8 – Amaliy ish Geologik xaritalar va ularning turlari. Geologik kesma va stratigrafik ustun tuzish usullari. Tog’ kompasi
Download 0.51 Mb. Pdf ko'rish
|
8 - amaliy ish 76a7e003d1a769292d49a3083cc4bf47
- Bu sahifa navigatsiya:
- Rangli belgilar
1
deyiladi. 1-jadval. Metrik o'lchovlar sistemasida xaritalarni masshtabi
sonli masshtabi Xaritani Nomi Xaritadagi 1 sm. oraliqqu joyda to'g'ri keladigan masofa Xaritadagi 1 sm 2 yuzaga joyda to'g'ri keladigan maydon Joydagi 1 km masofaga xaritada to'g'ri keladigan oraliq 1:5 000
besh mingli 50 m.
0,0025 km 2 = 0,25 ga 20 sm. 1:10 000 o’n mingli 100 m.
0,010 km 2 = 1 ga . 10 sm. 1:25 000 yigirma besh mingli
250 m. 0,0625 km 2 = 6,25 ga 4 sm. 1:50 000 ellik mingli 500 m.
0,25 km 2 = 25 ga 2 sm. 1:100 000 yuz mingli 1 km.
1,0 km 2 = 100 ga 1 sm. 1:200 000 ikkiyuz mingli 2 km.
4,0 km 2 = 400 ga 5 mm. 1:300 000 uchyuz mingli 3 km.
9,0 km 2 = 900 ga 3,3 mm. 1:500 000 beshyuz mingli 5 km.
25,0 Ian 2 = 2500 ga 2 mm. 1:1000 000 bir millionli 10 km.
100,0 km 2 = l0000ga 1 mm. Geologik kartalar hosil bo’lish sharoitiga ko’ra qo’yidagi turarga bo’linadi:. 1. Litologik kartalar, bularda tog’ jinslari har xil tarkibdagi qum, tuproq ohaktoshlaming qatlamlari aks topgan. 2. Gidrogeologik kartalar, bu kartalarda yer osti suvlaming tarqalish hududi, sathi, ularning sifati, tarkibi ko’rsatiladi. 3. Foydali qazilmalar kartasi. 4. To’rtlamchi yotqiziqlar kartasi. Geologik kartalaming asosiy qismidan yoki ko’rinishlaridan biri bo’lib, ularda hamma ko’rinishlar yagona qabul qilingan shartli belgilar va o’ziga xos bo’lgan ranglar bilan belgilangan kartalaming kompanovkasidan shartli belgilar jadval shaklida karlmiing bir burchagida yo istagan joyida yagona prinsip asosida joylashtiriladi. Shartli belgilar asosan: rangli, shtrixli, (ingichka chiziq), harf va raqamli bo’ladi.
tarkibi ifodalanadi. Shtrixli belgilar-tog’ jinslarining tarkibi, ayrim holdagi yoshi tasvirlanadi. Harfi va raqamli - tog’ jinslarining yoshi va paydo bo’lishi harf yoki raqam (indeks) bilan belgilanadi. Geologik kartalarning asosi qilib tog’ jinslarning yoshi qabul qilingan bo’lib bu uning mazmunini tashkil qiladi.Shuning uchun bu kartalarni tashkil qiluvchi ranglar soni kartani sifat jihatidan ko’rinishini hosil qiladi. Tog’ jinslarning (xususiy cho'kindi jinslarini) nisbiy yoshini kartadan belgilashda II xalqaro geologik kongresda (Italiya, Boloniya 1881 у ) qabul qilingan jahonda tan olingan yagona ranglar bilan ranglash, rus geologi akademik A. P. Karpinskiyning taklifiga ko’ra qabul qilingan.Shu shkulnp muvofiq MDH (SNG) davlatlarida chiqarilayotgan ko’rgazma kartalarda geologik tizimlarni ranglashda quyidagi ranglar qabul qilingan (kartaga qarang): To’rtlamchi (antropogen) - ochiq pushti (бледнопалевый) Neogen qatlamlar - sariq, limon simon Paliogen - ochiq qizil (оранжевый)
Bo’r - yashil Yura - ko’k Trias - binafsha Perm - ochiq jigarrang Tosh ko’mir - qo’ng’ir Devon - jigarrang Silur - ochiq yashil Ordovik
- qo’ng’ir yashil Kembriy
- qo’ng’ir, ko’k rang . O’rnatilgan xalqaro tasdiqlangan me’yorlarga binoan ranglardan foydalanib kartalarda ko’rsatiladigan kichik stratigrafik bo’linmalar, umumiy qonuniyatga bo’yinshi bir xil tizimdagi tog’ jinslarning yosh jihatdan kichiklari shu tizimga xos ochroq qilinib bo’yalib, ancha qadimiylari shu rangda to’qroq qilib bo’yaladi.Masalan Bo’r tizimining pastki bo’limi to’q yashil rangda yoki Yura - ko’k, yuqori Yura - ochiq ko’k (havorang) larda bo’ladi. Tokembriy yoshdagi tog’ jinslari (ko’pincha metamorfik) qizg’ish ranglardn bo’yaladi. Magmatik tog’ jinslari geologik kartalarda tasvirlashda ularning yoshiga qarub emas balki ularning genetik va petrografik ko’rinishlariga qarab tasvirlanadi. Effuziv va intruziv tog’ jinslari har xil ranglarda tasvirlanishi ularning tarkibi bilun farq qilishidir. Nordon jinslar qizg’ish rangda asosiy jinslar yashil ko’kimtir rangdu, ishqorli jinslai' ochiq qizg’ish ranglarda bo’ladi.Magmatik tog’ jinslarining yoki agar ular aniq bo’lsa o’zining indeksi harfida ko’rsatiladi. Tog’ jinslari yoshini indeks bilan ifodalash geologik kartalarni o’qishni osonlashtiradi. Chunki bir-biriga yaqin bo’lgan ranglar qo’shilmasini o’qishi yoki ajratishi ancha murakkab va ko’p vaqtni oladi. Indeksiarga lotin alfavitining bosh harflari bilan belgilash qabul qilingan. Masalan: Ordovik sistemani О harfi bilan belgilanadi. Agar bir necha sistemaning nomi bir hit harf bilan boshlanadigan bo’lsa unda birinchi bosh harfga o’sha tizim nomining keying harfi ham qo’shib yoziladi. Agar kartada, tizimdan tashqari (sistemadan mayda) bo’limlari bo’lsa masalan bo’lim, ulami belgilashda sistemaning indeksi bilan yonma-yon (O’ngdan-pastga) arabcha raqam qo’yilib u nisbiy yoshni belgilaydi. Masalan: Trias sistemasi (indeksi T) uch bo’limga bo’linadi. Quyi, o’rta va yuqori shunga mos ular T 1 , T
2 ,T
3 bilan belgilanadi. Juda mayda bo’limlarni belgilashda bo’lim harfi yoki raqamining yuqori qismi o’ng tomonida harf yoki raqam qo’yiladi. Masalan С э 3
ap va boshqa. Download 0.51 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling