«Adabiyot» 5-sinflar uchun 20 yil Mavzu: adabiyot so‘z san’ati

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)
Yangi mavzu:
«MUFRADOT»dan

Arablarda bir so‘z bordir yaxshi boq,

Odobsiz boladan yo‘g‘i yaxshiroq.
Yaxshilik yordamin yaxshilarga qil,

Yaxshiga yaxshilik yaxshi — buni bil.

Niholin o‘sdirar daraxt ko‘p zamon,

Bir zumda qo‘porib tashlaydi bo‘ron.

Davlating borida ishing sol yo‘lga,

O‘tib ketajakdir u qo‘ldan qo‘lga.

HIKMATLAR

Chumoli yoz bo‘yi yig‘ar yemak — don,

Toki qishda uyi bo‘lsin farovon.
Erta kun arpaga zor bo‘lmay desang,

Bukun ek, shoyadki, bug‘doy non yesang.

Ustiga kitob ortilgan eshak,

Na olim va na donodir beshak.

Fildek zo‘r bo‘lsang-u sherdek urishqoq,

Nazdimda, jangdan sulh ming bor afzalroq.

Boshqalar moliga ko‘ngil qo‘ymagil,

So‘ngra ko‘ngil uzmoq juda ham mushkul.

Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.

Uyga vazifa.

Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.

O’quv-tarbiya bo’yicha direktor o’rinbosari: ________________

«Adabiyot» 5-sinflar uchun

«________»___________________20___ yil

Mavzu: SA’DIY SHEROZIY HIKMATLAR

Darsning texnologik haritasi

№	Malaka talablari	Bilim: SA’DIY SHEROZIY HIKMATLAR mavzusi yuzasidan bilim hosil qilinadi. Ko`nikma: adabiyotga hurmat hissini oshirish, erkin firlay olish qobiliyatini shakllantirish, tanish vaziyatlarda qolqy olish. Malaka:Egallagan bilimlarini notanish va notanish vaziyatlarda qo`llay oladi. Kompitensiya: Tushuna oladi, ifodali o`qiy oladi, ijodiy failiyatida egallagan bilim ko`nikma va malakalarini kundalik faoliyatda qo`llay oladi.
	Maqsad va vazifalar	a) ta’limiy: Adabiyot fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did, estetik ong, adabiyotga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish. b) tarbiyaviy: Adabiyot fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish. Shu bilan bir qatorda milliy va mumtoz adabiyotimizga milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish. c) rivojlantiruvchi: O’quvchilarni tafakkur va idrokini kengaytirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish. O`quvchilarda mavzuga nisbatan qiziqish uyg`otish, bilimlarini kengaytirishga erishish.
	O`quv jarayonini mazmuni	SA’DIY SHEROZIY HIKMATLAR mavzusi o`qituvchi va o`quvchi o`rtasida harakat bajaruvchisi munosabatni taxlil qilish
	O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi	Metod: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy Usul: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash Shakl: yakka va guruhlarga ishlash Vosita: Darslik? Testlar? Jadavallar, audio va video materilalar, didaktik va tarqatma materiallar Nazorat: Savol-javob test. (Insho, bayon, matn yaratish) Baholash: 5 balli tizim asosida
	Kutiladigan natija	O`qituvchi: Mavzuni qisqa vaqt ichida o`quvchilar tomonidan o`zlashtirishlariga erishaman, o`quvchi faolligini oshiraman, o`quvchilarda fanga nisbatan qiziqish uyg`otaman, o`quvchilarga mustaqil o`rganish va hotirasida saqlash boshqalarga etkaza olish, savol berish va savollarga to`g`ri javoblarga o`rgataman. O`quvchi: O`quvchilar mavzu yuzasidan bilim va ko`nikma hosil qiladilar, mustaqil fikrlay oladilar, nutqi rivojlanadi, qisqa vaqt ichida ma’lumotlarga ega bo`ladilar
	Kelgusi rejalar	O`qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o`zlashtirish va darsga tatbiq etish, takomillashtirish, AKT vositalaridan unumli foydalanish yo`llarini o`rganish, o`z ustida ishash O`quvchi: Mustaqil tadqiqot, izlanishni yo`lga q`oyadi, o`z fikrini savodli ifodalay olish va do`stlarini fikrini hurmat qilishga o`rganish, mavzu asosida qo`shimcha materiallar izlab topishga harakat qilish, ularni o`rganish. Do`stona muhitda hamkorlikda ishlash ko`nikmasini shakllantirish
	Uyga vazifa	Mavzuni o`qib o`rganib kelish

