A qodiriy nomidagi Jizzax davlat Peagogika Universtiteti Tarix fakulteti 204-guruh talabasi Anorqulov Odilning O’rta asrlar jahon tarixi fanidan tayyorlagan mustaqil ishi qobul qildi: Mirkomilov B. Vizantiya Yustinian I dauri

A.qodiriy nomidagi Jizzax davlat Peagogika Universtiteti Tarix fakulteti 204-guruh talabasi Anorqulov Odilning O’rta asrlar jahon tarixi fanidan tayyorlagan


MUSTAQIL ISHI

Qobul qildi: Mirkomilov B.
Vizantiya Yustinian I Dauri
Yustinian I Imperator Ligasi. Yustinian I (527-565th) yuksak ma'lumotli, mexnatsevar, katiyatli, katgikkul va Uz su ( idan kaitmaidigan imperator bulgan. hunarmandchilik ustakhakalarini arzon ishchi kuchi bilan ta'minlab, hazinani tukhtovsiz okib daromad bilan tuldirib turish edi.
Justinian chikargan konunlarga qarab, kolollarni, hujjat kachon kochib ketgandan katiy nazar, uz erlariga qaytarish, erga kolollarning va erkin ijarachilarning farzandlarinn ham biriktirib kuyish tartibi tuziladi. Justinian vaqtida elon kilingan Rim konunlari “Fukarolik konunlari tuplami” (Justinian konunlari) dan tashkari, Rim emperorlari konunlari tuplami, kadimgi Rimning mashhur khukukshunoslari tuplami “Degestlar” va h.klar kulchilikni saviyasiga karatilgan edi. Utgan davridagi uzgarishlarga karamasdan, ushbu konunlarga kura, imperialing barcha aholisi avvalgidek kullar va ozod fukarolarga bulingan. Kulga antique davrdaghi kabi “buyum sifatida” qaralgan va uning uz mulkiga ega bulishi takyklangan.
Justinianning ulkan rejalari katta mablag'larni talab kilgan. Uning davomida epibole shafkatsizlik bilan foydalanilgan, yangi soliklar kham zhoryized. V asrga kiyoslaganda Vizantiyada shaharliklar hayoti ogirlashadi. Muhim ozik-ovkat mahsulot ishlab chiqarish davlat monopoliasi u mumkin. Har kandai dictatorship paitidagidek, kup sonli bulmagan zodagonlar toifasi amaldorlar byurocracy sining mukhim tayanchiga ailanadi. Mamlakatdagi ekinzorlarning un tezligi Cherkov kulida tuplanadi-. Dakhriylar va mazhusyylar kuvgin kilinadilar. Justinianning farmoni bilan 529-yili antique fan va madaniyatning sunggi tayanchi bulgan Athena oliy maktabi yopib kuyiladi. Justinian ogir talofotlarga karamay, Rome empire blue kaita tiklash uchun urushlarii boshlaidi. Shimolius Afrikadaghi Alan-Vandal 50 chirolligi 533-534-yillari, Ostrogoth chirolligi 535-555 yillari maglub pilib Italy va Sicily, 554th kli Janubiy-Sharky Spain, Sardinia va Corsica orollari egallanadi. Bosib olinganda kulchilikni tiklashga kirishiladi.
Kullar va kolnlar oldingi xujaynnlariga qaytarila boshlanadi. barbar istilolari payida garbdan Vizantiyaga kochgan yirik mulkdorlar avlodlari va amaldorlar okimi Italiaga yul oladi. Istilo kilingan aholisi gardaniga Sharkiy Rim soliclari yuklanadi.
Yustinian siyosatiniig natizhalari. Yustinian maidlard uz maksadlariga zrishgandai kurinadi. Urta Er dengizi sohillari yana imperial buisundiriladi. Mamlakatda ichki savdo jonlanib, ipak va undan gilamlar guknsh yulga kuyiladi. Constantinople hashamatli memorii inshotlar kurilish boshlanadi. 532-537-yillari “me'morchilkk san'ati m>/kizasi” hisoblangan Aya Sophia ibodathonasi bunyod qiladi. Imperatorning Hulk Khuzuriga Chikishi Gsbora Tantanali Marosimga Ailana Boshpaydi. Lekin bu yutuklarning hammasi pacified oddiy xalqning azoblari. kashshoklashuvi yotardi. Garikhchi Prokopiyning uzicha, barbar yashaidigan ustunga kuplab axoli keta boshlaidi. Kuldorlarning eski tartiblarini tiklash, soliklarni usishi, amaldorlar tazyiqlari ezilgan xalq qarshiligiga uchraidi.
