Abyssal-abissal

DEFORMATSIYA — DEFORMATION DEFORMATSIYA— ilgari hosil bo‘lgan t. j . larining buzilishi, shakli va hajmining o‘zgarishi.

ДЕШИФРИРОВАНИЕ АЭРОФОТОСНИМКОВ — INTYERPRETATION OF AYERIAL PHOTOGRAPHS AEROFOTOSURATLARNI O‘RGANISH UCHISH, MAZMUNINI ANIQLASH. A. lar har xil masshtabda bo‘lib, ular maxsus uskunalar yordamida o‘rganiladi. A. larni o‘rganishda xar xil belgilardan foydalaniladi. Bundan tashqari, u harbiy ishda (topografiyada) kartografiya, tuproqshunoslik va geobotanika va urmonchilikda, tundra utloqlarini baholashda, gidrogeologiyada (dengiz qirg’oqlari tubini o‘rganishda) keng ishlatiladi.

ДИАБАЗ — DIABASE DIABAZ — asosli (5YU 2= 43 —53% ), vulkanik t. j. Delila bazaltlarning o‘zgargan qadimgi turlarini belgilovchi eskirgan atama.

ДИАГЕНЕЗ — DIAGENESIS DIAGENEZ —1888)—«qayta hosil bo‘lish», cho’kindilarning t.j.ga aylanish jarayonining dastlabki bosqichi. D . ba’zi tadqiqotchilarning fikricha, cho’kindining hosil bo‘lishidan to o‘zgarishgacha bo‘lgan jarayonlarni o’z ichiga oladi.

ДИАГРАММА АРМ — ARM CHART ARM DIAGRAMMASI ('L'ayeg, Oeeg, 1939)-— uchburchak shaklidagi petroximik diagramma. Bu diagrammada o‘zgaruvchan kattaliklar sifatida kimyoviy elementlarning oksidlari miqdori ishlatiladi- (og’irlik % da): A --= (K20 + N 8,0) R = R e O + g 4- ReO+3, Md — M§0. Keyinchalik bu diagramma boshqa mualliflar tomonidan R ko’rsatkichiga nisbatan bir necha bor o‘zgartirilib mukammallashtirilgan. Mae., R = ReO — 0,9 Re20 3 yoki R = ReO + Re20 3 deb olingan (Kipo 1959; 1963)- ARM d. to‘zilayotganda mazkur ARM komponentlarning umumiy miqdori 100 ga teng, deb olinib, ularning nisbiy miqdori (% hisobida) aniqlanadi va natijada uchburchakli maydonning ichida t.j. larning tarkibini ifodalovchi nuqtaning koordinatalari kelib chiqadi. Bunday nuqtalarni o‘zaro tutashtiradigan chiziq, magmatik seriyalarning rivojlanish yo’nalishini ko’rsatadi. ARM d. da magmatik rivojlanish jarayonida temir-magniyli yoki salik (5!, A1, \ a , K) minerallar miqdorining ortib borish darajasiga ko‘ra o‘zaro farq qiluvchi magmatik seriyalar yaxshi ajratiladi. ARM d. ning kamchiliklari quyidagicha: 1) oxakli—ishkorli va ishqorli seriyalarni bir-biridan ajratish qiyin; natriy yoki kaliy bilan tuyingan jinslarning hosil bo‘lishiga olib keluvchi rivojlanish ulalishlarining o‘zaro farqi ko‘rinmaydi.