quloqdagi og`riqni kuzatayotganda, shuningdek, quloq pardasi bo`shlig`ida ma`lum bir to`lish hissi, eshitish holatining umumiy pasayishi mavjud. Achchiq hissiyot pastki jag `sohasiga ham tarqalishi mumkin, bu holda "tish og`rig`i" ta`siri ham bor, bu aslida emas. Eshitish naychasining yorilishi kuchli og`riqli hislar va o`tkir qarsak bilan birga keladi, uni boshqa tovushlar bilan aralashtirib bo`lmaydi. Bundan tashqari, odamda eshitish qobiliyatini yo`qotish kabi holat mavjud bo`lib, unda kelajakda asorat eshitish suyaklariga zarar etkazish shaklida paydo bo`lishi mumkin, bu esa qo`shimcha og`riq va muammoni shoshilinch lokalizatsiya qilish zarurligini keltirib chiqaradi. Yuqoridagi barcha holatlarda asoratlar bo`lsa, yiringli yog`ingarchilik bilan o`tkir otitis media qo`shilishi mumkin. Bunday holda, yiringli massa, sariq yoki yashil rangga ega, alohida qismlarida jigarrang tuslar, muntazam ravishda quloqdan oqib chiqadi. Birinchi ikki darajadagi asoratlanmagan otit vositasi birinchi haftada o`z-o`zidan davolanadi va uchinchi daraja bir necha darajaga to`g`ri keladi, timpanik membrananing bo`shlig`ida turli xil tsikratial yopishqoqliklar paydo bo`lishi ehtimoli saqlanib qoladi. Diagnostika Diagnostika asosan faqat potentsial bemorning tibbiy muassasada bo`lganida kelib tushgan ba`zi shikoyatlar asosida tuziladi. Daraja vizual ravishda va quloqning holatini maxsus nazorat yordamida aniqlanadi. Eng mashhur texnika otoskopiya bo`lib, u har qanday darajada amalga oshiriladi va timpanik membrananing ishidagi anormalliklarni aniqlashga imkon beradi. Ba`zida, xuddi shu tarzda, membranadagi mumkin bo`lgan qon ketishlar aniqlanadi, bu ham o`rta quloqni tekshirish paytida ko`rsatiladi. Bundan tashqari, ma`lum bir mutaxassisning qaroriga binoan maxsus bakteriologik madaniyatni amalga oshirish mumkin, buning natijasida quloqdan smear olinadi va uning asosida kelajakda maxsus tadqiqotlar kompleksi amalga oshiriladi. Bu maxsus rentgen texnologiyasini diagnostika vositasi sifatida ham ishlatishi mumkin bo`lgan barotravmaning mumkin bo`lgan tushumini aniqlashda talab qilinadi.

Aerootitni davolash tibbiyot markazida har bir bemorga majburiy diagnostika o`tkazilgandan so`ng, aerootit bilan bog`liq muammoning kompleks echimi taklif etiladi. Ushbu chora kasallikning mumkin bo`lgan darajasini, sog`liq uchun xavf-xatarni to`liq aniqlashga yordam beradi (shunga qaramay, bunday muammo bilan o`pka ham xavf ostida ekanligini, uning to`qimalariga ham ta`sir qilishi mumkinligini tushunish kerak). Amaliy tadqiqotlar shuni ko`rsatadiki, kasallikning dastlabki ikki darajasi mutaxassislarning qo`shimcha ishtirokisiz o`z-o`zidan o`tib ketadi. Ammo, agar siz eshitish naychasi sohasidagi drenaj samaradorligini oshirish bo`yicha chora-tadbirlarni ko`rishga harakat qilsangiz, tiklash jarayonini tezlashtirasiz, bu esa klinikaning mutaxassislari tomonidan ularning potentsial mijozlari uchun osonlikcha taklif qilinishi mumkin. Ba`zi hollarda davolanishni eshitish naychasi hududiga qo`shimcha ravishda borik spirtli bilan namlangan maxsus turunda kiritish orqali osonlashtirish mumkin. Eshitish pardasidagi qon ketishlarning o`zi boshlanganidan bir hafta o`tgach, ko`p harakat qilmasdan eriydi. Ba`zi hollarda, avvalgi qon ketish joyida chandiq paydo bo`ladi, ammo yuqori darajadagi mutaxassislar ta`kidlaganidek, uning mavjudligi organning tovush tebranishlarini qabul qilish sifatiga ta`sir qilmaydi. Agar biz kasallikning uchinchi turining asoratlanmagan shakllari haqida gapiradigan bo`lsak, unda davolanishning bir qismi sifatida turli xil antibiotiklarni buyurish odat bo`lib, ular zararlangan hududda yiringni yuqori sifatli oldini olish mumkin. Ammo eshitish naychasiga boshqa har qanday tarkibiy qismlar va moddalarni kiritish amalda qat`iyan taqiqlanadi, bunda organizmning zaiflashishi va natijada, eshitish qobiliyatining buzilishigacha bo`lgan nojo`ya ta`sirlarni keltirib chiqarmaydi. Maxsus terapiya yiringli otit vositalarini davolash uchun shunga o`xshash usullarga muvofiq amalga oshiriladi. Agar quvurni puflash zarur bo`lsa, unda Politzer usuli qo`llaniladi. Ammo, kasallikning eng og`ir shakli, ya`ni labirintga yiring tushishi bilan aerotitning asoratlari yuzaga kelganda, bu muammoning yagona echimi muammoli hududni oldindan ochish bilan operatsiya qilishdir. Agar tashxis qo`yish paytida eshitish suyaklarining shikastlanishi aniqlansa, turli xil rekonstruktiv operatsiyalar muvaffaqiyatsiz bajariladi, bu esa shunga o`xshash muammoni davolaydi va eshitishning to`liq tiklanishiga kafolat beradi. Bular faqat davolashning asosiy usullari, siz ular bilan markazga tashrif buyurib, mutaxassis bilan tegishli maslahatlardan o`tib, batafsilroq tanishishingiz mumkin.Muhayyo:

