9-14-laboratoriya

Nazorat savollari

1. 
   Hissoblagich haqida tushuncha bering
   
2. 
   Ketma – ketli hisoblagichlarni ishlash prinsipi bo’yicha tushuncha bering
   
3. 
   Ayiruvchi hisoblagichlar ishlash prinsipi bo’yicha tushuncha bering.
   
4. 
   Ixtiyoriy sanoq moduliga ega bo`lgan ketma-ketlihisoblagichlar ishlash prinsipi bo’yicha tushuncha bering.
   
5. 
   Reversiv hisoblagichlar ishlash prinsipi bo’yicha tushuncha bering.
   
6. 
   Parallel hisoblagichlar ishlash prinsipi bo’yicha tushuncha bering
   

Hisobot mazmuni

Talabalar yuqorida keltirilgan nazariy ma’lumotlarni o’qib o’rganib qisqacha xullosa va nazorat savollariga yozma ravishda javoblar yozib hisobot tayorlaydilar.

Javoblar.

1. 
   Elektr hisoblagich — maʼlum vaqt oraligʻida sarflangan elektr energiyasini hisoblaydigan elektr oʻlchash asbobi. Oʻzgarmas tok va oʻzgaruvchan tok Elektr hisoblagich lari bor. Oʻzgarmas tok zanjirida magnitoelektrik, ferrodinamik, elektrolitik va elektrodinamik sistemalar, oʻzgaruvchan tok zanjirida induksion (aktiv va reaktiv energiyani hisobga oladigan) Elektr hisoblagichlar ishlatiladi. Elektrolitik sistemadan boshqa hamma sistemalarda Elektr hisoblagich mikroelektr dvigateldan iborat boʻlgani uchun ular koʻpincha motorli Elektr hisoblagich deb ataladi. Elektr hisoblagichda tekshiriladigan zanjirga ketmaket va parallel ulanadigan tok hamda kuchlanish zanjirlari boʻladi. Oʻlchash natijasi (kilovattsoat) disk oʻqi bilan chervyakli uzatma orqali biriktirilgan hisoblash mexanizmidan olinadi. Oʻzgaruvchan tok Elektr hisoblagichlari xonadonlarda, yoritish tarmoqdarida, kommunal xoʻjalikda, oʻzgarmas tok Elektr hisoblagichlari yirik korxonalarda ishlatiladi.
   

2. 
   Ketma-ketli hisoblagichlar. Soddalik uchun statik boshqaruvli uchta triggerdan tashkil topgan jamlovchi hisoblagich ishini ko`rib chiqamiz. Bunday hisoblagichning o`tishlar jadvali 21.1-jadvalda, uning funksional sxemasi esa 1.1- rasmda keltirilgan. Odatda, triggerlar, demak hisoblagichlar VA, qo`shimcha hisoblagich chiqishlarida oldindan belgilangan sonni o`rnatuvchi So`rnatish kirishiga yoki hisoblagichni dastlabki holatiga qaytaruvchi signal beruvchi R olib tashlash kirishlariga ega.
   

14.1-jadval