7-Sinf. Ona tili. Til va nutq

Davlat o'zbek tilining boyitilishi va takomillashtirilishini ta`minlaydi, shu
jumladan, unga hamma e'tirof qilgan ilmiy-texnikaviy va ijtimoiy-siyosiy
atamalarni joriy etish hisobiga ta'minlaydi.
A) 5
B)4
*C)6
D)3
2. Fe’l so’z turkumiga xos lug’aviy shakl yasovchi qo’shimchalarni aniqlang. 1) zamon shakli; 2) nisbat shakli 3) mayl shakli; 4) bo’lishsizlik shakli; 5) harakatning kuchli yoki kuchsizligini ifodalovchi shakllar; 6) vazifa shakllari; 7) shaxs- son
*A) 1, 2, 3,4, 5, 6
B) barchasi
C) 3, 7
D) 1, 2, 4, 5, 7
3.Qaysi javobda quyida keltirilgan gapda ishtirok etgan fe'lning vazifa shakllari to'g'ri ko'rsatilgan?
Paxta va zig'ir tolasidan tayyorlangan matolar namlab yoki suv purkab, yaxshi
quritmay dazmollanadi.
1) sof fe'l; 2) sifatdosh; 3) harakat nomi; 4) ravishdosh.
A) 1,2, 3
B) 1,2, 3,4
*C)1,2, 4
D)1,3, 4
4. Tarkibidagi yasama fe'l to'rtta ma'noli qismga bo'linadigan gapni aniqlang.
A) U otasi bilan salomlashib, ko'rpachaga o'tirdi.
B) Yuzimga qarab turib "sensiramang" deydi-ya?!
*C) Butun mavjudot qaytadan yasharmoqda.
D) Maktabimiz muzeyi yangi eksponatlar bilan boyitildi.
5. Qaysi maqolda fe'lning ikki xil nisbat qo'shimchasi qo'llangan?
A) Qoqilsang, toshdan o'pkalama!
B) Aytilgan so'z - otilgan o'q.
C) Bilgan topib gapirar, Bilmagan qopib.
*D) O'ylamay qilingan ish, Boshga ke
7-Mavzu ot,sifat so`z turkimi bo`yicha o`tilganlarni takkrorlash
. Quyida berilgan gaplarning qaysilarida sifatdan yasalgan ot ishtirok etgan?
1)To‘g‘ri so‘z qilichdan o’tkir, shuning uchun hamisha rost so‘zlashga odatlan.
2)Kamtar bo’l, chunki kamtarlik insonni kamolotga boshlaydi.
3)0’z fikrini o‘ylab, bosiqlik bilan gapirgan odam har doim yutadi.
A) 1, 3
*B) 2, 3
C) 1, 2
D) 1, 2, 3
2. Mehnat bilan topilgan boylik qadrini tushunib yetgan o‘g‘il pulni o‘ylab ishlatadigan bo‘ldi.
Ushbu gapda nechta yasama so'zning asosi ot turkumiga oid? .
A)1
*B) 3
C) 2
D) 4
3. Qaysi qatorda turdosh otlardan hosil boigan atoqli otlar berilgan?
A) Rentgen, Xosiyatxon
*B) Asal, Lola
C)Kimsanboy, Unsin
D) Ulug‘, Tuyg‘un
4.Odil podshohning asosiy vazifasi - kuchlilar va kuchsizlar orasida tenglik, adolat o‘rnatishdan iborat.
Ushbu gapdagi otlashgan sifatlar sonini belgilang.
*A)2 B)4 C)1 D)3
5. Yasama sifat berilmagan qatorni toping ?
A)iliq, toyg‘oq. kuyunchak
B)topqir ,beg’ubor, noloyiq
*C)chiniqqan, o‘qigan, toliqqan .
D)rahmdil, erksevar, kamgap
8- Mavzu son va ravish bo`yicha o`tilganlarni
1.Burda, shingil, qultum kabi hisob so‘zlari qanday ma’noni ifodalash uchun ishlatiladi?
