9- mavzu: visual c++ muhitida dasturlash

Formaning hodisalari bilan tanishib chiqamiz. O‘zi hodisa nima? Hodisa bu bir vazifa bajarilgan jarayoni bo‘lishi mumkin, masalan, formani yaratish uchun 3 ta hodisa bo‘lishi mumkin, forma yaratilishidan oldin, forma yaratilayotgan vaqt, forma yaratilib bo‘lingandan keyin.
Ularning ham 9.6- rasmda keltirilgan 10 ta guruhi bor. Ularning baʻzilariga izoh berib o‘tamiz

1	Action guruhi	Global hodisalar guruhi bo‘lib, 8 ta hodisadan iborat
	Click	Formaga tugma bosilganda
	DoubleClick	Formada tugma 2 marta bosiganda
	MouseCaptureChanged	Sichqonchaning holati o‘zgarganda
	MouseClick	Sichqoncha bosilganda
	MouseDoubleClick	Sichqoncha ikki marta bosilganda
	ResizeBegin	Forma o‘lchami o‘zgarishi boshlanganda
	ResizeEnd	Forma o‘lchami o‘zgarishi tugaganda
2	Appearance guruhi	Formaning ichki hodisalari uchun ishlatiladi va bitta xususichti bor, u bilan keyingi mavzular tanishamiz. t
3	Behavior guruhi	Forma holatlari uchun hodisalarni o‘z ichiga oladi va 15 ta hodisadan iborat
	ControlAdded	Formaga biror boshqarish qurilganda
	ControlRemoved	Formadan biror bshqaruv o‘chirilganda
	FormClosed	Forma yopilganda
	FormClosing	Forma yopilishidan oldi holatda
	HelpButtonClicked	Yordam tugmasi bosilganda
	InputLanguageChanged	Til o‘zgartirilganda
	InputLanguageChaning	Til o‘zgartirilayotganda

	Load	Forma yuklanayotganda
	Shown	Forma chqirilganda
4	Data guruhi	Ichki va tashqi maʻlumotlar bilan ishlash hodisalari bo‘lib, 2 ta hodisadan iborat, bu xususiyatlar maʻlumotlar bazasi bilan ishlaganda tushunarli bo‘ladi
5	Drag drop guruhi	Formada harakatlanish hodisalari bo‘lib, 6 ta hodisadan iborat
	DragDrop	Biror bir harakat bo‘lganda
	DragEnter	Inter tugmasi bosilganda
	DragLeave	To‘xtash harakati bo‘lganda
	DragOver	Ketish harakati bo‘lganda
	GiveFeedback	Teskari aloqa qo‘shish
6	Focus guruhi	Formada fokuslarni boshqarish uchun bo‘lib, 6 ta hodisani o‘z ichiga oladi
	Activated	Fokus aktiv bo‘lganda
	Enter	Fokusda maʻlumot kiritilganda
	Leave	Fokusda to‘xtash sodir bo‘lganda
	Validated	Tekshirish tugaganidan so‘ng
	Validating	Tekshirish vaqtida
7	Key guruhi	Tugmalar bilash ishlash hodisalari uchun bo‘lib, 6 ta hodisadan iborat
	KeyDown	Tugma kelganda
	KeyPess	Tugma bosilganda
	KeyUp	Tugma ketganda
	PreviewKeyDown	Tugma kelganda
8	Layout guruhi	Tartib guruhi formani atrofidagilar bilan ishlash tartibini nazora qilash uchun rejalashtirilgan
	DpiCahged	Joriy forma tartibi o‘zgarganda
	DpiCahgedAfterParent	Meros bergan sinf tartibi o‘zgargandan keyin

	DpiCahgedBeforParent	Meros bergan sinf tartibi o‘zgargandan oldin
	Layout	Forma tartibini o‘rnatish
	MdiChildActivate	Forma sinfining meros xo‘ri faol bo‘lganda
	Move	Forma ko‘chirilganda
	Resize	Forma o‘lchamini o‘zgartirganda
9	Mouse guruhi	Sichqoncha bilan bo‘ladigan hodisalar bo‘lib, 6 ta hodisadan iborat
	MouseDown	Sichqoncha kelganda
	MouseEnter	Sichqoncha joriy holatida
	MouseHover	Sichqoncha ozgina harakatida
	MouseLeave	Sichqonchaga to‘xtash bo‘lganda
	MouseMove	Sichqoncha ko‘chganda
	MouseUp	Sichqoncha ketganda
10	Property Changed guruhi	Formaning xususiyatlari o‘zgarganda bajariladigan 12 hodisasi bor
	AutoSizeChanged	Avtomatik o‘lcham o‘zgarganda
	AutoValidateChanged	Avtomatik tekshirib bo‘lganda
	BackColorChanged	Fon rangi o‘zgarganda
	EnabledChanged	Holat o‘zgarganda

Hodisalarni o‘rnatish juda qulay hisoblanadi. Kerakli hodisaning o‘ng tomoniga sichqonchani ikki marta bossangiz, hodicha mos bo‘lgan dastur franmentini yozish uchun funksiya yaratib beradi. Bir misol bilan ko‘rib chiqamiz.

