7-8- amaliy mashg’ulotlar Ko‘p sig‘imli ob’ektlarning uzatish funksiyalarini aniqlash
Download 377.52 Kb. Pdf ko'rish
|
7-8- amaliy mashg’ulotlar
7-8- amaliy mashg’ulotlar Ko‘p sig‘imli ob’ektlarning uzatish funksiyalarini aniqlash. Boshqaruv ob’ektini parametrsiz identifikatsiyalash. Ob’ektning vaqt xarakteristikalari bo’yicha uzatish funktsiyalarini aniklash. Kirish va chiqish o’zgaruvchilari orasidagi bog’liqlikni ifodalovchi tenglamani turli shaklda yozish mumkin. Ulardan eng qulayi ob’ektning differentsial ko’rinishdagi tenglamalari xisoblandi. Bundan tashqari kirish va chiqish tenglamalari bog’liqligini integral (Dyuamel integrali) ko’rinishida ham keng qo’llaniladi.
, 0 0 t t d t x w d t w x t y
(4.1) bu yerda
w – ob’ektning vazn funktsiyasi, ya’ni ob’ektning kirish signali delta funktsiyasi ko’rinishida bo’lsa:
0 0 0 t при t при t
1 dt t .
(4.2) Bunda differentsial tenglamalar va uzatish funktsiyalar chiziqli sistemaning kirish va chiqish orasidagi o’zgaruvchi holatni o’zaro bog’langan ko’rinishi hisoblanadi. Lekin, ko’plab kuzatilayotgan real holatlarda faqat boshqarish signali va sistema reaktsiyasi oz miqdorda olingan tenglamaga aloqador bo’ladi. SHunday kilib, tajribalar yordamida grafik olishnishi mumkin va aniqlangan kirish signalini xususiy yechimini olishi mumkin. SHundan so’ng, yuqorida ko’rsatilgandek, analitik ifodanini aproksimatsiyalash amalga oshiriladi hamda berilgan strukturalarni differentsial tenglamasini qurish va uning bir formasini yozish mumkin (ya’ni ob’ekt modelini olish mumkin). Ko’pgina determinarlashgan obektlarni identifikatsiyalash usullarida kirishga berilgan birlik pog’onali signal ta’sirida o’tish xarakteristikasi ) (t h egri chizig’idan boshqaruv o’zgarish aniqlanadi.
, 0 0 u u y t y t h
(4.3) bu yerda
t y – kirishga u – boshqaruv (o’tish egriligi) pog’onali signal berilganda ob’ektning chiqish kattaligining o’zgarishi, 0
va 0
tajriba o’tkazgunga qadar ob’ektning chiqish va kirishidagi o’rnatilgan qiymatlar. Agar boshqaruv ob’ekti chiqish koordinati o’zgarishiga yo’l qo’yilsa, unda uning kirishida pog’onali signallar o’rniga birlik impulьs yoki davomiy impulьslar beriladi. Tezlashish chizig’ini tajriba orqali olishda ob’ektga ta’sir etuvchi tashqi ta’sirlarni yo’qotish zarur, imkoniyat boricha kirishga berilayotgan ta’sirni aniq amalga oshirish hamda tajribalarni bir necha marta takrorlash boshlang’ich 0
va 0
qiymatlarga mos kelishi shart. Ob’etni uzatish funktsiyasini tezlashish chizig’i orqali logarifmik usulda aniqlanishini ko’rib o’tamiz. Ushbu usulni afzalligi shundaki identifikatsiya natijasida analitik ifodaga ega bo’lamiz va u kelgusida EXMda yechishga imkon yaratadi. O’tish xarakteristikasini approktsimatsiyalash analitik ifodali identifikatsiya usuli xisoblanib, u quyidagi ko’rinishga ega:
k t p k k e C k t h 1 0 ,
(4.4) bu yerda
0 0 0 u u y y k -ob’ektning uzatish koeffitsienti;
-ob’ektning chiqish kattaligi turg’unlashgan qiymatini, u differentsial tenglamasini xususiy yechimi va kirish signalini o’zgarishi natijasida erishilgan xolatini aks etadi;
–integrallash doimiysi; k p -
xarakteristik tenglamani ildizi. Taxmin qilamiz, (4.4) tenglama birgina aniq ildizga, ikkita kompleks va ikkita haqiqiy ildizga ega, (4.4) tenglamani logarifmlab, quyidagi tenglamaga ega bo’lamiz:
. ln ln 5 1 0 k t p k k e C k t h z
(4.5) Turg’un ob’ektlarda erkin harakat vaqt o’tish bilan nolga intiladi, unda o’tish jarayonining vaqti ildizning aniq qismida aniqlanadi. Bunda (4.4.) tenglamani quyidagi ko’rinishda ifodalash mumkin bo’ladi:
. ln ln 1 1 0 t p С k t h z
(4.6) Bu holatda (4.5) tenglama (4.4) tenglamaning t asimtotasini ifodalaydi. Agar yarim logorifmik masshtabda (4.4) tenglamani grafigi ifodalansa ya’ni vaqt ordinatasida ko’rsatilsa, unda noma’lum koeffitsientlar 1
va
1 p grafikdan oson aniqlanadi (4.1 rasm):
Bunda ordinata asimptotasi agar 0
bo’lsa, 1 ln C , a
tan
1
ga teng bo’ladi. Unda (4.4) tenglamadan bitta yig’indini chiqarib, quyidagi formulaga ega bo’linadi:
. ln ln 1 4 1 1 0 1 k t p k t p k e C e C k t h z
(4.7) SHunga o’xshash, (4.6) tenglamasidagi yig’indilarni qisqartirib, quyidagi ko’rinishdagi tenglamaga ega bo’linadi.