A)donalab hisoblash
* B)butunning qismini hisoblash
C)to‘dalab, guruhlab ko’rsatish
D)chamalab hisoblash
2. Yog’och tarixiy o’lchov so’zi hisob so’zlarning qaysi turiga mansub?
*A)uzunlik o‘lchovi
B) maydon o‘lchovi
C) donalik o‘lchovi
D) og‘irlik o‘lchovi
3. Ot bilan otning takrorlanishi orqali yasalgan ravishlar berilgan qatorni toping.
*A) navbatma-navbat, kundan-kun
B) biyron-biyron, uzundan-uzun.
C) nari-beri, oldinma-keyin
D) o’z-o’zidan, taqa-taq
4. Faqat ravishlar berilgan qatorni aniqlang.
A) tiklab, pag’alab, bo’ylab
B) qarab, aqrab, mansab
C) avaylab, egatlab, dastlab
*D) haftalab, kilolab, saharlab
5. . Sabab ravishni toping.
A) Erta ekkan xirmon qilur, Kech ekkan armon qilur.
*B) Qorong’i tushgach, noiloj o’yinni tugatishga majbur bo’ldik.
C) Bu yil azamat dehqonlarimiz fidokorona mehnat qildilar.
D) Horib-charchab, zo’rga-zo’rg’a oyoq tashlab, yotoqxonalariga qaytgan vaqtlarida yarim kechadan ancha o’tib qolgan edi.
12-Mavzu: Olmosh so`z turkimi.
1.Seni xudo bergan menga, mening xalqimga,
Bandalari yo‘qotolmas, tortib ololmas,
Seni xato baholagan - kulgi har kimga,
Senga ola qarabdi kim, ko‘r bo’lmay qolmas.
Ushbu she’riy parchada fonetik hodisaga uchragan olmoshlar sonini aniqlang.
A)1ta B) 4 ta C) 2 ta *D) 3 ta
2.Shu soylarda suvlar urgil yuzingga sen, Bir bor nazar solgin bosgan izingga sen, Shu savolni berib ko’rgin o’zingga sen, Aytgil, do’stim, nima qildik Vatan uchun?
Ushbu she’riy parchada olmoshning necha turi qo‘llangan?
A)2 B) 3 *C) 4 D) 5
3. Nadir millat qudratining tamadduni?
Amir Tenjur haykalidan so‘rang buni,
Ot mindirib kim qaytardi yurtga uni?
Jahongiri bexonumon yurt edi bu.
Ushbu she’riy parchada necha o’rinda olmoshlar qo‘llangan?
A)6 * B) 5 C) 3 D) 4
4. Qaysi gapda olmosh shaxs otiga tobelanib kelgan?
A)Har qanday go‘zallik zamirida mehnat yotadi.
B)Bizning orzu niyatlarimiz ko‘p va ulug!.
*C) Sinfimizdagi barcha o’quvchilar sport to’garaklariga qatnashadilar.
D)Dildorning ba’zi gaplari haqiqat edi.
5. Qaysi gapda o’zlik olmoshi predmetni ko’rsatish uchun qo’llangan?
A)0‘zlik olmoshi predmetni ko‘rsatish uchun ishlatilmaydi.
B)Rostini aytsam o’zim ham unchalik yomon bola, emasman.
*C)Olma o’zi pishib, o’zi to‘kildi.
D) Biz o’z tuprog'imizni ko‘z qorachig’iday asraymiz.
13-Mavzu: Ko`rsatish olmoshlari.
1. Qaysi qatorda olmosh gap o‘rnida kelgan?
A)Homid toshni o'n marta ko’tardi, men ham shuncha ko'tarishni orzu qilaman.
*B)Shuni bilingki, urush qurbonsiz bo‘lmaydi.
C)Maftuna guruhimizdagi eng a’lochi qiz, men ham unga havas qilaman.
D)Toshkent qadimiy va navqiron shahar, u yerda hashamatli binolar qad rostlamoqda.
2. Qaysi gapda olmosh fonetik o‘zgarishga uchragan?
A)Har kim o‘z og’zining qorovuli bo‘lsa, uning nafasi hech qachon bo‘g’ilmaydi.
B)Kimki shoshilmay, aql-u tadbir bilan ish tutsa, u o‘z maqsadlariga oson erishadi.