Buning uchun MessageBox sinfining show funksiyasidan foydalanamiz. Bu funksiya statik funksiya bo‘lib, System::Windows::Forms nomlar fazosiga tegishli, 21 variantda yozilishi mumkin. U natija sifatida DialogResult tipini qaytaradi. Uning argumentlari:
Text - String tipini qabul qiladi va matni xabar sifatida chiqaradi
Caption - String tipini qabul qiladi va xabar sarlavhasini chiqaradi
Buttons - MessageBoxButtons tipini qabul qiladi va xabarni qabul qilish tugmalarini chiqaradi, AbortRetryIgnore, OK, OKCancel, RetryCancel, YesNo, YesNoCancel qiymatlarni qabul qiladi.
Icon - MessageBoxIcon tipini qabul qiladi va xabarni ikonkasini chiqaradi, Asterisk, Error, Exclamation, Hand, Information, None, Question qiymatlarni qabul qiladi


defaultButton - MessageBoxDefaultButton tipini qabul qiladi va xabarni tugmalarini belgilaydi, Button1, Button2, Button3 qiymatlari qabul qiladi.
Options - MessageBoxOptions tipini qabul qiladi va xabarni chiqish varintlarini aniqlaydi,
DefaultDesktopOnly, RightAlign, RtlReading, ServiceNotification qiymatlari qabul qiladi.
Bu funksiyaning boshqa argumentlari ham bor, ularni keyinchalik o‘rganish mumkin.


MessageBox sinfining show funksiyasidan foydalanish:

MessageBox::Show("Xabar", "Sar…", MessageBoxButtons::OK, MessageBoxIcon::Information );

Forma hodisalaridan foydalanish uchun 3 tasini ko‘richb chiqamiz:

1. 
   Click hodisasini ishlatish uchun, uning o‘ng tomoniga sichqonchani bosamiz. Forma sinifida tayyor Form1_Click() nomli funksiya yaratiladi. Bu funksiyani ichida quyidagicha fragmentni yozamiz:
   

Shuningdek formaning InitializeComponent() funksiyasini ichida avtomatik tarzda this->Click
+= gcnew System::EventHandler(this, &Form1::Form1_Click); hodisa qo‘shib qo‘yilgan. Agar bu hodisani to‘liq o‘chirmoqchi bo‘lsangiz, Click hodisasining o‘ng tomoniga yozilgan Form1_Click() ni o‘chirib, enter tugmasini bosish yetarli o‘zi avtomatik InitializeComponent() funksiyasini ichidagi hodisani o‘chiradi. Dasturning qismidan funksiyani o‘chirish mumkin.
Quyidagi ikki hodisani ishlatish uchun bir masala olamiz. Yordam tugmasi bosilganda, yordam tugmasi bosildi deb xabar chiqsin. Foydalanuvchi ha deb javob bersa, oynaga qaytadi. Agar yo‘q deb bossa, yolg‘onchimi siz deb chiqadi va foydalanuvchi, faqat ha javobni tanlaydi. Javob tanlaganda oynaning sarlavhasi yolg‘onchi deb o‘zgarsin. Oyna holat hodisalari orqali bu tekshirib, yana oyna sarlavhasi o‘zgardi degan habarni chiqarsin.

2. 
   HelpButtonClicked hodisasini ishlatish uchun, uning o‘ng tomoniga sichqonchani bosamiz. Forma sinifida tayyor Form1_HelpButtonClicked () nomli funksiya yaratiladi. Bu funksiyani ichida quyidagicha fragmentni yozamiz:
   

System::Windows::Forms::DialogResult result;

result = MessageBox::Show("HelpBuutonClicked","Xabar",MessageBoxButtons::YesNo,MessageBoxIcon::Han d, MessageBoxDefaultButton::Button1);

if(result == System::Windows::Forms::DialogResult::No) { MessageBox::Show("Yolgʻnchimi siz

!","Xabar",MessageBoxButtons::OK,MessageBoxIcon::Warning);

Form1::Text = "Yolgʻnchi";

Shuningdek formaning InitializeComponent() funksiyasini ichida avtomatik
tarzda


this->HelpButtonClicked +=gcnew System::ComponentModel::CancelEventHandler(this, &Form1::Form1_HelpButtonClicked); hodisa qo‘shib qo‘yilgan.