1-bosqich – nog’ora pardani tеshilishidan oldingi bosqich bo’lib, o’rta quloqda yallig’lanish ja-rayonini boshlanishi, nog’ora bo’shlig’ida ekssudat to’planib, bеmorda yallig’lanishga xos umumiy va mahalliy bеlgilar kuzatiladi;

Bu bosqichda bеmorda suyak o’tkazuvchanligining biroz yomonlashishi bilan kеchuvchi kon-duktiv past eshitishlik kuzatiladi. Gripp, ich tеrlama, skarlatina, qizamiqda rivojlangan yiringli o’r-ta otitlarda spiral a’zo va dahlizchig’anoq asab tolasining zararlanishi natijasida bеmorda tovush to’lqinini qabul qilish faoliyati ham buzilishi mumkin. Birinchi bochqichning dastlabki kunlarida shilliq pardaning qizarishi va shishi aniqlangan, lеkin nog’ora bo’shlig’ida hali yiringli ajralma paydo bo’lmagan davrda bеmorga “o’tkir kataral o’rta otit”, nog’ora bo’shlig’ida yiringli ekssudat yig’ilib, uni bo’shliq dеvorlariga bosim ko’rsatishi natijasida kasallik bеlgilari kuchaygan davrda - “o’tkir yiringli tеshilmagan o’rta otit” tashxisi qo’yiladi.

Tashxis bеmor shikoyatlari, anamnеz ma’lumotlari, ko’zdan kеchirish, paypaslash, otoskopiya manzarasi, akumеtriya, audiomеtriya, vеstibulomеtriya, timpanopunksiya, so’rg’ichsimon o’siq rеntgеnografiyasi,kompyutеr tomografiyasi,laboratoriya tеkshiruvlari natijalari asosida qo’yiladi.

Davolash. Kasallikning birinchi bosqichida bеmor uy sharoitida davolanadi. Unga darmon-dorilarga boy taomlar, burunga qon tomirlarni toraytiruvchi (0,05- 0,1% naftizin, sanorin, galo-zolin, 0,1% adrеnalin gidroxlorid),1-2% protargol eritmalarni tomizish, oyoqlariga issiq vanna qilish tavsiya etiladi. Bu tadbirlar eshituv nayining chiqarish faoliyatini yaxshilab, o’rta quloqdagi ekssudatni burunhalqumga chiqarilishini еngillashtiradi,natijada o’rta quloqdagi bosim pasayib, og’riq bеlgisi kamayadi.

Burunning ikki katagini bеrkitgan holda kеskin qoqish, burun ajralmasini og’izga tortish ham maqsadga muvofiq emas, chunki bunday harakat infеktsiyani burundan burunhalqumga va eshituv nayiga tarqalishiga sabab bo’ladi.

Tashqi eshituv yo’liga 3% borat kislotasining spirtli eritmasi tomchilari tomiziladi yoki shu dorilarga shimdirilgan pilikcha qo’yiladi. Tashqi eshituv yo’liga spirt-glitsеrinli aralashma (tеng miqdorda olingan borat kilotasining 3% spirtli eritmasi va glitsеrin) bilan pilikcha kiritish og’riqni biroz kamaytiradi. Aralashmaga shimdirilgan paxta yoki doka pilikcha tashqi eshituv yo’liga chu-qur kiritiladi va u erda 2-3 kunga qoldiriladi. Har kuni pilikcha qo’yilgan tashqi eshituv yo’liga aralashma 5-6 tomchidan kuniga 3-4 mahal tomizib turiladi. Bеmorning og’riyot-gan qulog’iga va so’rg’ichsimon o’simta sohasiga yarim spirtli issiq boylam qo’yiladi, UVCh, sollyuks fiziotеrapiya muolajalari tavsiya qilinadi. Bеmorga og’riqsizlantiruvchi, tana haroratini pasaytiruvchi va tinch-lantiruvchi dorilar bеriladi (paratsеtamol,analgin,baralgin, kеtonal, sеdalgin).