C)Nima ro‘zg’orga kerak bo’lsa, dadam o’shani bozordan keltiraverar edi.
*D)Kimki boshqalarga rahm-u shafqat qilmasa, unga ham hech kim rahm-u shafqat qilmaydi.
3. Shu soylarda suvlar urgil yuzingga sen, Bir bor nazar solgin bosgan izingga sen, Shu savolni berib ko’rgin o’zingga sen, Aytgil, do’stim, nima qildik Vatan uchun?
Ushbu she’riy parchada "ichi bo‘sh" so'zlar necha marta ishtirok etgan?
A)6 B) 4 C) 5 *D) 7
4. Qaysi gaplarda olmosh turkumiga, mansub so'z(lar) qo'llangan?
1)Bu gul o'zidan nur taratish xususiyatiga ega ekan.
2)Odilning shu tobda ko'chaga chiqqisi, toza havoda sayr qilgisi keldi.
3)Qachonlardir qarshimdan o'tsang, seni derdim oddiy yo'lovchi.
4)Mehnatsevarlik, rostgo'ylik nima, bilasizmi?
* A) 1, 3, 4 B) 2, 3 C) 1,2,4 D)1,2,3,4
14-Mavzu: Ko`rsatish olmoshining tallafuzi va imlosi
. Qaysi qatordagi gapda to'rtta o'rinda olmosh qo'llangan?
A)Hozir ham hech kim o'z ismini aytmaydi.
*B)Hammasi joyida, do'stlar, men hech kimdan, hech narsadan xafa emasman.
C)Sizga ne bo'ldi, ikki haftadan buyon faqiringizni zoriqtirib qo'ydingiz.
D)Hamma unga o'girilib qarar, ammo Sattor Roziyadan boshqa hech kimni ko'rmas edi.
2.Berilgan gaplarning qaysi birida olmosh fe'l o'rnida qo'llangan?
A)Gul ochildi. Uning ochilishi kishilarga rohat berdi.
B) Gullarning ko'pi pushtirang. Ana shu rang menga juda yoqadi.
*C) Karim gullarni uza boshladi. Bu esa bog'bonning jahlini chiqardi.
D) Xolid toshni o'n marta ko'tardi. Men ham shuncha ko'tarishni orzu qilaman.
3. Berilgan gaplaming qaysi birida olmosh sifat o'rnida qo'llangan?
A)Gul ochildi. Uning ochilishi kishilarga rohat berdi.
*B) Gullarning ko'pi pushtirang. Ana shu rang menga juda yoqadi.
C)Karim gullarni uza boshladi. Bu esa bog'bonning jahlini chiqardi.
D) Barchasi to'g'ri
4 . U bu xabarni eshitib, yarim kechasi otda yo'lga tushibdi.
Berilgan gap tarkibida qaysi so'z turkumlariga oid so'zlar mavjud?
A) ot, olmosh, fe'l
*B) ot, olmosh, fe'l, ravish, son
C) ot, olmosh, fe'l, ravish
D) ot, olmosh, fe'l, son
15-Mavzu: Kishilik olmoshlari:
1. Kishilik olmoshlariga quyidagi qo'shimchalardan qaysi biri qo'shilmaydi?
A)so'z yasovchi qo'shimcha
* B)egalik qo'shimchasi
C)kelishik qo'shimchasi
D)Sanalgan qo'shimchalar kishilik olmoshlariga qo'shiladi.
2.Qaysi gapda to'pdan ajratilgan shaxsni ifodalagan olmosh qo'llangan?
A)Rostini aytsam, o'zim ham unchalik yomon bola emasman.
B)Kim ko'p o'qisa, u ko'p biladi.
C)Men kelajagi buyuk Vatanning farzandiman.
*D)Vatan har bir inson uchun aziz va muqaddasdir.
3. Quyidagi qaysi so‘zlar ba’zan nutqda men kishilik olmoshi o'rnida qo’llanishi mumkin?
1) kamina; 2) qulingiz; 3) faqir; 4) bandayi ojizingiz
A) 1,3,4
B) 1,2,3
*C) 1,2,3,4
D)1,3
4. Ko'plikdagi kishilik olmoshlarining qaysi bir(lar)i uslubiy talab bilan birlikni ko‘rsatuvchi olmosh o'rnida kelishi mumkin?
