9. Foydalanilgan adabiyotlar

Muntazam toifadagi malumotlar bilan ishlash.
Massiv deb,tartiblangan korsatkichli nomga ega bolgan chekli elementlar toplamiga aytiladi.
Agar massiv elementlari bir korsatkichli bolsa,bir olchamli massiv deb ataladi.
Paskal algaritmik tilida yozilgan dasturda bir olchamli massivning malum bir elementini belgilash uchun massivning nomi va kvadrat qavsning ichida elementning massivdagi tartib raqami korsatiladi.
Ikki olchamli massivning elementini belgilash uchun esa,massivning nomi va kvadrat qavs ichida element joylashgan qator va ustun raqamlari vergul orqali ajratilgan holda kursatiladi.
Korsatkuvchi ozgaruvchilar dasturda oddiy sonli ozgaruvchilar bilan bir qatorda ishlatilishi mumkin.Korsatkuvchi ozgaruvchilarni boshqa ozgaruvchilar singari dasturning operatorlar bolimida ishlatilishidan oldin ularni ozgaruvchi kattaliklar bolimi VARda yoki toifalar bolimi TYPEda elon qilish zarurdir.
Korsatkichli ozgaruvchi kattaliklar dasturning VAR bolimida tavsiflanishining umumiy yozilishi quyidagicha:
;array[kursatkichning toifasi]of[massiv elementlarning toifasi]
Korsatkichning turi sifatida integer va real toifasidan boshqa har qanday toifa ishlatilishi mumkin.
Ayniqsa,dasturda chegarlangan toifa korsatkich toifasi sifatida koproq ishlatiladi.
Korsatkich toifasi sifatida hisoblanadigan toifaga mansub bolgan kattalikni ham ishlatish Paskal algoritmik tilida tuzilgan dasturni oqilishini ancha qulaylashtiradi.
Proseduralar va ularning ishlatilishi.FUNCTION
kurnishdagi prosedura.
Amalda shunday masalalar ham uchraydiki,ularni echish jarayonida birgina funksiya emas,balki harakatlar toplami ozgaruvchi kattalikning qiymatitni ozgartirgan holda bir necha marotaba hisoblanishi mumkin.
Bunday masalalarni EHM da echish dasturini ihchamlashtirish maqsadida takrorlanayotgan buyruqlarni dasturda bir marotaba yozib,kerak bolganda unga istagancha murojat qilish mumkin.
Dasturning turli joyidan murojat qilishini natijasida bajarilishi mumkin bolgan buyruqlar toplami Paskal algoritmitilida"Prosedura" qism deb ataladi.
Prosedura paskal algoritmik tilida yozilgan dastur bolimlarining yozilishi tartibida ozgaruvchi kattaliklar bolimi-VAR bilan operatorlar bolimi oraligida joylashadi.
Proseduraning dasturda yozilishi qonuniyati quyidagicha:
::
:
Bu erda blok(proseduraning tanasi) huddi Paskal algoritmik tilida yozilgan asosiy dastur tanasi kabi vazifani otaydi.
Proseduraning sarlavhasi dasturda quyidagi tartibda yoziladi.
::=Prosedure
[(sohta parametrlar royhati>)];
Prosedura nomlanganda,nomi shu prosedura bajarilayotgan vazifaga monand qoyilsa maqsadga muvofiq boladi.
2.Parametrli prosedura.
Uning umumiy korinishi quyidagicha:
prosedura
(sohta parametrlar royhati);
begin

end;
Sohta parametrlar royhati ornida qiymat va ozgaruvchi,yoki kirish va chiqish parametrlari deb ataladigan parametrlar qatnashishi mumkin.Ozgaruvchi parametrlar VAR sozidan keyin yoziladi.
Prosedurali dastur tuzilganda quyidagi keltirilgan qonuniyatlarga amal qilish darkor:
1.Agar prosedura parametrsiz bolsa,unga qilinayotgan murojat buyrugi faqat proseduraning nomidangina iborat boladi.
2.Parametrli proseduraga murojaat qilinganda sohta parametrlarni ornini egallaydigan aniq parametrlar ozgaruvchi kattalik,konstanta,ifoda va funksiya korinishida bolishi mumkin.
3.Proseduraga murojaat qilinayotgan buyruqdagi aniq parametrlar soni,toifasi va joylashish tartibi jihatidan sohta parametrlarga mos tushishi kerak.