Abyssal-abissal

АРХЕЙСКАЯ ЭРА YERA-ARCHEAN YERA ARXEY YERASI-yYerning geologik tarixidagi eng qadimiy Yera, taxminan 2 mlrd. yilcha davom etgan. Bu Yeradan kolgan eng qadimiy t. j. larining yoshi 4 mlrd yil deb hisoblanadi. A. e. da qudratli intro‘ziyalar paydo bo‘lgan; A. e. si jinslari kuchli burmalangan.
АРХИПЕЛАГ ВУЛКАНИЧЕСКИИ — ARCHIPELAGO VOLCANIC-VULQON-LAR ARXIPELAGI-bir-biriga yaqin joylashgan vulkanik orollar yig‘indisi Ko‘pincha bunday orollarning geologik Tuzilishi, yoshi va kelib chiqishi bir xil bo‘ladi.

АСБЕСТ-ASBESTOS-ASBEST-so‘nmay-digan, yemirilmaydigan) m-l. Tolali Tuzilishga ega bo‘lgan sYerpentin (xrizotil-asbest) va amfibol (amfibol-asbest) guruxlariga mansub bir qancha minerallarning umumiy nomi. Xrizotil-asbest (tor tYervsi) o‘tda kuymaslik (Yerish harorati 1500°), tovush va elektr quvvatini o‘zidan o‘tkazmaslik xususiyatlari b-n m atssur va sanoatda juda keng qo‘llaniladi. O‘tga va kislotaga chidamli matYeriallar tayyorlash da, har xil izolyatorlar sifatida to‘qimachilik sanoatida va b.larda ishlatiladi. Amfibol-asbestdan idishlar hamda suv ta’siriga chidamli buyumlar tayyorlanadi. A. Sulton Uvays tog‘larida ko‘p uchraydi.

АССЕЛЬСКИЙ ЯРУС-ASSELIAN AS-SEL YARUSI (Jan. Ural oldi Assel d. nomidan)-pYerm davrining quyi yarusi (Rujensev, 1954). vakillari ko‘p, shuning uchun ham aksariyat shvagYerin gorizonti deb belgilanadi. hozir maxsus Assel gorizonti ajratilgan; gil, argillit, shuningdek qatlamcha shaklida oxakli qumtosh, mYergel va oxaktosh yotqiziqlaridan iborat.

АССИМИЛЯЦИЯ-ASSIMILATION ASSIMILYAQIYA (Pamo-o‘zlashtirish). YYer qobig‘ida hosil bo‘lgan, yoki yYerga kirib kelayotgan suyuq magmaning o‘z atrofidagi t. j. larini to‘la Yeritib, o‘ziga qushib olishidan iboratdir. Bunday magmalar sovib qolganda hosil bo‘lgan t.j.lari uzlashtirilgan jinslarning ba’zi bir xususiyatlarini saqlab qoladi. A. bir necha turlarga bo‘linadi: harbonat; alyumo-siliqat; temir-magnezial (temir va magniy
oksidlariga boy jinslar o‘rta va asosli intruzivlar-eff o‘zivlar); aralashgan (yuqorida aytib o‘tilgan t.j.larini birgalikda o‘zlashtirish jarayoni). A. jarayonining ahamiyati juda katta. Birinchidan, yangi hosil bo‘lgan t. j. larining petrologik xususiyatlari boshqacha-roqdir; ikkinchidan, jinslarni o‘zlashtira-yotgan magma shu jinslar tarkibidagi rudali
elementlarga boyiydi va uchinchidan, A. jarayoni elementlarni yig‘ib (kristallanish natij asida), hosil bo‘lgan gidrotYermal Yeritmalarga bYeradi. A. turlariga qarab turli konlar hosil qiladi. Shu sababli A. juda qatta metallogenik omil hisoblanadi (X.Abdullaev).