Darsning texnik chizmasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik
Yangi mavzuni yoritish
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish
Darsni yakunlash
Uyga beriladigan topshiriqlar

Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism:

a)Salomlashish,

b)tozalikni aniqlash,

d)davomatni aniqlash

c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi

I. Darsning borishi:

a) salomlashish

b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

Yangi mavzu:
«MUFRADOT»dan

Arablarda bir so‘z bordir yaxshi boq,

Odobsiz boladan yo‘g‘i yaxshiroq.
Yaxshilik yordamin yaxshilarga qil,

Yaxshiga yaxshilik yaxshi — buni bil.

Niholin o‘sdirar daraxt ko‘p zamon,

Bir zumda qo‘porib tashlaydi bo‘ron.

Davlating borida ishing sol yo‘lga,

O‘tib ketajakdir u qo‘ldan qo‘lga.

HIKMATLAR

Chumoli yoz bo‘yi yig‘ar yemak — don,

Toki qishda uyi bo‘lsin farovon.
Erta kun arpaga zor bo‘lmay desang,

Bukun ek, shoyadki, bug‘doy non yesang.

Ustiga kitob ortilgan eshak,

Na olim va na donodir beshak.

Fildek zo‘r bo‘lsang-u sherdek urishqoq,

Nazdimda, jangdan sulh ming bor afzalroq.

Boshqalar moliga ko‘ngil qo‘ymagil,

So‘ngra ko‘ngil uzmoq juda ham mushkul.

Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.

Uyga vazifa.

Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.

O’quv-tarbiya bo’yicha direktor o’rinbosari: ________________

«Adabiyot» 5-sinflar uchun

«________»___________________20___ yil

Mavzu: Abdulla Avloniy (1878-1934)

Darsning texnologik haritasi

№	Malaka talablari	Bilim: Abdulla Avloniy (1878-1934) mavzusi yuzasidan bilim hosil qilinadi. Ko`nikma: adabiyotga hurmat hissini oshirish, erkin firlay olish qobiliyatini shakllantirish, tanish vaziyatlarda qolqy olish. Malaka:Egallagan bilimlarini notanish va notanish vaziyatlarda qo`llay oladi. Kompitensiya: Tushuna oladi, ifodali o`qiy oladi, ijodiy failiyatida egallagan bilim ko`nikma va malakalarini kundalik faoliyatda qo`llay oladi.
	Maqsad va vazifalar	a) ta’limiy: Adabiyot fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did, estetik ong, adabiyotga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish. b) tarbiyaviy: Adabiyot fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish. Shu bilan bir qatorda milliy va mumtoz adabiyotimizga milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish. c) rivojlantiruvchi: O’quvchilarni tafakkur va idrokini kengaytirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish. O`quvchilarda mavzuga nisbatan qiziqish uyg`otish, bilimlarini kengaytirishga erishish.
	O`quv jarayonini mazmuni	Abdulla Avloniy (1878-1934) mavzusi o`qituvchi va o`quvchi o`rtasida harakat bajaruvchisi munosabatni taxlil qilish
	O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi	Metod: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy Usul: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash Shakl: yakka va guruhlarga ishlash Vosita: Darslik? Testlar? Jadavallar, audio va video materilalar, didaktik va tarqatma materiallar Nazorat: Savol-javob test. (Insho, bayon, matn yaratish) Baholash: 5 balli tizim asosida
	Kutiladigan natija	O`qituvchi: Mavzuni qisqa vaqt ichida o`quvchilar tomonidan o`zlashtirishlariga erishaman, o`quvchi faolligini oshiraman, o`quvchilarda fanga nisbatan qiziqish uyg`otaman, o`quvchilarga mustaqil o`rganish va hotirasida saqlash boshqalarga etkaza olish, savol berish va savollarga to`g`ri javoblarga o`rgataman. O`quvchi: O`quvchilar mavzu yuzasidan bilim va ko`nikma hosil qiladilar, mustaqil fikrlay oladilar, nutqi rivojlanadi, qisqa vaqt ichida ma’lumotlarga ega bo`ladilar
	Kelgusi rejalar	O`qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o`zlashtirish va darsga tatbiq etish, takomillashtirish, AKT vositalaridan unumli foydalanish yo`llarini o`rganish, o`z ustida ishash O`quvchi: Mustaqil tadqiqot, izlanishni yo`lga q`oyadi, o`z fikrini savodli ifodalay olish va do`stlarini fikrini hurmat qilishga o`rganish, mavzu asosida qo`shimcha materiallar izlab topishga harakat qilish, ularni o`rganish. Do`stona muhitda hamkorlikda ishlash ko`nikmasini shakllantirish
	Uyga vazifa	Mavzuni o`qib o`rganib kelish