, sin
2 1 0 1 t у С e C k t h t t p
(4.8) Bu tenglamani logarifmlab, quyidagi formulaga ega bo’linadi:
. sin
ln ln ln 1 2 1 0 1 t t C e C k t h z t p
(4.9)
4.2-rasmda keltirilgan to’g’ri chiziq grafigi 1 sin
t ga teng ko’rinishda ifodalangan: . ln 1 2
C z
(4.10)
4.2 rasm 2 C va λ noma’lum parametrlari ilgarigi holatga mos. Aylanma chastotasi ω va boshlang’ich faza φ ni quyidagi shart 1 sin
orqali ifodalanadi:
t i 1 2 ,
(4.11) bu yerda i t –vaqt qiymati, ordinataning o’tish xarakteristikasini ekstremal qiymatini qabul qiladi. 4.10 tenglama kvadratini minimazatsiyalab, ω va φ uchun quyidagi algebraik tenglamalar sistemasiga ega bo’lamiz:
i i m i i m i i t i f t f t 1 1 1 2 1 2 4 1 m i m i i i mb f t 1 1 1 2 4 1 ,
(4.12) bu yerda
f – noma’lum chastota;
b – nisbiy faza, m – o’tish xarakteristikasining ekstremal qiymat soni. 4.3 ifodada o’tish xarakteristikasi takrorlanishi ikkiga teng 4.3-tenglamadagi ildizlarni so’ngi yig’indisidan hosil bo’ladigan koeffitsientlarni 4.6 tenglamadan quyidagicha aniqlanadi.
. ln sin
ln 2 2 1 2 1 0 1
t p k t t p k e C t e C e C k t h z
(4.13) t ning katta qiymatlarida ushbu tenglamani quyidagi ko’rinishda taxminan ifodlash mumkin:
pt t C z ln ln 2 3 ,
(4.14)
bu yerda 5 4 p p p -ikki marta takrorlangan ildiz. Ushbu tenglamaning asimptotasi to’g’ri chiziq bo’lib, uning og’ishi burchagi tangensi r ga teng. Agar logarifmik koordintada ushbu funktsiya pt z 2 ko’rinishida ifodalansa, uning asimptotasi
3 ln ln C t ga teng bo’ladi. Asimptotaning og’ish burchagi tangensi ildizning takrorlanish sonini beradi. Bunda asimtotaning ordinatasi 0 t bo’lsa, u 3
ga teng bo’ladi. O’tish xarakteristikasini ildizlari ma’lum bo’lsa, ular orqali o’tish funktsiyasini Laplas tenglamasi orqali quyidagicha aniqlanadi:
0 dt e t h p t h pL p W pt .
(4.15) Ushbu usulni qo’llaganda qoniqarli natijaga ega bo’lish uchun, tenglama ildizlari qiymati bir-biridan ko’p farq qilmasligi lozim. Buning uchun xar bir keyingi ildiz qiymati ilgarigisidan 2-3 martta kichik bo’lishi shart.
SHuni takidlash lozimki, ob’ekt xarakteristikalarini vaqt xarakteristikalari yordamida aniqlash darajasi past. Identifikatsiya sifatini kutilmagan ta’sirilar kamaytiradi, ob’ektning reaktsiyasini xatolik bilan bog’laydi xamda ob’ektni chiziqli model ko’rinishida approksimatsiyalash aniqligini pasaytiradi. Bularning barchasi ushbu usulni qo’llash imkoniyatlarini cheklaydi. Download 377.52 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling