7-variant Mutloq elastik va mutloq noelastik talab. Daromad samarasi. Past kategoriyali tovarlar. Mutloq elastik va noelastik talab

Elastik talab. Agar talab o'zgaruvchan bo'lsa, bahoning ozgina kamayishi ham umumiy pul tushumlarini ko'payishiga olib keladi. Nima uchun? Chunki n&rx kam bo'lganda bir birlik mahsulot uchun ko'riladigan zarar sotish hajmining ko'payishi hisobiga qoplanib ketadi. 4- jadval ma'lumotlari asosida tuzilgan talab egri chizig'i misolidagi holat 9-chizmada keltirilgan. Baho intervali 5 dan 4 gacha bo'lgan holatga qarang (10-chizma). M a’lumki, umumiy tushum bahoning miqdori ko'paytmasiga teng. Shuning uchun to'g'ri burchakning OR^AQ, maydoni umumiy tushum miqdorini (1000 doll.) ko'rsatadi, bunda baho R, (5 doll.) ga teng bo'lsa, talab qilinadigan m ahsulot m iqdori Q, (2000) ga tengdir. Keyinchalik baho R2 (4 doll.) gacha kamaysa, talab qilinadigan mahsulot hajmi Q2 (4000) gacha ortib, umumiy mahsulot miqdori to'g'ri burchak VQ2 (16000) ga teng, ya’ni O R ^ Q , dan katta bo'ladi. Agar talab noelastik bo'lsa, bahoning kamayishi umumiy tushumning kamayishiga olib keladi.

Noelastik talab. Iste’mol uchun eng zarur muhsulotlar — non, tuz, kartoshka, kiyim lar, poyabzallar, jam oa transporti, elektroenergiya xarajatlari va boshqalarga talab noelastik bo'ladi. Masalan, o‘tkir appenditsit holatiga tushgan bem or uni oldirish xarajatlari oshganligiga qaramay operatsiya qildirishdan voz kechmaydi. Iste’mol uchun uncha zarur bo'lm agan duri-gavharlar, yengil avtomobillar, zebi-ziymat buyumlarining narxining ko'tarilishi hech kimga noqulaylik tug'dirmaydi. Ularni iste’moldan tushirib qoldirsa ham bo'laveradi. Chunki tovarlami sotish hajmi keskin o'zgarmaydi. Bunda sotiladigan mahsulot hajmining burm uncha ko'payishi mahsulot birligi hisobidan olinadigan tushumning kamayishini qoplashga yetarli bo'lmay, pirovard natijada umumiy tushum kamayadi. Bunday holat talab egri chizig'ida, 2 dollardan 1 dollargacha bo'lgan baho oralig'ida ko'rinib turibdi. Bu chizmaga ko'ra, baho R4 (2 dollar) va talab qilinadigan mahsulot miqdori Q4 (11000) ga teng bo'lganda, dastlabki umumiy tushum (2x11000=22000)dollar OR4 FQ4 maydonida ko'rinadi. Baho darajasini R 5 gacha (I dollargacha) kam aytirib, talab qilinadigan mahsulot hajmini Q5 (16000 dollar)gacha kamaytiriladi. Bu albatta, OR4 FQ4 maydonidan kichik. Mahsulot birligi bahosini kamaytirish (R5 P4FH maydoni) natijasida olingan tushumdagi yo'qotish shunga yarasha sotilgan mahsulot miqdorining ortishi hisobiga olingan tushumning o'sishidan ko'p (11-chizma). Masalan, bahoning 1 dollarga kam ayishi dastlabki 11000 dollarga teng bo'lgan (Q 4) m ahsulot miqdoriga (har bir mahsulot bahosi 1 dollar bo'lganligi uchun) 11000 dollar yo'qotishga olib keladi. M ahsulot bahosini 2 dollardan bir dollarga tushishi natijasida sotilgan mahsulot hajmi 5000 birlikka o'sadi, (Q4 dan Q5 gacha va uning hisobiga 500 dollarga barobar (5000x 1 dollar) qo'shim cha tushum (foyda) olinadi. Pirovard natijada umumiy tushumdan sof yo'qotish 6000 dollar (5000 dollar - 11000 dollar) yoki umumiy tushum 22000 dollardan 16000 doKarga kamayadi (22000 dollar-16000 dollar=6000 dollar). Bu mulohazalar yuqoridagilarga teskari xarakterda ham bo'lishi mumkin. Agar talab elastik bo'lsa, bahoning ortishi umumiy tushumni oshiradi. Aks holda ham bu mulohazalar yana to'g'ri bo'lib chiqadi. Agar talab elastik bo'Imasa, bahoning ortishi umumiy tushumni ko'paytiradi. Xulosa: Agar talab elastik bo'Im asa, bahoning o'zgarishi umumiy tushumni ham shu yo'nalishda o'zgartiradi.