7-лекция. Нормализация базы данных. Нормальные формы: 1-нф, 2-нф, 3-нф, нф-бейс-Кодда, 4-нф, 5-нф

Маълумотлар ортиқлиги

Диск сохасидан самарасиз фойдаланиш ва маълумотлар базасига хизмат кўрсатишни қийинлаштиради.

• Масалан, МБ да бир қанча жойда сақланаётган бир хил маълумот ўзгарса уни бошқа жойдагиларини хам ўзгартириш керак.

 маълумотлар га мурожаатни қийинлашириш мумкин. Чунки маълумотгача бўлган йўл йўқ бўлиши ёки нотўғри бўлиши мумкин. 

Нотўғри алоқалар

Нормаллаштириш назариясининг асосий тушунчалари

Муносабатларни нормаллаштириш – реляцион МБ даги жадваллар ва алоқаларнинг оптимал структурасини қуришнинг босқичма босқич формаллаштирилган жараёни (маълумотларни ортиқчалигини камайтириш ёки даслабки муносабатларни нисбатан оддий муносабатларга декомпозициялаш жараёнидир).

Нормал форма (НФ) – бу муносабат схемаси қаноатлантириш керак бўлган назарий қоидалар.

Нормал формаларнинг асосий хоссалари:

• Ҳар бир навбатдаги нормал форма (НФ) бирор маънода олдингисидан яхшироқ;
• Навбатдаги НФ га ўтганда олдингисининг хоссалари сақланади.

РМБ назариясида нормал формаларнинг қуйидаги кетма кетлиги мавжуд :

• биринчи нормал форма (1NF);
• иккинчи нормал форма (2NF);
• учинчи нормал форма (3NF);
• Бойс-Кодд нормал форма (BCNF);
• тўртинчи нормал форма (4NF);
• бешинчи нормал форма (5NF ёки PJ/NF);

Нормаллаштирилган жадвалларнинг афзалликлари

• Нормаллаштирилган жадвалларда маълумотлар ишончли сақланади;
• Нормаллаштириш ортиқча маълумотлар пайдо бўлишини олдини олади. Маълумотлар базада фақат битта жойда сақланади ва бу маълумотларни киритиш, янгилаш ва ўчиришни осонлаштиради;
• Ттизимни келажакда унумдорликни сақлаган холда кенгайтириш имконияти осонлашади.

Қайсидир маънода нормал формаларни қаноатлантириш шарт эмас, лекин маълумотлар базасини нормаллаштириш тавсия этилади, чунки бу самарадорлик ва мурожаат қулайлигини таъминлашда бир қатор имкониятлар яратади.

Нормал формалар – бу маълумотлар базасини лойихалаш бўйича қоидалардир.