8-Амалий машғулот Электр юритмага мотор қувватини танлашни хисоблаш

Қисқа муддатли ишлаш режимидаги юритгичларнинг қувватларини ҳисоблаш.
Қисқа муддатли ишлаш режими учун амалда кўпинча узоқ муддатли ишлаш режимига мўлжалланган юритгичлар қўлланилади. Бундай юритгичлардан тўлиқ фойдаланиш учун уларнинг ҳарорати, иш вақтининг охирида барқарорлашган миқдорга тенглашиши керак. Бу шарт бажарилиши юритгичга катта юклама берилганда, мумкин бўлади. Шундай қилиб, қисқа муддатли режимда ишлайдиган маълум қувватли электр юритма учун, узоқ муддатли режимда ишлайдиган кам қувватли юритгични қўллаш мумкин.
Бунинг учун қуйидаги тартибда ҳисоб қилинади.
Ҳарорат бўйича зўриқиш коэффициенти топилади:
бу ерда: э = 2,718 – натурал логорифмлар асоси
- ишлаш вақти
- қизиш вақти доимийси
Кейин механик зўриқиш коэффициенти топилади.

бу ерда: - қувват йўқотилиши коэффициенти - қийматлари юқорида келтирилган.
Сўнг, юритгичнинг рухсат этилган қуввати аниқланади.
кВт
бу ерда: Р_к - қисқа муддатли ишлаш режим учун юриткич қуввати, кВт.
Аниқланган қувват миқдори бўйича юритгичнинг русуми танланади.
Қисқа муддатли ишлаш режимига мўлжалланган махсус турли юритгичларнинг қувватлари қуйидагича аниқланади.
Эквивалент момент ёки эквивалент қувват усулини қўллаб, юритгичнинг русуми танланади, бунда, электр юритманинг ишлаш вақти ҳисобга олинади. Агар ишлаш вақти стандарт миқдордан фарқ қилса, эквивалент кўрсатгичлар стандарт ишлаш вақтига қуйидаги формулалар орқали келтирилади:

бу ерда: стандтарт иш вақтига келтирилган эквивалент момент миқдори

- стандтарт иш вақтига келтирилган эквивалент қувват миқдори
- юкламалар диаграммасидан олинадиган момент ва қувватлар миқдорлари
- ҳақиқий иш вақтига яқин бўлган стандарт иш вақти

Электр юриткичнинг русуми қуйидаги шарт бўйича танланади.

бу ерда: - стандарт иш вақтига мўлжалланган юриткичнинг номинал моменти.

- стандарт иш вақтига мўлжалланган юриткичнинг номинал қуввати.


Такрорланувчан қисқа муддатли ишлаш режимидаги юритгичларнинг қувватларини ҳисоблаш.
Такрорланувчан қисқа муддатли ишлаш режими учун, агар
бўлса, узоқ муддатли ишлаш режимига мўлжалланган юритгич қўллаш мумкин.
Бунинг учун қуйидаги тартибда ҳисоб олиб борилади.
Ҳарорат бўйича зўриқиш коэффициенти топилади.

бу ерда: - танаффус вақти
- совуш вақти доимийси.
- совутиш қийинлашишини хисобга олувчи коэффициент ( ёпиқ совутилмайдиган юриткичлар учун; ёпиқ алохида вентилятор билан совутиладиган юриткичлар учун: ёпиқ ўзининг шамоллатиши билан совуталадиган, устида совутиш учун мосламалари бўлган юриткичлар учун: химояланган ўқида ўрнатилган вентилятор билан совутиладиган юриткичлар учун)

Кейин механик зўриқиш коэффициенти топилади:

Юкламалар диаграммасидан ишлаш вақти учун эквивалент қувват топилади:

Сўнг, юритгичнинг рухсат этилган қуввати топилади:

Аниқланган қувват бўйича юритгичнинг русуми танланади:

Такрорланувчан қисқа муддатли режимда ишлайдиган махсус турли юритгичларнинг қувватлари қуйидаги тартибда аниқланади.
Юкламалар диаграммасидан эквивалент юклама ишлаш вақти учун аниқланади:

Кейин нисбий уланиш давомийлиги ҳисобланади:

Бу кўрсатгич стандардаги келтирилган қийматга тенг бўлса, маълумотномадан юритгичнинг русуми қабул қилинади:


