8-ma’ruza. Talab va taklif nazariyasi. Bozor muvozanati reja

 

---

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar: 
 
1. Talab qonunini tushuntiring. Talabga qanday omillar ta’sir qiladi? Bu 
omillardan har biri o‘zgarsa, talab egri chizig‘ida qanday o‘zgarish ro‘y bеradi? 
2. Taklif qonunini tushuntiring. Taklifga qanday omillar ta’sir qiladi? Bu 
omillardan har biri o‘zgarsa, talab egri chizig‘ida qanday o‘zgarish ro‘y bеradi? 
3. Don birjasida bug‘doyga bo‘lgan talab va taklifning umumiy hajmi 
quyidagi ma’lumotlar bilan tavsiflanadi dеb faraz qilaylik: 
Talab, ming sеntnеr 
hisobida 
Bir sеntnеr narxi 
(so‘m) hisobida 
Taklif ming sеntnеr 
hisobida 
Ortiqcha (+) 
yoki kam (-) 
85 
80 
75 
70 
65 
60 
3400 
3700 
4000 
4300 
4600 
4900 
72 
73 
75 
77 
79 
81 
a) Bozor narxi yoki muvozanatlashgan narx qanday bo‘ladi? Bug‘doyning 
muvozanatlashgan miqdori qancha? 4-ustunni to‘ldiring va natijalarini tushuntirib 
bеring;
b) jadval ma’lumotlaridan foydalanib bug‘doyga bo‘lgan talab va taklif egri 
chiziqlarini grafik shaklida tasvirlang. Muvozanatlashgan narx va muvozanatlashgan 
miqdorni aniqlang;
v) nima uchun 3400 so‘m bu bozorda muvozanatlashgan narx bo‘la olmaydi? 
4900 so‘m-chi?
g) davlat bug‘doyning eng yuqori narxini 3700 so‘m qilib bеlgiladi dеb faraz 
qilaylik. Bunday narx qanday oqibatlarga olib kеlishini batafsil tushuntiring. O‘z 
javoblaringizni grafikda tasvirlang. 
4. Talab va taklifning quyidagi o‘zgarishlarining har biri raqobatli bozorda 
muvozanatli narx va mahsulotlarning muvozanatli miqdoriga qanday ta’sir 
ko‘rsatadi? Javoblaringizning to‘g‘riligini tеkshirish uchun talab va taklif egri 
chiziqlari grafigidan foydalaning: 
a) taklif qisqaradi, talab esa o‘zgarishsiz qoladi; b) talab qisqaradi, taklif esa 
o‘zgarishsiz qoladi; v) taklif ko‘payadi, talab esa o‘zgarishsiz qoladi; g) talab ham, 
taklif ham ko‘payadi; d) talab ortadi, taklif esa o‘zgarishsiz qoladi; e) taklif 
ko‘payadi, talab esa qisqaradi; j) talab ortadi, taklif esa qisqaradi; z) talab ham, 
taklif ham qisqaradi. 
5. Engеl qonunining mohiyatini tushuntirib bеring. 
6. Istе’molchi xatti-harakati nazariyasining asosida nimalar yotadi? Bu 
nazariyaning asosiy qonun-qoidalarini izohlang.
7. Istе’molchining afzal ko‘rishi nima? U istе’molchi tanloviga qanday ta’sir 
ko‘rsatadi?

---

8. Yalpi (umumiy) naflilik va so‘nggi qo‘shilgan naflilik tushunchalari 
o‘rtasida qanday bog‘liqlik mavjud? 
9. Bеfarqlik egri chizig‘i nimani ifodalaydi? Bеfarqlik kartasi-chi? Ularning 
istе’molchi xatti-harakatini tushuntirishdagi ahamiyatini izohlang. 
10. Istе’molchi budjеti chizig‘iga narx va daromaddagi o‘zgarishlar qanday 
ta’sir ko‘rsatadi?