8-mavzu: Mashina va apparatlarning xavfsiz ishlashini ta’minlash Reja

Mikroiqlimning organizmga ta’siri.
Inson organizmi havo haroratining juda katta o„zgarishiga moslasha oladi. 
Chunki odam organizmida uzluksiz ravishda issiqlik paydo bo„ladi va u tashqariga 
ajralib chiqib turadi, buning natijasida issiqlikning paydo bo„lishi va sarf qilinishi 
orasidagi doimiy nisbat hamda harorat bir xil darajada saqlanib turadi. Bu 
fiziologik jarayon esa organizmning isiqlik almashinuvi deyiladi. 
Odam organizmida uzluksiz paydo bo„ladigan issiqlik tashqariga uch xil yo„l 
bilan chiqadi: konveksiya, nur tarqatish va terlash. Normal mikroiqlimda (havo 
harorati 20
o
S atrofida) konveksiya 30%, nur tarqatish 45%, terlash yo„li bilan esa 
25% atrofida organizmdan issiqlik ajralib chiqadi.
Noqulay iqlim sharoitida organizmning issiqlik almashuvi jarayoni buzilishi 
natijasida, organizmdagi hayotiy zarur a‟zolarning normal ishlashi qiyinlashadi va 
fiziologik funksiyalari o„zgaradi.
Yuqori harorat yurak va qon tomir tizimiga juda katta ta‟sir ko„rsatadi. 
Yuqori harorat qon tomir urushi tezlashishiga va organizmning harorati 
ko„tarilishiga olib keladi. Bu esa organizm issiqlik almashuvining buzilishidan 
darak beradi.
Yuqori harorat ta‟siri natijasida qon bosimi pasayadi, qonning kimyoviy 
tarkibi o„zgaradi. Issiq havo ta‟sirida organizmdan suyuqliklar bilan bir qatorda 
juda ko„plab gazlar ham ajralib chiqadi. Organizmning suv-tuz balansi buzilishi 
natijasida kishilar tomir tortishish kasalligiga uchrashlari mumkin.
Yuqori harorat ovqatlanish a‟zolariga va vitamin almashuviga ham yomon 
ta‟sir qiladi. Kishilar juda issiq muhitda uzoq muddat ishlashi natijasida ular 
organizmi qizib ketishi, ya‟ni issiq urushi mumkin.
Butun organizmning ortiqcha qizib ketishidan paydo bo„lgan issiq urushidan 
oftob urushini farq qilish kerak. Oftob urushi issiqlik nurlarining to„g„ridan-to„g„ri 
boshga ta‟sir qilishidan va bosh miyaning 40-42 gradusgacha isishida paydo 
bo„ladi. Bunda tana harorati normal holda qolishi yoki salgina ko„tarilishi mumkin. 
Ba‟zida oftob-issiq urishining aralash formalari uchraydi.
Sovuq havoning organizmga ta‟siri natijasida organizmning har xil 
bakteriyalarga bo„lgan qarshiligi susayadi. Natijada kishilar gripp, nafas olish 
yo„llarini shamollashi, o„pka shamollashi, nerv va bosh miyaning shamollashi 
kasali bilan kasallanadilar. Shuning uchun ham bu kasalliklar shamollanish 
kasalligi deb ataladi.