Abdusattorova gulshanoy

ROMANNING MAVZUSI TOʻGʻRISIDA:
"Turkiston feodallarining keyingi vakili boʻlgʻan Xudoyorning oʻz xohishi yoʻlida dehqon ommasi va mayda hunarmand — kosib sinfini qurbon qilishi, mamlakat xotin-qizlarini istagancha tasarruf etishi, bunga qarshi kelguchilar tilasa kim boʻlmasin, rahmsiz jazo berishi roʻmonning mavzuidir. Xudoyorning bu yoʻldagʻi birinchi istinodgohi boʻlgʻan ulamolar, ularning ichki-tashqi ahvoli, axloqi, Madrasa va oila hayoti, ulamoda insoniy his bitkanligi va qolgʻani ham xabosat pardasi ostida sezilmas darajaga yetkanlini mundarija sigʻdirgʻan qadar bayon qilinadir. Bular roʻmonning nomargʻub — manfiy qahramonlari. Ikkinchi tarafda mazkur qora kuchlarga qarshi „tuban“ sinf — kambagʻallar, ularning xonliq tuzilishiga, qora kuch — ulamo alayhigachiqishi. Mehnatkash kambagʻallarning axloqi, sajiyasi, oilasi, turmishi va bir-biriga aloqasi, samimiyati. Albatta, men bu soʻnggʻi margʻub qahramonlarni oʻzbek tarixining hazmi koʻtargan qadar oʻz holicha olishqa tirishdim. Ularning xon va ulamoga qarshi isyoni tabi’iy — shar’iydir. Chunki shundan ortigʻi soxta boʻlishi ustiga kitobning qadrini ham tushurar edi. Shu ikki sinfkurashini tasvir qilish vositasida xon harami, xotinlari, qirq qizlar, tarixiy vaetnoʻgʻrafiy lavhalar, oʻzbek hayoti, qiziqchiligʻi, tanqidchiligʻi, oʻzbek xotin- qizlari orasidagʻIisteʼdod, shoirlar, azkiyachilik va boshqa yana koʻbnuqtalarni qamrab olindi. Roʻmonda yana bundan boshqa bir koʻb jihatlar bor. Ularni bu yerda sanab oʻlturish hojat emas, ular muhtaram oʻqugʻuchining nazaridan qochib qutilm

• 
  Anvar-bosh qahramon. Salim boʻyoqchining oʻgʻli, Solix maxdumning asrandisi.
  
• 
  Raʼno-Solix maxdumining qizi. Anvarning sevgilisi.
  
• 
  Solix maxdum-muallim va imom. Maktabdor domla. Raʼnoning otasi
  
• 
  Sultonali-Anvarning doʻsti
  
• 
  Anorbibi - Anvarning onasi
  
• 
  Nodira- Anvarning opasi, uning dunyoga kelishidan xursand boʻlgan yagona inson , ona oʻrnida onasi
  
• 
  Mulla Abdurahmon- mahalla imomi , mehrobdagi chayon
  
• 
  Xudoyorxon- Qoʻqoʻn xoni
  
• 
  Qobil - Anvarning akasi
  
• 
  Nasim- Anvarning yosh doʻsti, Muhammad Rajabbekning oʻgʻli
  
• 
  Muhammad Rajabbek poygachi- mirzaboshi, Nasimning otasi