8-mavzu. Ijtimoiy sohada davlat siyosatining takomillashib borishi. Aholi farovonligini oshirish tadbirlari

Kuchli  ijtimoiy  siyosat  konsepsiyasining  shakllanishi,  bosqichlari 

va rivojlantirilishi. 

O'zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlarning muhim natijalaridan biri 

ijtimoiy  himoya  siyosatining  demokratik  jamiyatni  barpo  yetishdagi  o'rnini  va 

ahamiyatining  ortib  borishi  bilan  belgilanmoqda.  Bozor  munosabatlariga  o'tish 

davrida  mamlakatimizda  kuchli  ijtimoiy  himoya  tizimi  shakllantirildi  va  hozirda 

uni  takomillashtirish  muhim  masala  bo'lib  qolmoqda.  Bugungi  kunda  ijtimoiy 

siyosatni  amalga  oshirishda  sifat  jixatdan  yangi  bosqichga  o'tish  yehtiyoji  paydo 

bo'ldi.  Shu  munosabat  bilan  aholini  ijtimoiy  qo'llab-quvvatlashning  zamonaviy 

tizimi shakllantirilmoqda.  

O'zbekiston 

mustaqillikka 

yerishgandan 

so'ng, 

jamiyatda 

bo-zor 

iqtisodiyotiga  o'tish  jarayonida  aholini  ijtimoiy  himoyasini  ta'minlash  davlat 

siyosatining  bosh  yo'nalishi  bo'lib  qoldi.  Binoba-rin,  mamlakatda  o'tkazilayotgan 

barcha  islohotlarning  asl  maqsadi  insonga  munosib  turmush  sharoitlarini  vujudga 

keltirishdir. 

Mamlakatimizda  davlat  byudjeti  xarajatlarining  60  foizi  ijtimoiy-madaniy 

sohaga:  ta'lim,  sog'liqni  saqlash,  madaniyat,  aholining  kam  ta'minlangan 

qatlamlarini  ijtimoiy  himoyalashga  yo'naltiriladi.  Zero,  milliy  qadriyatlarga 

tayanish,  o'zaro  yordam  va  aholini  qo'llab-quvvatlashning  jamoaviy  shakllari 

xalqimizning  bu  boradagi  o'ziga  xos  qadriyatlaridan  biridir.  Xususan,  mahalla 

instituti mazkur yo'nalishda alohida o'rin tutadi. 

---

Bugun  yurtimizda  inson  omili  oliy  qadriyat  darajasiga  ko'tarildi. 

Prezidentimiz  Shavkat  Mirziyoyevning  “Odamlar  yertaga  yemas,  bugun  baxtli 

yashashni  istaydilar”,  degan  tamoyilni  ilgari  surishi  va  buni  bugungi 

siyosatimizning  ustuvor  yo'nalishiga  aylantirishida  ham  aynan  shu  mazmun-

mohiyat  mujassamdir.  Mazkur  prinsip  ijrosi  o'laroq,  mamlakatimizda  amalga 

oshirilayotgan  insonparvar  siyosat  odamlar  hayotiga  yangicha  mazmun  baxsh 

yetmoqda. Xususan, aholining talab va yehtiyojlarini hisobga olgan holda, qishloq 

joylarda  yangilangan  namunali  loyihalar  asosida  arzon  uy-joylar  qurish  bo'yicha 

dasturning  qabul  qilingani  odamlar  qalbida  yashash  va  ishlashga  bo'lgan 

qarashlarni  o'zgartirib  yubordi.  Dasturga  ko'ra,  2017-yilda  shahar  va  qishloqlarda 

umumiy  maydoni  3,5  million  kvadrat  metrdan  ortiq  bo'lgan  namunali  va  ko'p 

qavatli uylar bunyod yetildi. 

2017  —  2020-yillarda  shaharlarda  945  ta  ko'p  qavatli  turarjoy  qurilishi 

bo'yicha  dastur  qabul  qilingan.  Kam  ta'minlangan  oilalar  uchun  Toshkent  shahri, 

Qoraqalpog'iston  Respublikasi,  viloyatlar  markazlarida  va  yirik  shaharlarda  50 

mingga  yaqin  kvartirali,  arzon,  ko'p  qavatli  uylar  barpo  qilinadi.  Xususan,  2017-

yilda  xuddi  shunday  ko'pkvartirali,  umumiy  maydoni  800  ming  kvadrat  metrdan 

ortiq  bo'lgan  uylar  qurilib,  aholiga  topshirildi.  Faqatgina  Toshkent  shahrining 

o'zida  420  ming  kvadrat  metrli  uy-joy  foydalanishga  topshirilgani  boshlangan 

ishlarning  ko'lamini  ko'rsatadi,  albatta.  Biroq  aholi  farovonligini  ta'minlash  faqat 

uy-joy masalasi bilan bog'liq, desak noto'g'ri bo'ladi. Negaki, uzoq yillar davomida 

aynan  ijtimoiy  sohada  o'nlab  muammolar  yig'ilib  keldiki,  oqibatda  u 

odamlarimizning normal hayot kechirishlariga monelik qildi. 

