9-Маъруза машғулоти Мавзу. Пассив ва актив қуёш сув иситкичларининг тизими

9-Маъруза машғулоти


Мавзу. Пассив ва актив қуёш сув иситкичларининг тизими.

Quyosh kollektorlari quyosh nurlanishi energiyasini yutib uni muhit issiqlik energiyasiga aylantiradi (odatda suv yoki havo) va isitish va issiq suv ta’minoti uchun foydalaniladi. Quyosh kollektorlarining har xil turlari mavjud:

• 
  yassi
  
• 
  vakuumli
  
• 
  konsentratorlardan foydalanish orqali
  
• 
  havo kollektorlari
  

Eng ko‘p tarqalgan suyuqlik yassi kollektori issiqlik yutuvchi panel (absorber) va issiqlik tashuvchi sirkulyatsiyasi uchun unga biriktirilgan kanallar (trubkalar)dan iborat bo‘ladi. Quyosh nurlanishini yutuvchi absorberning yuqori qismi shaffof izolyatsiyaga ega. Bu konstruksiyaning hamma qismi korpusga biriktirilib, orqa va yon tomonlari issiqlik izolyatsion material bilan qoplangan.
Kollektorlar, bak-akkumulyator va ulash quvur o‘tkazgichlar tizimi sovuq suv bilan to‘ldirilgan holatni ko‘rib chiqamiz. Quyosh nurlanishi shaffof qoplama (shisha) orqali o‘tib kollektorning yorug‘lik yutuvchi panelini va uning kanallaridagi suvni qizdiradi. Qizish jarayonida suvning zichligi kamayadi, qizigan suyuqlik kollektorning yuqori nuqtasiga ko‘cha boshlaydi, so‘ngra quvur bo‘ylab bak-akkumulyatorga o‘tadi. Bakda qizigan suv yuqori nuqtaga ko‘chadi, sovuqroq suv esa bakning quyi qismida joylashadi, ya’ni haroratga bog‘liq holda suvning qatlamlarga ajralishi ro‘y beradi.
Sovuq suv quvur bo‘ylab bakning quyi qismidan kollektorning quyi qismiga harakatlanadi. Shunday qilib, yetarlicha quyosh radiatsiyasi mavjudligida kollektor konturida doimiy sirkulyatsiya o‘rnatilib, uning tezligi va jadalligi quyosh nurlanishi oqim zichligiga bog‘liq bo‘ladi.
Natijada tizimda bosimlar farqi (∆p, Pa) vujudga kelib quyosh kollektorida tabiiy sirkulyatsiyani chaqiradi, ya’ni ∆p=g×H×(ρ₁-ρ₂), (1) bunda g=9,81 m/s²; N=H₁ – H₂ (m) – bak akkumulyatorda qizigan suvning kirishida yuqori chegarasi va quyosh kollektorining quyi sovuq suv kirish qismi farqi; ρ₁ va ρ₂- mos ravishda bak akkumulyatorining quyi qismi sovuq suvining (T₁) va bak akkumulyatorida qizigan suvning (T₂) zichligi.