Агар ҳисобланган УД% нинг миқдори стандартдагидан фарқ қилса, ҳисобланган эквивалент қувват қуйидагича, яқин бўлган УД% нинг стандарт миқдорига келтирилади:

Аниқланган қувват бўйича юритгичнинг русуми танланади:

Юқорида кўрсатилган усуллардан бири қўлланиб, рухсат этилган қизиш бўйича танланган юритгич ишга тушириш шарти бўйича ва зўриқишга чидамлилиги бўйича текширилиши лозим.
Ишга тушириш бўйича:

бу ерда: - юриткичнинг ишга тушириш моменти
- максимал статик момент (юкламалар диаграммасидан олинади)
Зўриқишга чидамлилиги бўйича:
бу ерда: - танланган юриткичнинг паспортида келтирилган зўриқиш коэффициенти.

1-мисол.Юкламаси ўзгарадиган узоқ муддатли режимда ишлайдиган механизм учун олдиндан Р_н=40 кВт қувватли ва η_н=0,90 ФИК ли юритгич танланади.

Қувват йўқолишининг ўртача қиймати усули билан танланган юритгични текшириш амалга оширилсин.
Йўқотишлар графиги (20-расм) бўйича ∆Р₁=7,4 кВт, ∆Р₂=5,0 кВт, ∆Р₃=3,2 кВт,
т₁=5сек, т₂=10сек, т₃=20сек;
Ечиш:


Демак юритгич тўғри танланган.

2-мисол. Юкламаси ўзгармайдиган узоқ муддатли режимда ишлайдиган насос учун юритгич танлансин.

Дастлабки маълумотлар:
Қ=30 м³/с – насос унумдорлиги;
Н=40м – насос зўриқмаси;
ρ =1000 кг/м³ – насос сув зичлиги;
к=1.25- захира коэффициенти;
η_н=0.56 – насос Ф.И.К;
η_у= 0.99 – узатма;
н=2950 айл/мин;
Ечиш:
Насос юритгичининг қуввати ҳисобланади:

Ҳисобланган қувватга асосан, ВР112М2 юритгичини танланади.
Паспорт кўрсатгичлари:
Р_н=7,5 кВт; н_с=3000 айл/мин; У_н=380 В; И_н=14,8 А; η_н=0,88; сос φ_н=0,88.

3-мисол.
Қисқа муддатли режимда ишлайдиган механизм учун қисқа туташган роторли асинхрон юритгич танлансин.

Дастлабки маълумотлар:
Р_қ=37 кВт - юклама ;
т_қ=14 мин – ишлаш вақти;
Т_қ=50 мин - қизиш вақт доимийси;
α =0,5 – кувват йукотилиш коэффициенти;
Ечиш:
Ҳарорат бўйича зўриқиш коэффициенти

Механик зўриқиш коэффициенти

Юритгичнинг рухсат этилган қуввати:

Р_р=Р_қ / 2.06= 18 кВт
Маълумотномадан КОФ 22-4 юритгичи танланади.

Паспорт кўрсатгичлари:

Р_н=20 кВт, н_н=1475 айл/мин; М_макс/М_ном=2,1; М_пуск/М_ном=2,1;

Ишга тушириш ва механик зўриқиш бўйича текшириш:

Юритгичнинг номинал моменти:
М_н=9550 =9550 =129.5 Нм.

Максимал момент:

М_макс= Нм

Ишга тушириш моменти:

М_пуск= Нм

Механизмнинг статик моменти:

М_с=9550 Нм
М_с=240 Нм < М_пуск=272 Нм
Ишга тушириш бўйича танланган юритгич тўғри келди.
Зўриқиш коэффициенти

Механик зўриқиш бўйича танланган юритгич тўғри келди.

4-мисол.Такрорланувчан қисқа муддатли режимда ишлайдиган кўприкли кран учун фаза роторли асинхрон юритгич танлансин.

Дастлабки маълумотлар:
М_э=227 Нм – эквивалент момент;
УДИ=21% - ишчи уланиш давомийлиги;
n_н=960 айл/мин – номинал тезлик;
Ечиш:
Эквивалент қувват:
Р_э= кВт
Стандарт УД_ст=25% ли юритгичнинг қуввати:
кВт
Маълумотномадан МТВ-411-6 юритгич танланади.
Паспорт кўрсатгичлари:
Р_н=22 кВт; УД_ст=25%; н_н=965 айл/мин;