Bugun,  ayniqsa,  qishloq  aholi  punktlarida  vodoprovod  tarmoqlarini 

kengaytirish  va  modernizatsiya  qilish  dasturini  amalga  oshirish  dolzarb 

muammolardan biri bo'lib turibdi. Bugun maxsus dastur doirasida 9 ming kilometr 

vodoprovod  tarmoqlari,  1400  quduq  va  3600  suv  inshootini  qurish  va 

rekonstruksiya  qilish  ishlari  olib  borilayapti.  Bu  Qoraqalpog'iston  Respublikasi, 

Andijon,  Jizzax,  Navoiy,  Sirdaryo,  Samarqand,  Toshkent  va  Xorazm 

viloyatlaridagi  3,2  million  aholini  qo'shimcha  toza  ichimlik  suv  bilan  ta'minlab, 

mamlakat  bo'yicha  aholining  toza  ichimlik  suviga  bo'lgan  talabini  qondirish 

ko'rsatkichini 67 foizdan 84 foizgacha ko'tarish imkonini beradi. 

Mazkur  vazifalarni  amalga  oshirish  uchun  mamlakatimizda  Uy-joy 

kommunal  xizmat  vazirligi  tashkil  yetildi  va  Moliya  vazirligi  qoshida  maxsus 

“Toza suv” fondi faoliyati yo'lga qo'yildi.  

Yoki yillar davomida odamlarni qiynab kelgan yana bir muammo  — yo'llar 

muammosini olaylik. Bu ham davlatimiz nazoratiga olindi. Ayni vaqtda yurtimizda 

mintaqaviy 

va 

mahalliy 

ahamiyatga 

yega 

yo'l 

hamda 

yo'l-transport 

infratuzilmalarini  yanada  rivojlantirish  dasturi  asosida  1,7  ming kilometr umumiy 

foydalanishdagi  avtomobil  yo'llarini  qurish  va  rekonstruksiya  qilish,  10,4  ming 

kilometr  xo'jaliklararo  qishloq  avtomobil  yo'llarini,  shahar,  tuman  markazlari, 

shahar  tipidagi  qo'rg'onchalar,  qishloq  aholi  punktlaridagi  ko'chalar  yo'l 

qoplamalarini kapital va joriy ta'mirlash ishlari ro'yobga chiqarilayapti. 

Shahar  va  qishloqlarimizda  transport  xizmatini  yanada  yaxshilash  dasturi  asosida 

yaqin davr ichida 74 ta avtovokzal va avtostansiya rekonstruksiya qilinadi. Bu yesa 

---

yo'lovchilar  uchun  qo'shimcha  qulayliklar  yaratib,  ularning  xavfsizligini 

ta'minlashda  ayni  muddaodir.  Qolaversa,  3  mingta  yangi  zamonaviy  avtobus,  5,7 

ming  mikroavtobus  sotib  olindi.  Shunga  yarasha  300  dan  ortiq  yangi  avtobus 

yo'nalishlari ochiladi. 

Havo  va  temir  yo'llari  qatnovlari  infratuzilmasini  rivojlantirish  maqsadida 

Toshkent xalqaro ayeroportining yangi terminali yaratilishi bilan bir qatorda temir 

yo'l liniyalari qurilishi va yelektrlashtirilishi amalga oshirilmoqda. 

Davlatimiz  rahbari  “bizning  yeng  oliy  maqsadimiz  odamlarimizni  rozi 

qilish” deya takror va takror ta'kidlab kelmoqda. Xalqona va samimiy aytilgan bu 

so'z,  aslida,  mamlakat  ijtimoiy  siyosatini  belgilab  beradi.  O'zingiz  bir  o'ylab 

ko'ring,  o'tgan  bir  yildan  ziyod  vaqt  ichida  yurtimizda  qanday  olamshumul 

voqealar yuz berdi. Tarixiy o'zgarishlar sharofati bilan davlat xalqqa yaqinlashdi, u 

yendi  xalq  uchun  ishlay  boshladi.  Prezident  virtual  qabulxonasi  va  Xalq 

qabulxonalari faoliyati bugun nainki xalqimiz, balki xalqaro hamjamiyat ye'tirofiga 

ham  sabab  bo'lmoqda.  Mamlakatimizda  ta'lim,  sog'liqni  saqlash  va  ijtimoiy 

sektorning  shu  kabi  boshqa  sohalarida  amalga  oshirilayotgan  islohotlar,  ayniqsa, 

xalqimiz dilidagi orzu-istaklar ro'yobiga xizmat qilayotir. Yurtimizda Maktabgacha 

ta'lim  vazirligining  tashkil  yetilishi  aytish  mumkinki,  milliy  davlatchiligimiz 

tarixida tub burilish yasadi. Zotan, bu yo'l bilan xalqimiz o'z kelajagi poydevorini 

yanada  mustahkam  bo'lishini  ta'minladi.  Oliy  va  o'rta  ta'lim  tizimi  ham  isloh 

yetilmoqdaki,  bu  rivojlangan  dunyo  davlatlari  bilan  bo'ylashishimiz,  dunyo 

sahnasida munosib o'ringa yega bo'lishimizga zamin yaratadi. 

