9-Seminar mashg‘uloti Mavzu: Yurak-o‘pka reanimatsiyasi. Yuqori nafas yo‘llarining o‘tkazuvchanligini tiklash

Yuqori nafas yo‘llari o‘tkazuvchanligini tiklash.
Nafas yo‘llari havoning burun va og‘izdan boshlab o‘pkaga o‘tish yo‘lidan iborat. Nafas olish yo‘llarini nimadir to‘sib qo‘ysa, jabrlanuvchi bo‘g‘ila boshlaydi va uning organizmi kerakli miqdorda kislorod olmaydi, natijada uning hayoti xavf ostida qoladi. Bunday holat shoshilinch vaziyat hisoblanadi va nafas yo‘llarining o‘tkaza olmasligining sabablarini bartaraf qilish maqsadida birinchi yordam ko‘rsatish talab qilinadi.
Nafas yo‘llari o‘tkaza olmasligining sabablari
Nafas yo‘llarining o‘tkaza olmasligi tilning ichga botishi yoki jarohat yoxud allergiyaning og‘ir xili natijasida og‘iz bo‘shlig‘i va tomoq to‘qimalarining shishib qolishi oqibatida yuz beradi. Hushsiz holatdagi kishilarda bunga sabab ko‘pincha til bo‘shashib, u tomoqning ichiga kirib qoladi va o‘pkaga havo o‘tishini to‘sib qo‘yadi.
Nafas yo‘llarining o‘tkaza olmay qolishiga sabab ularga yot jismlar, masalan, ovqat, kichik o‘yinchoqlar yoki qusiq, shilimshiq, qon yoki so‘lak kabi suyuq moddalarning kirib qolishidir. Bu holat bo‘g‘ilish deyiladi. Yot jismlar nafas yo‘llarining tamoqdan tortib o‘pkagacha bo‘lgan istalgan joyida tiqilib qolishi mumkin.
Bo‘g‘ilishning eng tarqalgan sabablari quyidagilardan iborat:
- ovqatning katta bo‘lakchasini yaxshilab chaynamasdan yutib yuborishga urinish,
- ovqatgacha yoki ovqatlanish vaqtida spirtli ichimliklarni juda ko‘p iste’mol qilish. Alkogol qusish refleksini bo‘shashtiradi va ovqat tiqilishi ehtimolini oshiradi, tish protezlari ovqatlnish oldidan yaxshi chaynalganligi ,
- ovqatlanish vaqtida qizg‘in gaplashish va kulish yoki shoshilib ovqat eyish,
- og‘izda ovqat yoki yot jismlar borligida yurish, o‘ynash yoki chopish.
Bo‘g‘ilishning oldini olish. Tili ichga botishi natijasida xushsiz bo‘lgan jabrlanuvchining bo‘g‘ilishini uni tiklanish holatida yotqizish yo‘li bilan bartaraf qilish mumkin.
Ovqatlanish vaqtida ehtiyotkorlikka rioya kilinsa, bo‘g‘ilishning oldini olish mumkin.
- yutish oldidan ovqatni yaxshilab chaynash, uni shoshmasdan eyish, hech nima bezovta qilmayotgan vaqtda ovqatlanish, ovqat og‘izda turganda gapirmaslikka va kulmaslikka harakat qilish,
- og‘izda ovqat borligida yurmaslik va boshqa jismoniy ishlar bilan mashg‘ul bo‘lmaslik,
- yot jismlarni, masalan, ruchka qopqog‘i yoki mixni og‘izga solmaslik.
Go‘daklar va bolalar xavfli guruhga kiradi. Shuning uchun ota-onalar va qarovchilar quyidagi tavsiyalarga rioya qilishlari kerak:
- bolalarni baland stul yoki xavfsiz o‘rindiqqa o‘tqazib, keyin ovqatlantirish, yosh bolalarga qo‘lida yoki og‘zida ovqat borligida yurishga ruxsat bermaslik,
- go‘daklar va bolalarni yumshoq ovqatlar bilan kam miqdorlarda ovqatlantirish. U ovqatlanayotganda doimo kuzatib turish,
- bolaning yonida u og‘ziga solishi mumkin bo‘lgan mayda buyumlar yoki
o‘yinchoqlar bo‘lmasligini tekshirish,
- havo sharlariga tegishga yo‘l qo‘ymaslik, chunki agar shar yorilsa, bola o‘zi bilmagan holda sharning mayda bo‘lakchalarini yutib yuborishi mumkin.
Bo‘g‘ilish belgilari va alomatlari. Katta yoshdagi jabrlanuvchi, odatda, bo‘g‘ilib qolganini imo-ishora bilan ko‘rsata oladi. Go‘daklar yoki bolalar to‘satdan nafas ololmasa, ehtimol, nimadandir bo‘g‘ilgan bo‘ladi.