9. Foydalanilgan adabiyotlar

Fayllarning turlari. Fayllar uchun moljalangan umumiy prosedura va funksiyalar

Faylda saqlanayotgan ma’lumotlar toifasiga kora Paskal algoritmik
1)toifalashmagan;
2)toifalashgan
3)matnli tilida fayllar quyidagi toifalargabolinadi:
1.Toifalashgan fayllar bir xil toifali elementlardan tashkil topadi. Ularni faqat ma’lum qurilmalarda uzatish mumkin, lekin ekranda oqish mumkin emas. Faylning elementlari mashina qoidalarida yoziladi va saqlanadi.
2.Toifalashmagan fayllarda turli toifadagi ma’lumotlarni saqlash mumkin. Ular xam mashina kodlari bilan yozilgan bo’lib baytlar to’plamini tashkil qiladi.
3.Matnli (tekst) faylar ASCII kodlardan tashkil topgan va qatorlarga ajratilgan boladi. Matnli faylarda nafaqat faylning yakunida fayl oxiri belgisi balki xar qatorning yakunida maxsus qator belgisi qoyiladi.
Fayl toifasidagi ozgauvchi “fayl ozgaruvchisi” deyiladi, u faylning mantiqiy nomini belgilaydi va u mantiqiy faylni tashqi fayl ortasida “vositachi” vazifasini oynaydi.
Fayl toifasi uchun arifmetik amallar belgilanmagan.
Xatto fayllarni solishtirish va bir faylning qiymatini ikkinchi faylga ozlashtirish ammalari xam aniqlanmagan.
Xar bir turdagi fayllar ustida umuman olganda quyidagi amallarni bajarish mumkin va amallar uchun maxsus prosedura va funksiyalar ishlatiladi:
1.Turbo Paskal muxitida fayl bilan ishlashdan oldin faylning fizik va mantiqiy nomlarini boglash lozim.
Bu aloxida prosedura yordamida amalgam oshiriladi:
Assign(, )
Bu yerda: name-faylning fizik nomi bolib, bunda faylning tashqi (doimiy) xotirada saqlangan yoli korsatiladi, masalan
Assign (F, d:/TP/myfile.dat)
Bu proseduraning ma’nosi shundaki, u fayl uchiun yol ochib dasturdan tashqi qurilmaga murojat qilishi va axborot almashtirish imkonini yaratib beradi.
2. Faylga ma’lumot yozish uchun faylni ochish. Buning uchun quyidagi prosedura ishlatiladi:
Rewrite()
Bu prosedura bajarilganda xotirada Assign prosedurasida korsatilgan nom bilan yangi fayl unga ma’lumot yozish uchun ochiladi va fayl korsatkichi faylning boshiga ornatiladi. Lekin bu prosedue=rani extiyotkorlik bilan ishlatish kerak, chunki korsatilgan fayl oldindan xotirada bolsa undagi ma’lumotlar butunlay o’chirib tashlanadi.

2. 
   Faylni undan ma’lumotlarni tezkor xotiraga o’qish uchun ochish:
   

Reset()
Reset prosedurasi bajarilganda Assign prosedurasida korsatilgan fayl undagi malumotlarni o’qish uchun tayorlanadi, yani fayl ko’rsatkichi faylning birinchi elementiga keltirib qo’yiladi.
4.Faylga malumotlarni yozish, kiritish. Buning uchun bizga tanish bo’lgan Write operatori quyidagi ko’rinishda ishlatiladi:
Write(,)
Bu yerda kattalik ornida ozgaruvchi yoki ifoda ishlatilishi mumkin. Prosedura bajarilganda kattalikning qiymati fayl ozgaruvchisi bilan boglangan faylda fayl korsatkichi ornatilgan joyga yoziladi. Songra fayl korsatkichi bitta keyingi pozisiyaga suriladi. Write prosedurasini Rewrite prosedurasi bajarilgandan keyingina ishlatish mumkin
5.Fayldan ma’lumotlarni oqish. Bu maqsadda quyidagi proseduradan foydalaniladi.
Read(,)

Bu prosedura bajarilganda Reset prosedurasi bilan ochilgan faylda fayl korsatkichi ornatilgan joydagi elementning qiymati proseduradagi o’zgaruvchiga o’zlashtiriladi. So’ngra fayl korsatkichi yana bitta pozisiyaga suriladi.

6. Turli maqsadda ochilgan barcha mantiqiy fayllar albatta yozilishi kerak. Buning uchun quyidagi prosedura mo’ljalangan:
Close()
Bu prosedura bajarilganda axborot uzatishning barcha kanalari yopilad.
7. Fayl oxirini aniqlash funksiyasi:
Eof ()
Bu funksiyaning qiymati Boolen toifasida bolib,u fayl korsatkichi faylning faylning ohiriga ornatiladi True ega boladi,aks holda uning qiymatiga teng.
Faylning ihtiyoriy korinishini ishlatishda shuni nazarga olish kerakki ,bir vaqtning ozida bitta ozida bitta fayldan unga malumot yozish uchun va undan malumotlarni oqish uchun foydalnib bolmaydi.Oqish uchun yoki yozish uchun ochilgan fayl albatta
Close prosedura yordamida yopilgan bolishi shart.
Endi turli korinishdagi fayllar bilan yaqindan tanishib chiqamiz.