Albatta,  bu  kabi  yangilanishlar  bugun  barcha  soha-yu  tarmoqlarda  yuz 

ko'rsatmoqda.  O'zbekiston  kasaba  uyushmalari  Federatsiyasi  ham  o'z  faoliyatini 

“Faol tadbirkorlik, innovatsion g'oyalar va texnologiyalarni qo'llab-quvvatlash yili” 

Davlat ¬dasturi doirasida tashkil yetib, aholi farovonligi yo'lida izchil ishlarni olib 

borayapti. 

Albatta, bu borada dunyo tajribasi ham muhim o'rin tutadi. Binobarin, davlat 

dasturiga  binoan  milliy  mentalitetimizga  mos  keluvchi  ilg'or  xorijiy  tajribalarni 

qonunchiligimizda  mustahkamlab  qo'yish  va  aholining  munosib  hayot  kechirishi 

uchun  zarur  bo'lgan  daromad  darajasini  aniqlash,  “iste'mol  savati”  tushunchasini 

hayotimizga amaliy qo'llash mexanizmlarini yaratish lozim bo'ladi. 

Shuningdek,  dasturga  ko'ra,  aholining  real  daromadlari,  ish  haqi,  stipendiya, 

pensiya  va  ijtimoiy  nafaqalarni  bosqichma-bosqich  ko'tarish,  ichki  bozorda 

iste'mol  tovarlari  va  xizmatlar  narxlarining  keskin  oshishiga  yo'l  qo'ymaslik 

bo'yicha amaliy choralar ko'riladi. 

Mehnat  bozorida  talab  mavjud  bo'lgan  mutaxassislarni  tayyorlash  tizimini 

kengaytirish, ayni vaqtda ishsizlarni kasbga tayyorlash, qayta tayyorlash va malaka 

oshirishga kengroq jalb yetish ham muhim vazifalar sirasiga kiradi. 

Shularga  mushtarak  ravishda  kasaba  uyushmalarining  ijtimoiy  himoya 

sohasidagi  vazifa  va  yumushlari  kasaba  uyushmalari  Federatsiyasining  dasturiy 

hujjatlarida belgilab qo'yilgan. Unga ko'ra, kasaba uyushmalarining mehnatkashlar 

uchun  ijtimoiy  kafolatlar  va  ijtimoiy  himoya  sohasidagi  faoliyati  quyidagilarga 

yo'naltirilmoqda: 

---

qonun  hujjatlarida  aholining  zaif  qatlamlarini  ijtimoiy  himoyalash  va  qo'llab-

quvvatlash  ko'zda  tutilgan  chora-tadbirlarni  amalga  oshirishga  ko'maklashish, 

yolg'iz  keksalar,  pensionerlar,  nogironlar,  imkoniyati  cheklangan  bolalar,  kam 

ta'minlangan  va  ko'p  bolali  oilalarni  ijtimoiy  qo'llab-quvvatlash  bo'yicha  tizimli 

chora-tadbirlarni  amalga  oshirishda  davlat  organlari,  ish  beruvchilar  bilan 

hamkorlik qilish, bandlikning noan'anaviy shakllarida mashg'ul kishilar (norasmiy 

sektorda mashg'ul, vaqtincha va mavsumiy xodimlar va boshqalar) hamda ularning 

oila  a'zolari  ijtimoiy  himoyasiga  qaratilgan  chora-tadbirlarni  ishlab  chiqish  va 

amalga oshirish, pensionerlar, nogironlar, balog'atga yetmaganlar, yolg'iz keksalar 

va  yuqori  darajadagi  ijtimoiy  himoyaga  muhtoj  bo'lgan  fuqarolarning  boshqa 

toifalarini  ijtimoiy  himoyalash,  “Korporativ  ijtimoiy  mas'uliyat”  va  “Ijtimoiy 

mas'ul korxona” konsepsiyasini ishlab chiqish va uni keng qo'llash. 

Ushbu vazifalarni amalga oshirish jarayonida kam ta'minlangan oilalar, ko'p 

bolali  oilalar,  pensionerlar,  urush  va  mehnat  faxriylarini  jamoa  shartnomalari  va 

kelishuvlari orqali moddiy qo'llab-quvvatlash chora-tadbirlari qabul qilinadi.