Darsning texnik chizmasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik
Yangi mavzuni yoritish
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish
Darsni yakunlash
Uyga beriladigan topshiriqlar

Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism:

a)Salomlashish,

b)tozalikni aniqlash,

d)davomatni aniqlash

c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi
O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

Yangi mavzu:

Abdulla Avloniy 1878-yilning 12-iyulida Toshkent shahrining Mergancha mahallasida to’quvchi hunarmand oilasida tug’ildi. Avval eski maktabda o’qib savod chiqardi, so’ng madrasada tahsil oldi. Oiladagi moddiy qiyinchilik tufayli u bolaligidan turli ishlarga qo’l urdi. Halol rizq topib, oila tirikchiligiga ko’mak berish maqsadida odamlar eshigida mardikorlik qildi, g’isht quydi, duradgorlik va suvoqchilikni

o’rgandi. Mustahkam irodali Abdulla turmush qiyinchiliklariga taslim bo’lmay, ilmni ham tashlamadi: asosan kuz va qishda o’qib bilimini orttirdi, bahor va yozda mehnat qilib, oila tirikchiligiga qarashdi. Mehnat va o’qish davomida turmushdagi o’zgarishlarni kuzatdi. Turli yurt va shaharlarda chop etilayotgan gazeta va jurnallarni o’qib bordi. Bu o’qish-o’rganish, kuzatishlar samarasi o’laroq Avloniyning fikrlashi, dunyoqarashi kengaydi, millat uchun qayg’urish tuyg’usi yuragida alangalay boshladi. Bularning barchasi iste’dodining ko’zi ochilishiga sabab bo’lib, o’n olti yoshidan vaqtli matbuot sahifalarida ko’rina boshladi. Matbuotga, badiiy ijodga ishtiyoqi orta bordi.

XX asrning boshlarida Abdulla Avloniy jadidlar harakatining faol tashkilotchilaridan biri sifatida e’tirof qozongan edi. O’z faoliyatida ma’rifat tarqatishning turli usul va shakllariga murojaat qildi. Toshkentning Mirobod mahallasida yangi «usuli savtiya» — jadid maktablarini ochdi, o’zi mudirlik va o’qituvchilik qildi. 1909-yilda kambag’al, yetim-yesirlarga ko’mak beruvchi «Jamiyati xayriya» degan uyushma tashkil etdi.

Uning ta’limga bir qator yangiliklar kiritgani, mavjud maorif tizimini takomillashtirgani alohida diqqatga sazovor. Turkistonda birinchilardan bo’lib maktabga geografiya, kimyo, handasa, fizika fanlari kiritilishiga ta’sir ko’rsatdi, ta’limni real turmush bilan bog’lashga intildi, bir dars bilan boshqasi o’rtasida muayyan tanaffusni, bir sinfdan ikkinchisiga o’tishdagi imtihonni joriy etdi, ta’lim tizimining dunyoviy yo’nalishini kuchaytirishga alohida e’tibor berdi.

Avloniy yangi yo’nalishdagi maktablar uchun yozilgan ilk darslik va qo’llanmalar muallifi sifatida ham milliy pedagogikamiz tarixida alohida o’rin tutadi. Uning «Birinchi muallim» (1909), «Ikkinchi muallim» (1912) nomli darsliklari hamda «Turkiy Guliston yoxud axloq» (1913) nomli qo’llanmasi o’z davrida yoshlarni yangicha yo’nalishda o’qitish va an’anaviy milliy ruh asosida tarbiyalashda katta ahamiyatga ega bo’ldi. U yaratgan besh to’plamdan iborat «Adabiyot yoxud milliy she’rlar» (1909-1916) maktablarda qo’llanma vazifasini o’tadi. Mazkur darslik va qo’llanmalar ayni paytda muallifning badiiy ijod mahsuli bo’lib, ular ma’rifat targ’ibi yo’nalishidagi adabiyotning o’ziga xos namunasi ham sanaladi.

