A. K. Sabirov
M USTAQ IL ECHISH UCHUN M ASALALAR
Download 0.62 Mb. Pdf ko'rish
|
Optika masalalar Sabirov
M USTAQ IL ECHISH UCHUN M ASALALAR
1. A gar ekran linzadan a = 6,0 m m asofada turgan b o ’lsa, linzanping bosh fokus m asofasi F = 20 sm ga teng b o ’lgan proyeksnon apparat yorlam nda qanday kattalashtprib olish mumkin? 2. K itobdaga rasm ning balandligi 5,0 sm, ayni shu rasm ning ekrandagn balandligi 0,95 m g a teng. Agar linzadan ekrangacha b o ’lgan m asofa a = 4,0 m ga teng b o ’lsa, epidiaskop linzaning fokus m asofasini aniqlang. 3. A gar nigoxim pzni osm onda suzib yurgan bulutlardan yaqinim izdan o ’tpb ketayotgan avtom ashinaga k o ’chirsak, k o ’z qorachig’im izning egriligi qanday o ’zgaradi? 4. N im a uchun k o ’zimizni suvning tagida ochganim izda bnz buyum lam png faqat noaniq qiyofasini k o ’ramiz-u, m axsus shuning uchun m o’ljallangan maska taqqanim izda esa buyumlarni aniq k o ’ram iz? . 5. E ig yaxshi k o ’rish m asofasi 12,5 sm ga teig bo ’lgan odam inng ko ’rish qobiliyatida qanday nuqson m azjud. Bu nuqsonni qanday qilib tuzatish mumkin? 6. K o ’zning k o ’rish qobiliyatida nuqsonni bartaraf etish uchun optik kuchi 2,75 dptr b o ’lgan kuzoynakdan foydalaniladi. Uzoqchi yaxpsh k o ’radigan odam ko ’zi m oslashuvining (akkom odatsnyasining) yaqin chegarasi qanday? 7. U zoqni yaxshi k o ’rolm aydigan odam ko ’zining moslashuv (akkomodatsiya) chegaralari 10 v a 50 sm oraliqda yotada. A gar u uzoqdagi buyum larni yaxshi k o ’rishga yordam beradigan kuzoynak taqsa, kitobni bem alol o ’qiy oladigan eig kichik m asofani aniqlang. 8. B uyum inng b a’zi vaziyatlarida lupa to ’rt m arta kattalashtirish beradi. Agar buyum dan lupagacha b o ’lgan m asofani 1,5 marta qisqartirilsa, bu son qanday o ’zgaradi? 9. Odd m arta kattalashtnrish beradigan lupaning optik kuchini aniqlang. 27 10. T eatr zalila o ’tirgan qaysi tom oshabin binokl’ trubasnni k o ’proq so ’raydi — uzoqni yaxshi k o ’ra oladiganm i yoki uzoqni yaxshi k o ’ra olm aydiganm i? 11. K eplem ing linzasining fokus m asofasi F = 24 sm g a te n g b o ’lgan k o ’rish trubasi cheksizlikka to ’g ’rilangan. a = 10 m m asofada turgan buyum larni aniq k o ’o ’rish uchun truba okulyarini qanday m asofaga surish kerak? 12. O ’n m arta kattalashtirish beradigan G aliley trubasi (okulyar sifatida sochuvchi linza olingan) cheksizlikka to ’g ’rilanganda 54 sm uzunlikka ega b o ’ladi. O b ’yektiv v a okulyarning fokus m asofalarini aniqlang. 60 m m asofada turgan buyum larni aniq k o ’rish uchun okulyam i qanday m asofaga surish kerak? 13. O b ’yektivi 1,0 m, okulyari esa 5,0 sm fokus m asofaga ega b o ’lgan teleskop O yga to ’g ’rilangan v a O yning tasviri okulyardan 25 sm m asofada turgan ekranga fokuslangan. O b ’yektiv bilan okulyar orasidagi m asofani, shuningdek, agar O yning burchak o ’lcham i 30' b o ’lsa, tasvim nng diam etrini aniqlang. 14. O b ’yektivining fokus m asofasi F = 2 , 5 m ga teng bolgan astronom ik trubadan okulyari chiqarib olindi v a uzoqdagi buyum lam ing tasvirlari oddiy k o ’z bilan qaraldi. U shbu xolda trubaning kattalashtirishi qanday b o ’ladi? 15. M ikroskop v a teleskop beradigan tasvnrlam i ekranda olish m um kinm i? Buning uchun nim a qilish kerak? 16 M ikroskop o b ’yektivining fokus m asofasi 8,0 mm ga, okulyariniki esa 4,0 sm g a teng. B uyum o b ’yektivdai 8,5 m m m asofada turibd. N orm al k o ’z uchun m ikroskopning chiziqli kattalashtirishini va o b ’yektiv bilan okulyar orasidagi m asofani aniqlang. 17. M ikroskop 20 sm uzunlikka ega. O b ’yektivining v a okulyarining fokus m asofalari m os ravishda 0,40 sm va 2,0 sm ga teng. K o ’zi norm al k o ’radigan odam buyum ni aniq k o ’rishi uchun uni o b ’yektivdan qanday m asofada joylashtirish kerak? 18. M ikroskop tubusining uzunligi 18,9 sm g a teng. O b ’yektivining va okulyarining optik kuchlari m os ravishda 250 dptr v a 20 dptr g a teng. B uyum dan 28 o b ’yekgivgacha bo ’lgan m asofa 4,1 mm. M ikroskopning chiziqli kattalashtirishini aniqlang. 