A, e, o, ö, i, y, u; uzun unlilar aa, ee, oo, oo, yy, ii, uu, ü; diftonglar ya, ya'ni, vo, ü

k (= x ) va = m dagi nominal negizlarda oʻzakning oxirgi undoshi va hol affiksining bosh undoshi 3-shaxs birlik kelishiklari, masalan. ohohor 'o'zining pechkasi' ( ohoh + = allahr ), buomar 'his ta'qiqi' ( buom + = yqar ).
lt, rt birikmalarida yakuniy undoshning yo‘qolishi , so‘ngra bosh undosh affiksining hayratlantirilishi, masalan. bulchut 'ovchi' ( bult 'savdo' + = sat < =chy). Suoldut 'gid', 'rahbar' ( suol 'yo'l' + = to'liq ), baagyrpyt 'yaralangan' ( baaghyrt = + = hayot ) solishtiring .
Utui = 'uyqu', 'uyqu', utut = 'uyqu qo'ymoq' kabi og'zaki o'zaklardagi yakuniy y ning yo'qolishi.
4) L. N. Xaritonov tomonidan olib borilgan hisob-kitoblarga koʻra, ogʻzaki hosila boʻlmagan oʻzaklar (yoqut tili ichida) orasida dissillabik (1576 tadan 892 ta) va uch boʻgʻinli (362 ta) ustunlik qiladi. Uchinchi o'rinni bir bo'g'inlilar egallaydi (286). Yoqut tilida soʻz oʻzaklari grammatik maʼno ifodalovchi affikslarsiz kam qoʻllaniladi. Shuning uchun yozma va og‘zaki nutqda ko‘p bo‘g‘inli so‘zlar ustunlik qiladi.
Hosil bo‘lmagan og‘zaki o‘zaklar unli yoki undosh bilan boshlanishi mumkin, lekin ular faqat undosh yoki keng cho‘ziq unli bilan tugashi mumkin. Nominal asoslarga kelsak, ular bunday cheklovga ega emas - boshida va oxirida ular yakut fonetikasi tomonidan ruxsat etilgan barcha tovushlarga ega bo'lishi mumkin.
Bogʻinning barcha turlari maʼlum: 1) G: uu “tush”; 2) GG - ya = 'sutga'; 3) SG - tyy "dugout qayiq"; 4) GS — oy «xotira»; 5) SGS - kus "o'rdak"; 6) GSS - ort 'o'rmon yong'ini '; 7) SGSS - kurt = 'rake'. Yakut tilidagi urg'u, masalan, bir nechta istisnolardan tashqari, oxirgi bo'g'inda doimiydir. subu "aynan shu" va boshqalar.
5) Yoqut tilida undosh assimilyatsiyaning har xil turlari kuzatiladi: progressiv: " daraxtdagi niqob " ( mas + = ha )
regressiv: taxsyy 'chiqish' ( taxys = yy )
progressiv-regressiv: "mening otim" ko'rinishida ( + = barda )
to'liq: akka "otlar" ( at + =ka )
qisman: mastar 'daraxtlari' ( mas += lar )
ovozli: tordus 'to'rtinchi' ( türt 'to'rt')
hayratlanarli: tahsa 'tashqariga chiqish' ( taxx 'tashqariga chiqish')
nasalizatsiya: kenne "uning orqasida" ( kaelin "orqa")
qo'shni undoshlarni o'zlashtirish: yuqoridagi barcha misollarga qarang;
bo'g'inlararo assimilyatsiya: bagana - mahana - mahana "ustun".
Odatda assimilyatsiya hodisalari deb ataladigan ko'pgina fonetik o'tish holatlari aslida fonetik zaruratdan emas, balki o'rnatilgan an'analardan kelib chiqadi. Masalan, koʻplik affiksi = lar qoʻshilganda undoshlarning fonetik oʻzgarishlari .