Abdulla Avloniy o’zining, hamfikrlarining qarashlarini el orasida yoyishda she’riyatga ham murojaat qildi. Shoir sifatida she’riy to’plamlar chop ettirdi. She’rlarida asosan ma’rifat, vatanparvarlik, milliy istiqlol g’oyalari tarannum etilgan. Shoir bir she’rida millatni o’tmish ajdodlardan ibrat olgan holda ilm-u urfonda yuksalishga da’vat etib shunday yozgan edi:

Umrini sarf etmish ota-bobolar, Chekmish ilm uchun jabr-u jafolar, Bizlar ham bo’lmayluk baxti qarolar, Bitsun, yo’q o’lsun bu kayf-u safolar. Ey millat, uxlama, ilm olur chog’i, Har millat ilm oldi — yondi chirog’i.

Shoir jaholatni aritadigan, jamiyatni yuksaltiradigan, millat o’zligini tanitadigan maskan maktab ekanligini qayta-qayta ta’kidlaydi:

Maktabdur oftobi jahon saodating, Maktabdur osmoni zamon sabovating ... Maktab u joyi dilkash shirin maqomdur, Maktab behisht-u jannat, hur tabiating...

Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.

Uyga vazifa.

Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.

O’quv-tarbiya bo’yicha direktor o’rinbosari: ________________

«Adabiyot» 5-sinflar uchun

«________»___________________20___ yil

Mavzu: Abdulla Avloniy VATAN SHE’RI

Darsning texnologik haritasi

№	Malaka talablari	Bilim: Abdulla Avloniy VATAN SHE’RI mavzusi yuzasidan bilim hosil qilinadi. Ko`nikma: adabiyotga hurmat hissini oshirish, erkin firlay olish qobiliyatini shakllantirish, tanish vaziyatlarda qolqy olish. Malaka:Egallagan bilimlarini notanish va notanish vaziyatlarda qo`llay oladi. Kompitensiya: Tushuna oladi, ifodali o`qiy oladi, ijodiy failiyatida egallagan bilim ko`nikma va malakalarini kundalik faoliyatda qo`llay oladi.
	Maqsad va vazifalar	a) ta’limiy: Adabiyot fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did, estetik ong, adabiyotga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish. b) tarbiyaviy: Adabiyot fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish. Shu bilan bir qatorda milliy va mumtoz adabiyotimizga milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish. c) rivojlantiruvchi: O’quvchilarni tafakkur va idrokini kengaytirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish. O`quvchilarda mavzuga nisbatan qiziqish uyg`otish, bilimlarini kengaytirishga erishish.
	O`quv jarayonini mazmuni	Abdulla Avloniy VATAN SHE’RI mavzusi o`qituvchi va o`quvchi o`rtasida harakat bajaruvchisi munosabatni taxlil qilish
	O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi	Metod: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy Usul: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash Shakl: yakka va guruhlarga ishlash Vosita: Darslik? Testlar? Jadavallar, audio va video materilalar, didaktik va tarqatma materiallar Nazorat: Savol-javob test. (Insho, bayon, matn yaratish) Baholash: 5 balli tizim asosida
	Kutiladigan natija	O`qituvchi: Mavzuni qisqa vaqt ichida o`quvchilar tomonidan o`zlashtirishlariga erishaman, o`quvchi faolligini oshiraman, o`quvchilarda fanga nisbatan qiziqish uyg`otaman, o`quvchilarga mustaqil o`rganish va hotirasida saqlash boshqalarga etkaza olish, savol berish va savollarga to`g`ri javoblarga o`rgataman. O`quvchi: O`quvchilar mavzu yuzasidan bilim va ko`nikma hosil qiladilar, mustaqil fikrlay oladilar, nutqi rivojlanadi, qisqa vaqt ichida ma’lumotlarga ega bo`ladilar
	Kelgusi rejalar	O`qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o`zlashtirish va darsga tatbiq etish, takomillashtirish, AKT vositalaridan unumli foydalanish yo`llarini o`rganish, o`z ustida ishash O`quvchi: Mustaqil tadqiqot, izlanishni yo`lga q`oyadi, o`z fikrini savodli ifodalay olish va do`stlarini fikrini hurmat qilishga o`rganish, mavzu asosida qo`shimcha materiallar izlab topishga harakat qilish, ularni o`rganish. Do`stona muhitda hamkorlikda ishlash ko`nikmasini shakllantirish
	Uyga vazifa	Mavzuni o`qib o`rganib kelish

Darsning texnik chizmasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik
Yangi mavzuni yoritish
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish
Darsni yakunlash
Uyga beriladigan topshiriqlar

Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism:

a)Salomlashish,

b)tozalikni aniqlash,

d)davomatni aniqlash

c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi
irish

O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.