Abyssal-abissal

RAZLOM — FAULT Yer yorigi. Yer pustining yirik diz’yunktiv sitsilishi natijasida E. yo. qatta chuqurlikka etib
, boradi, uzoq masofaga cho‘ziladi. E. yo.
odatda turli-tuman tektonik surilmalar orasida paydo bo‘ladi va uzoq
muddat davom etadi, bu muddat ichida ^araqat dam kuchayib, dam susayib turadi.
RAZLOMЫ GLUBINNЫE — DEEP FAULTS CHuk,ur Yer yoritslari — Yer pusti orsali yukori mantiyaga etib boradigan yoritslar. CH. e. yo. lari uzoq masofaga cho‘zilganligi (yuzlab, qatto miiglab
km. gacha), kengligi (unlab km. gacha),
rivojlanishining uzoq davom etishi
va ko‘p bossichligi bilan ajralib
turadi. SHuningdek, u cho’kindi tuplanishiga, burma va relef paydo bo‘lishi z^amda magmatizm rivojlanishiga
>^al qiluvchi ta’sir ko’rsatadi, Aksariyat foydali qazilma boyliklarning
sanoat mitsyosida tuplanishi uchun qo‘lay sharoit yaratadi. CH. e. yo. larini
aniqlashda quyidagi belgilar mavjud: 1) Tuzilish belgilari — ensiz
_mintaqa yuzasida _haryo — yoritslar tar
tibining ko‘pligi, jadal chizits bur*
malaiishi, har xil turdagi geostrukturalarning kushilib ketishi va b.;
2 ) kosmik va aYerosuratlarda ko‘rinadigan geomorfologii belgilar — u
boshdan bu boshgacha o‘tadigan vodiylar, relef shakllari va landshaft
_mintaqalari chegarasiiiig uzoqsa chizits bo’ylab cho‘zilishi, ensiz _mintaqalarda balandlik satxlarining yuqori
_haraj ada o‘zgarishi va b. lar; 3) ensiz chizitsli mintakalarda t. j. lari
litologii tarkibi va saliiligining
keskin o‘zgarishi; 4) intruziv va vulkan jinSlarining chitsib turishi,
gidrotYermal metamorfizm _mintaqalari va b. larning bir chizitsda joylanishi; 5) geofizik maydon ta’rifiniig bir chizitsda keskin o‘zgarishi,
kristallik asos, Moxorovichich chegarasi yotish chuqurligining keskin o‘zgarishi va b. lar CH. e. yo. lari sanday
nutsurliklargacha kirib borishiga qarab quyidagicha tabatsalanadi: umumpust, litosfYera, mantiya CH. e. yo. lari.
Umumpust CH. e. yo. lari Moxorovichich
chegarasigacha etib boradi, bunda Yer
p$sti qatlamigina yoriladi. LitosfYera CH. e. yo. lari astenosfYera qatlamigacha davom etadi. Mantiya CH. e. yo.
lari o‘ta chuqur hisoblanadi. Zilzila
uchoqlarining joylanish chuqurliklari bilan aniqlanadi. Eng chuqurlari
650—700 km gacha davom etadi. Kinematik va dinamik belgilariga qarab,
surilma va siljish turlari quyidagicha belgilanadi: chuqurga o‘zilib
tushgan, ^ar tomoiga siljigan ^amda
o‘zilib ko‘tarilgan.