19. O dam o ’z oldida 12,5 sm m asofada joylashtirilgan kitobni ko’zoynaksiz o ’qim oqda. U optik kuchi F qanday b o ’lgan kuzoynak taqishi kerak? 20. Lupa G = 2 m arta kattalashtirib beradi. U nga zich qilib optik kuchi Fi = 20 dptr b o ’lgan y ig ’uvchi linzani q o ’ydilar. Bunday q o ’shma lupa qanday kattalashtirishni beradi? 21. Teleskop ob ’yektivining optik kuchi F = 0 ,5 dptr. O kulyar 10 kattalashtirish beradigan lupadek ishlaydi. Teleskop qanday G kattalashtirish beradi? 22. M ikroskop o b ’yektivining fokus m asofasi. Fi=0,5 m m uzoqlikda turibdi. M ikroskopning kattalashtirishi G aniqlansin. 23. M ikroskop o b ’yektivining fokus masofasi F t= 1 sm, okulyariniki F2 = 2 sm. O b ’yektivdan okulyargacha bolgan m asofa 23 sm. M ikroskop qanday G kattalashtirish beradi? Buyum o b ’yektivdan qanday m asofada turibdi? 24. M ikroskop ichida o b ’yektiv v a okulyar fokuslari orasidagi m asofa 16 sm ga teng. O b’yektivning fokus masofasi Fi = 1 mm. G = 500 kattalashtirish olish uchun kanday F2 fokus m asofali okulyar olish kerak? 25. Fokus m asofasi Fi = 50 sm b o ’lgan okulyarda teleskop G = 60 burchak kattalashtirish beradi. A gar okulyar olinib va oddiy ko’z bilan eng yaxshi k o ’rish m asofasidan o b ’yektiv xosil qilgan xaqiqiy tasvir qaralsa, o b ’yektivning o ’zi qanday F2 burchak kattalashtirishni beradi? 26. Teleskop o b ’yektivining fokus masofasi F = 1 m. Teleskopda a = 1 km m asofada turgan binoni k o ’rm oqdalar. Q uyidagi ikki xolda aniq tasvim i olish uchun okulyam i, qaysi y o ’nalishda va qancha siljitish kerak: 1) agar binodan keyin oy qaralsa; 2 ) agar oyning o ’m ig a a = 100 m m asofada turgan yakinroq narsalar qaralsa? 27. M ikroskop o b ’yektivining fokus masofasi. Fi = 8 mm, okulyariniki F2 = 4 sm. Buyum o b ’yektivdan bosh fokusga nisbatan 0,5 mm uzoklikda turibdi. 29 M ikroskopning kattalashtirishi G aniklansin. 28. O ’n karrali kattalashtirish beradigan G aliley trubasi (okulyar sifatida sochuvchi linza olingan) cheksizlikka to ’g ’rilanganda 54 sm uzunlikka ega b o ’ladi. O b ’yektiv va okulyarning fokus m asofalarini aniqlang. 60 m m asofada turgan buyum lam i aniq k o ’rish uchun okulyarni qanday m asofaga surish kerak? 29. O b ’yektivi 1,0 m, okulyari esa 5,0 sm fokus m asofaga ega b o ’lgan teleskop O yga to ’g ’rilangan v a O yning tasviri okulyardan 25 sm m asofada turgan ekranga fokuslangan. O b ’yektiv bilan okulyar orasidagi m asofani, shuningdek, agar O yning burchak o ’lcham i 30' b o ’lsa, tasvirnnng diam etrini aniqlang. 30. O b ’yektivining fokus m asofasi 2 , 5 m g a teng b o ’lgan astronom ik trubadan okulyari chiqarib olindi va uzoqdagi buyum lam ing tasvirlari oddin k o ’z bilan qaraldi. U shbu xolda trubaning kattalashtirishi qanday b o ’ladi? 31. M ikroskop o b ’yektivining fokus m asofasi 8,0 m m ga, okulyarinpki esa 4,0 sm g a teng. B uyum o b ’yektivdai 8,5 mm m asofada turibdp. N orm al k o ’z uchun m ikroskopning chiziqli kattalashtirishini v a o b ’yektiv bilan okulyar orasidagi m asofani aniqlang. 32. M ikroskop 20 sm uzunlikka ega. O b ’yektivining va okulyarining fokus m asofalari m os ravishda 0,40 sm va 2,0 sm ga teng. K o ’zi norm al k o ’radigan odam buyum ni aniq k o ’rishi uchun uni o b ’yektivdan qanday m asofada joplashtirish kerak? 33. M ikroskop tubusining uzunligi 18,9 sm g a teng. O b ’yektivining va okulyarining optik kuchlari m os ravishda 250 dptr v a 20 dptr g a teng. Buyum dan o b ’yekgivgacha b o ’lgan m asofa 4,1 m m . M ikroskopning chiziqli kagtalashtirishini aniqlang. 34. O dam fotoapparat o b ’yektivining bosh optik o ’qi b o ’ylab 5 m/s tezlik bilan xarakatlanm oqda. U ndagi odam tasviri doim o yorkin b o ’lib qolishi uchun fotoapparatning xira oynasini qanday tezlik bilan siljitish kerak? O b ’yektivning 30 bosh fokus m asofasi 20 sm. X isoblashlar odam fotoapparatdan 10 m m asofada turgan xol uchun bajarilsin. 31 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling