KRIPTOZOY — CRYPTOSIA Kriptozay (kriptos — pinxoniy, yashirin, zoe — hayot.k,. Dokembriy).
KRIPTO KRISTALLICHESKIY
Kriptokristallik — CRYPTO CRYSTAL tarkibi juda mayda kristallardan iborat bo‘lib, m-l individlarini juda qattaytirib kurilsa ham ajratib bo‘lmaydigan t. j . lariga xos. Bunday moddalarning tarkibi kristallardan iboratligi tufayli undan o‘tayotgan yorug‘lik (nur) ning polyarizaqiyalanishi (qutblanishi) dan bilinadi.
KRISTALLЫ — CRYSTALS Kristallar (yunon.— ko‘p yoqli shakllarga ega bo‘lgan simmetrii qattiq jismlar. K. lardagi atomlar ma’lum tartibda joylashgan, ya’ni K. panjarasini tashkil etadi. Ko‘pchilik tabiiy ma’lum geometrik
sh akllarga ega bo‘lgan qattiq matYeriallar K. lar deyiladi; ular tartibli yoki joysiz, bir necha ayrim K.
donachalardan tashkil topgan bo‘ladi.
Tabiiy yakka K. lar esa monokristallar, deyiladi. K. lar ko‘pincha suyuq
Yeritmalardan hosil bo‘ladi va usadi.
Gazli yoki qattiq qismning o‘zgarishi
natij asida ham K. lar hosil bo‘lishi mumkin. Turli ilmiy va texnik
maksadlar uchun maxsus laboratoriya
va zavodlarda So‘n’iy yul bilan ham
K. dosil silinadi. K. tabiatda har
xil kattalikda uchraydi. Tor billuri
(kvars) ning bir necha yuz kilogramm
keladigan K. idan tortib, olmosning
juda kichik zarralari kabi K. lar
ma’lum.
KRISTALLЫ OPTICHESKI, DVUOSNЫE — OPTICAL CRYSTALS, BIAXIAL Optik ikki o‘qli kristallar -rombik, monoklin, triklin singoniyali kristallar O. i. u. k. lar,deb ataladi, chunki bu K. larning
ikkita izotrop yo’nalishi, ya’ni ikkita optik uqi bo‘ladi. Optik uqlari
bo’ylab o‘tayotgan yoruglik nurlari
izotrop jismdagidek, ikkita purga
ajralmaydi va polyarizaqiyaga uchramaydi.
KRISTALL OPTICHESKI I ZOTROPNЫY — CRYSTAL OPTICALLY SOTROPIC Optikindi qatrisasishar shaklda bo‘ladi. Bunday m-llardan nur o‘taetganda u ikkiga ajralmaydi, ya’ni nurning ikkilanib, sinishi sodir bo‘lmaydi. Bunday m-llarga amorf jismlar, flyuorit, granatlar misol bula oladi. Mikroskop ostida ikki nikol bilan kurilganda
doimo qora holda bo‘ladi, chunki bunday m-lda nurning tebranish tezligi,
m-lning nur sindirish kursatkichi va
boshqa xossalari hamma tomonda bir
xildir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
