7-nazariy mashg’ulot: Masala yechishda tayanch sxemadan fоydalanish. Masalaga teskari masala tuzish. Reja

1-Teskari masala:
Nazira hovlida ochilgan gullardan 5 donasini uzib buvisiga sovg’a qilgandan keyin yana 8 ta gul qoldi.Hovlida dastlab ochilgan gullar soni nechta bo’lgan?
Ochilgan gullar-?
Uzildi-5 ta
Qoldi-8 ta
5 va 8 sonlari ma’lum bo’lganligi uchun masalaning sharti hisoblanadi.
Hovlida ochilga gullar noma’lum bo’lganligi uchun masalaning savol qismi bo’ladi, uni hisoblab topish uchun bajariladigan amal yechim qismi bo’ladi.5+8=13- by yechim.13- soni esa javob qismi bo’ladi.
E’tibor bering oldingi masalada 13 ma’lum , 8 noma’lum edi.
Teskari masalada 8-ma’lum berilgan son.13-soni hisoblab topildi.Shuning uchun bu masal berilgan masalaga teskari masala teskari masala deyiladi.
Huddi shunga o’hshash yana bir teskari masala tuzish mumkin:
2-Teskari masala:
Hovlida 13 ta gul ochilgan edi.Nazira bir necha gulni uzib buvisiga sovg’a qilgandan so’ng hovlida yana 8 ta gul qoldi.Nazira nechta gulni buvisiga sovg’a qilgan?
Ochilgan-13 dona gul Uzildi-?
Qoldi-8 ta gul
Uzilga gullar noma’lum., uni topish uchun 13-8=5 yechim bajariladi. Va 5 javobi olinadi.Ko’rinib turibdiki bu masala o’sidan oldingi masalalarga teskari.
Xulosa qilib aytganda, 3 ta son bilan o’zaro o’zaro teskari bo’lgan 3 ta masala tuzish mumkin ekan:

1. 
   5; 8; 13
   
2. 
   5;­­­­­___;13.
   
3. 
   5; 8 va ___
   

Demak, berilgan masalaga teskari bo’lgan masala tuzish uchun masalaning sharti va savolini o’rinlarini almashtirish orqali
Topshiriq:

1. 
   Sanobarxon hovlida 10 to’p sadarauhon va 15 tup gultojixo’roz ko’chatini ekdi.U hammasi necha tup gul ko’chat ekkan?
   
2. 
   Bu masalani yeching va unga teskari bo’lgan yana 2 ta masala tuzinng.