3. 
   
   TextChanged hodisasini ishlatish uchun, uning o‘ng tomoniga sichqonchani bosamiz. Forma sinifida tayyor Form1_TextChanged() nomli funksiya yaratiladi. Bu funksiyani ichida quyidagicha fragmentni yozamiz:
   

Shuningdek formaning InitializeComponent() funksiyasini ichida
avtomatik tarzda


this->TextChanged+=gcnewSystem::EventHandler(this, &Form1::Form1_TextChanged); hodisa qo‘shib qo‘yilgan.
Bu hodisalarni ishlatib ko‘rsangiz, ancha narsalarni farqiga borishingiz
kerak.Matnda bir joyda forma, bir joyda oyna, bir joyda form deb ishlatilgan bo‘lsa, ularning
hammasi bir maʻnoni beradi. Shu bilan formaning xususiyatlari va hodisalari bilan tanishib chiqdingiz
va uni o‘rganishni davom etish kerak. Chunki, keyingi barcha ishlaringiz shu kabi formalar bilan bog‘liq. Keyinchalik formaning maʻlum bir xususiyati va hodisalari bilan ishlaganda. Albatta uni taʻkidlab aytib o‘tib ketamiz.

Nazorat savollari

1. 
   Obʻyektga yo‘naltirilgan tilni birinchi bo‘lib integrallashgan muhitlarga kim va qaysi firma joriy qilgan.
   
2. 
   Qanday muhitda zamonaviy matn muharrirlari kodi avtomatik bajarilishini taʻminlash (kodi tugatish), muharriri muhitda joriy yozilgan kodi sintaktik to‘g‘ri va uning davomi bo‘lishi mumkin.
   
3. 
   Taniqli NetBeans integrallashgan muhitni dastlab Java dasturlash uchun qaysi universitet talabasi loyihasi sifatida yaratgan.
   
4. 
   Vizual Studio 97 haqida nimalarni bilasiz?
   
5. 
   Visual Studio 2012 haqida nimalarni bilasiz?
   
6. 
   ISO xalqaro standartlari bilan standartlashtirilgan va bir necha implementations ega bo‘lgan obʻyektga yo‘naltirilgan ko‘p tilli dasturlash platformani ayting?
   
7. 
   MS Visual Studio muhit oynasi nechta qismdan iborat?
   
8. 
   Windows ilovalarni yaratish uchun qaysi tugmachalar majmuasini bosish yetarli.
   
9. 
   Qaysi vosita bir necha qo‘llab-quvvatlanadigan tillarda har qanday yozilgan dasturlar ijrosini boshqaradi.
   
10. 
    CLR Empty Project qanday loyiha yaratish uchun kerak.
    
11. 
    Windows Forms Control Library qanday loyiha yaratish uchun kerak.
    
12. 
    Loyihaning External Dependencis papkasida qanday fayllar saqlanadi.
    
13. 
    [FILE] menyusining vazifalarini sanab bering.
    
14. 
    [TOOLS] menyusining vazifalarini sanab bering.
    
15. 
    Menyular va uskunalar paneli foydalanuvchilar qanday papka buyruqlarga kirish uchun bir yo‘ldir.
    
16. 
    Bir buyruq yaratishda, buning uchun bir avval nima yaratish kerak.
    
17. 
    Yangi menyular va uskunalar majmuasi aniqlash uchun, Visual Studioda qanday jadval fayl orqali ularni tasvirlash kerak.
    
18. 
    Qatorlarga izoh qo‘yish tugmasini ayting.
    
19. 
    Satrga izoh qo‘shish tugmasini ayting.
    
20. 
    Tegishli funksiya variantlarini chaqirish tugmasini ayting.
    
21. 
    [Ctrl+Shift +.] tugmachalar majmuasi qanday amal bajaradi.
    
22. 
    [Ctrl+Shift+Tab] tugmachalar majmuasi qanday amal bajaradi.
    
23. 
    Oyna uchun yangi form1 sinfi yaratiladi. Bu sinf qaysi sinfining merosxo‘ri hisoblanadi
    
24. 
    Kontekst menyu oqali formaning qanday funksiyalarini bajarish mumkin.
    
25. 
    Formaning rejimlarini o‘rnatish qaerda joylashgan.
    
26. 
    Ichki va tashqi maʻlumotlar bilan ishlash hodisalari qaerda joylashgan.
    
27. 
    MessageBox sinfining nechta argumentlari bor, va har biriga izoh bering.