A. B. Pardayev, D. B. Urinbaeva, D. A. Islamova. O’zbek terminologiyasi

 
SEMINAR MASHG‘ULOTLAR UCHUN TOPSHIRIQLAR 
1-topshiriq. Berilgan nostandart testlarni javobini toping.
Jadvalga HA yoki YOʻQ javoblarini yozing. 

---

A.B.Pardayev, D.B.Urinbayeva, D.A.Islamova. O’zbek terminologiyasi 
134 
1. Termin – so‘zlarning bir xili, ammo hamma otlar (ayniqsa, 
sifatlar) ham termin hisoblanmasligi lozim. Terminlarning maxsus 
termin ekanligi o‘zi qo‘llanayotgan sohada yaqqol ko‘zga tashlanadi. 
2. Termin so‘zning ko‘pincha qo‘llaniladigan asosiy (bosh) 
ma’nosiga tayanadi, balki ko‘chma (yoki yasama) ma’nolariga 
asoslanmaydi. 
3. 
Mantiqiy 
ta’riflash 
termin 
sifatida 
olingan 
so‘zdan 
anglashiladigan tushunchaning bir necha muhim belgisini ifodalash 
demakdir. Bunda termin xususiy tushunchani ifodalasa, ta’riflash uchun 
foydalanilgan so‘z umumiy tushunchani, keng tushunchani ifodalaydi. 
4. Asosiy ma’no bilan ko‘chma ma’noda qo‘llangan termin 
orasidagi aloqa uzoqlashib, pirovardida yo‘qolib ketadi. Natijada, 
odatdagi so‘zga omonim bo‘lgan termin hosil bo‘lgan. 
5. So‘zning ma’nosi ko‘p hollarda murakkab bo‘ladi, uning asosini 
tushuncha tashkil qilib, tushuncha ustiga kishiga ta’sir qiladigan 
qo‘shimcha emotsional-ta’sirchan ottenka - «bo‘yoq» qo‘shilmaydi. 
6. Asosiy ma’no bilan termin anglatgan ko‘chma ma’no o‘zaro 
bog‘langan bo‘ladi va bu bog‘lanish anglashilib turadi. 
7. Ba’zi terminlarning morfologik tuzilishida ko‘rsatilgan, erkalash 
ma’nosini ifodalaydigan aforizmlar bo‘ladi. Ammo bunday aforizmlar 
termin sostavida hech qanday erkalash atamasini ifodalamaydi. 
8. Terminning ma’nosi sun’iy ravishda semantik taraqqiyotdan, 
o‘zgarishlardan to‘xtatilgan bo‘ladi. Ba’zan termin so‘zning ko‘chma 
ma’noda qo‘llangandagi ma’nosini anglatsa ham, bu ko‘chma ma’no 
o‘sha terminning birdan bir ma’nosi bo‘la olmaydi.