A)faqat I shaxs ko'plikdagi olmosh
B)faqat III shaxs ko'plikdagi olmosh
C)har uchala shaxs ma’nosini ifodalovchi ko‘plikdagi kishilik olmoshlari
*D)faqat II shaxs ko‘plikdagi olmosh
16-Mavzu:O`zlik olmoshi.
1. Olmoshlarning qaysi turi iboralarning yasalishiga asos bo’la oladi?
A) ko‘rsatish B) gumon C) belgilash *D)o‘zlik
2. 1) Endi nima qilsam ekan, - deya Otabek o'z-o'zidan so'radi. 2) Qizcha o'z-o'zidan raqsga tushib ketdi. 3) O'z-o'zidan, mamlakat taqdiri hammani qiziqtiradi.
Berilgan gaplardagi o'z-o'zidan so'zining qaysi turkumga mansubligini izohlang.
*A) 1-gapda olmosh, 2-gapda ravish, 3-gapda modal so'z
B) 1-2-gaplarda olmosh, 3-gapda kirish so'z
C) 1-gapda olmosh, 2-gapda ravish, 3-gapda kirish so'z
D) har uchta gapda ham olmosh
3. Qaysi qatordagi gapda o'zlik olmoshi o'rnida kishilik olmoshini qo'llab bo'lmaydi?
A) Rostini aytsam, o'zim ham unchalik yomon bola emasman.
*B) Fotiha to'yidan keyin biroz o'ziga kelgan edi.
C) Bu ishlarni qilgan o'zi.
D)Yutuqlar o'zimizniki
4. Qaysi olmosh kishilik olmoshlari o‘rnida qo’llanib, ko'pincha shaxsni, ba’zan predmetni ko'rsatadi?
A) belgilash B) bo'lishsizlik C) gumon *D)o'zlik
18 –Mavzu: So`roq olmoshlari.
1.0‘zligini anglashga bel bog‘lagan har bir xalq buyuk ajdodlari xizmatlarini e’zozlaydi, uni hech kimga oyoqosti qildirmaydi.Ushbu gapda olmoshning ma’no jihatdan qaysi turlari qo‘llangan?
A)o’zlik, belgilash, ko‘rsatish, bo‘lishsizlik
B)belgilash, kishilik, bo'Iishsizlik
*C)belgilash, ko‘rsatish, bo'lishsizlik
D)o‘zlik, belgilash, kishilik, bo‘lishsizlik
2.Baxtni har kim o‘zicha tushunadi. Kimlarningdir qorni to‘q, ust-boshi but. Shuni baxt sanaydi. O’zi uchun, qorni uchun yashaydiganlar jamiyat uchun ortiqcha odamlardir. Bunday odamlarning bor-yo‘qligidan hech kimga hech qanday foyda yoki zarar yo‘q. Komil inson esa hammaning joni.
Ushbu matnda olmoshning ma’no jihatdan qaysi turlari ishtirok etmagan?
A) gumon, belgilash
* B) kishilik, so‘roq
C)kishilik, gumon
D) ko‘rsatish, o‘zlik
3.Olmoshlar haqida bildirilgan qaysi hukm noto'g'ri?
*A)bir so'zi gumon olmoshi o'mida qo'llanishi mumkin.
B)olmoshlami gap o'rnida almashtirib qo'llash mumkin.
C)yasama sodda olmosh qismlari qo'shib, qo'shma olmosh qismlari esa ajratib yoziladi.
D) barcha hukmlar to'g'ri.
4.Qaysi gapda narsa-hodisa so'rog’i belgi-xususiyat so'rog’i o'rnida qo'llangan?
A) Nega uni otdami, aravadami eltib qo'ymadi?
B) Kechagi gaplardan keyin qaysi yuzi bilan boradi?
*C) Nima ishlari bor ekan? - so'radi Zulayho xola.
D) Yo qudratingdan, bu qanday odam?
19-Mavzu: Belgilash olmoshlari