A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

2 .3 . 0 ‘rta O siyoga tem iryo‘1 transportining kirib kelishi
C T z b e k is to n n in g t e m i r y o ‘llari tarixi 
1 8 7 4 -y ild a n b o s h l a n -
g a n b o ‘lib , u s h b u d a v r d a m a x s u s k o m i s s i y a O r e n b u r g — 
T o s h k e n t temiryoM i q u rilis h in i z a r u r d e b to p g a n . 0 ‘rta O s iy o d a
t e m i r y o i l a m i n g q u rilish tarixi 1 8 8 0 -y ild a K a sp iy o rti t e m i r y o 1i 
q u r ilis h id a n b o s h la n d i.
0 ‘rta O siy o h u d u d i d a t e m i r y o ‘1 qurilishi e n g k a tta m u a m -
m o n i hal e tis h g a q a r a tilg a n . U C h o r R o ssiy a sin in g b u o ‘lka- 
la rd a h a r b iy u stu n lig i va siyosiy h u k m r o n l i g in i k u c h a y tir is h g a
x i z m a t qilishi k e r a k edi. S h u n in g u c h u n h a m t e m i r y o ‘1 qurilishi 
d a s t a v v a l K a s p i y o r t i d a n b o s h l a n g a n .
18 8 0 - y i l A x a l - T e k i n
e k s p e d its iy a s id a n s o ‘ng K a sp iy d e n g i z i d a n Q izil A r v a tg a c h a
t e m i r y o ‘1 qurildi. V a z iy a tg a k o ‘ra uni C h o r j o ‘y va S a m a r q a n d -
g a c h a d a v o m e ttiris h s h a r t edi.
2.3-rasm . T e m i r y o l qurilishi ta rixidan 
17

---

0 ‘r t a O s iy o d a u z u n lig i 217 c h a q i r i m n i tash k il e ta d ig a n
b ir in c h i t e m i r y o l 10 o y d a q u rib bitkazildi. 1881-yil 2 0 - s e n ta b r d a
M ix a y lo v q o ‘ltig ‘i d a n Q izil A r v a t g a c h a b o i g a n p o i a t iz la r 
ustidan p o y e z d la r q a tn a y boshladi. K e y in c h a lik Qizil A rv a td an
S a m a r q a n d g a c h a t e m i r y o l d a v o m c ttir ild i h a m d a ik k in c h i 
K aspiyorti t e m i r y o l b a ta ly o n i tashkil etildi. 1895-yil m a y oyida 
m u h a n d i s A. I. U r u s a te v b o s h c h i l i g id a t e m i r y o l l a r n i S a m a r -
q a n d d a n T o s h k e n t va A n d ijo n g a c h a d a v o m ettirishga kirishilib, 
t e m i r y o l uzunligi 2368 c h a q irim g a yetdi. Y o l n i n g 1748 chaqirim i 
K ra sn o v o d sk — T o s h k e n t y o ‘nalishiga, 294 c h a q irim i M u rg 'o b , 
306 c h a q i r i m i A n d i j o n t a r m o g l g a , 12 c h a q i r i m i K o g o n — 
B u x o ro va 8 c h a q ir im i G o r c h a k o v o ( M a r g l l o n ) — S kobclcv 
( F a r g 'o n a ) uchastkalariga t o ‘g ‘ri keldi. T e m i r y o l l a r d a 99 beka t, 96 
k o ‘prik, k o 'p la b tu rarjoyla r, u sta x o n a la r, bilim yurtlari b u n y o d
etildi. Y o T n i n g p o y e z d o 't k a z is h i m k o n iy a ti 1 9 0 3 -y ild a b ir
k e c h a - k u n d u z d a 17 ju f tg a yetdi.
R o ssiy a 1900-yil k u z id a O r e n b u r g — T o s h k e n t t e m i r y o 'l
q u rilis h in i b o s h la b y u b o rd i. Q u rilish 2 t o m o n l a m a — O r e n b u r g
va T o s h k e n t d a n b o s h la n ib , 1 9 0 6 -y ild a u m u m i y u z u n lig i 1736 
c h a q i r i m b o 'l g a n O r e n b u r g — T o s h k e n t t e m i r y o 'l i f o y d a l a ­
n ish g a t o p s h ir ild i. 35 4 c h a q i r i m d a n ib o ra t K in e l — O r e n b u r g
t a r m o g 'i h a m o ' s h a yillari q u r i l g a n ed i. B u tu n t e m i r y o 'l t a r -
m o g 'i 1 9 0 6 -y ild a 2 0 9 0 c h a q i r i m d a n ib o r a t b o 'lg a n lig i h a q id a
m a ’l u m o t l a r b o r.
T o s h k e n t — O r e n b u r g y o 'n a li s h i ik k in c h i yirik te m i r y o 'l
ta r m o g 'i b o 'l i b , u O 'r t a O siy o n i R o ssiy a n in g m a r k a z iy s a n o a t 
h u d u d l a r i b ila n b o g 'l a g a n . K e y in c h a lik F a r g ' o n a t e m i r y o 'l i ,
K o g o n — T e r m i z , Q a r s h i — K i t o b u c h a s t k a l a r i k a b i ic h k i 
y o 'n a li s h l a r n i q u r is h g a kirishilgan.