Poytaxt of Constantinople 532 janvarida khalk kuzgoloni boshlanib, uning ishtirokchilari haikirigi “Nika” (yoshlar “Ealaba kil”) kuzgolon nomiga ailanadi. Ippodromdagi “ venet” lar va “prasin”larning kuyi qatlami birlashadi. Otchoparga Justinian Kelganida isyonchilar tosh otalar. Shahar yo-ngin ichida koladi. Kama.nga olingan saroyda ozik -ovkat pa suv tugaidi. Justinian poytakhtdan kochish tarad uning rafikasi tushgany, Theodora vaziatni uz kuliga fritters. Uning talabi bilan, keskin kuch kurilishidan tashkari, “venetlar” poraga sotib olish.
Kuzgolonchilar kulidagi hippodrome yashirincha yollanma asarlar olib kiriladi. Ular qurolsiz kuzgolonchilarga tashlanib, vaziatni uz kullariga oladilar. Kuzgolon bostirilishi davomid 30 mining kishi halok buladi. Bond siyosatining imperatori inkirozi guvohi buladi. Forslar Sharkka savdo yullarini kesib kuyib, daromadlar keskin bo'yicha.
Emperor tulmagan karzlardan kechib, kushinni turt baravar kiskartirishga mazhbur buladi. Narcha kuchlarni Farbga gashlagan Yusp inian mamlakat sharkidagi va olkondagi chegaralarni zaiflashgiradn. Vaziyatdan foidalangan forslar Msssopotamia wa Suriyaga bostirib keladilar. Ular Shar to shaharlari ishxari hisoblangan Antiohiyani egallaydilar.
Emperor forslar bilan uch march tinchlik sulhi tuzib, khar ran ularga katta tovon tulaidi. 51 Bolkondagi vaziyat x, am ogirlashib. Justinian kurdirgan uch kator kal'alar khalkasi ham barbarlar tazyiqlarini tukhta olmaydi. Slavyan kabilalari va bulgorlar xujumlari tulkini Constantinople ostonalariga qadar etib keladi. Istilochilik urushlarida uzining ichki zahiralarini sarflab bulgan Vizantium na olingan olingan va na uz uzrasini saklab kolishga kodir edi. Shimolius va Urta Italiya langobardlar olinganidan sung, culida empire Ravenna shahri viloyati bilan, Janubius Italy, Sicily coladi. Vestgotlar Spaindagi Byzantium erlarini olib fritters. Forslar Armanistonni, Kichik Osiening bir kismi va Suriyani egallaidi. Slavyanlar, avarlar Bolkonni i.o.ni tapontaroj kilalilar. Slavyanlar forslar va avarlar bilan ittifokda 626 yili Constantinople kamalga oladilar.
Danube daryosi ortnga slavyanlarga qarshi yuborilgan kushin 602 yili isyon kutarib, poytaxt dimlari kumagida yuzboshi Fokani emperorlik tahtiga ulanadi. Yangi imperatorning amalda zodagonlarga nisbagan katagon siyosati ushbu tabaka qudratini sindiradi. Empire 636-642 yillari arab califalig tomonidan Suriya, Falastin, Yukori Mesopotamia, Misrni egaplanishiga davolash karshilik kursatildi. Arablar harbiy flogi Egey dengizida hukmronlik quila boshlaidi. Oradan yarim asr utib, Lazika, Ekzarxatning Carthage va Armaniston Vizantiyadan mustakil bulib oladi. Justinian davri bilan kiyoslaganda empire nazorati uch baravarga kiskaradi. Tez orada arablar imperialing Urta Er dengizidagi hukmronliga ham chek kuyadi. Ular harbiy fleet tuzib, 654 yili Rhodes orolini talon-tarozh kilganlaridan sung, Byzantia dengiz sohillariga doimy haff paydo buladi.

Foidalanilga adabayotlar

1. 
   Salimov T. Jahon tarixi (Europe davlatlari. V-XV asrlarda). Toshkent: “Universitet”, 2014. 296 b.
   
2. 
   Karimov. I.A.Tarixiy xotirasiz kelajak yuk. T. Shark, 1998 yil.
   
3. 
   O'rta asrlar tarixi bo'yicha o'quvchi. ostida. Ed. N.P.Gratsianskiy va S.D.Skazkin. t 1-P nashri.2. M., 1949-1450.