8-амалий машғулот: Атмосферанинг тузилиши ва асосий хусусиятлари

расм. Ўзбекистонда атмосферага чиқариладиган зарарли бирикмалар ҳиссалари 
Республикадаги саноат корхоналари томонидан атмосферага 150дан 
ортиқ ифлословчи бирикмалар чиқарилади. Асосийлари- олтингугурт 
Қаттиқ 
бирикмалар; 
6%
Азот 
оксидлари; 
8,9%
Углеводород; 
17,9%
Олтингугурт 
қўшоксиди; 
16%
Углерод 
оксиди; 51%
Бошқа 
зарарли 
чиқиндилар; 
0,2%

---

қўшоксиди, углеводородлар ва қаттиқ бирикмалар ҳисобланади. Учувчан 
органик 
бирикмаларни 
камайтириш 
аҳамиятга 
эга. 
Атмосферага 
чиқариладиган бирикмаларнинг 90% га яқини асосий экологик «ифлос» 
ишлаб чиқариш жойлашган Тошкент, қашқадарё, Фарғона, Бухоро, Навоий 
ва Сирдарё вилоятларининг корхоналари ҳиссасига тўғри келади.
Атмосферани ифлослашда энергетика (34,1%), нефть-газ саноати (31,9%), 
металлургия (16,5%), қурилиш индустрияси (3,8%), коммунал хизмат (3,6%) 
ва кимё саноати (2,6%) корхоналарининг улушлари(2001 йил) каттадир. 
Бошқа корхоналарнинг ҳиссаси 7,4%дан ошмайди. 
Республикадаги асосий саноат тармоқларида зарарли бирикмаларни 
ушлаб қолиш ва зарарсизлантириш талаб даражасида эмас. Корхоналарда 
чанг-газ тозалаш қурилмалари билан таъминланганлик 85% ни ташкил 
қилади ва уларнинг иши самарадорлиги 70,86% бўлиб, қурилмаларнинг 77% 
эскирган ва яхши ишламайди. Корхоналар учун ҳавони белгиланган 
миқдордан ортиқча ифлослагани ҳолларида тўлов ва жарималар белгиланган. 
Саноатда атмосферанинг ифлосланишини камайтириш учун: 
 янги тозалаш қурилмаларини ишга тушириш ва самарадорлигини 
ошириш; 
 кам чиқитли ва чиқиндисиз технологияларни жорий этиш; 
 зарарли корхоналарни четга чиқариш ва бошқа тадбирларни амалга 
ошириш зарурдир.