Adabiyoт uмuмiy o‘rтa тa’liм мakтablarining
Download 1.86 Mb. Pdf ko'rish
|
Adabiyot. 5-sinf. 1-qism (2015, S.Ahmedov, B.Qosimov) (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Foydalanilgan asosiy manba
|
Sаvоl vа tоpshiriqlаr
1. hаns kristiаn Andеrsеn hаyoti vа ijodi hаqidа gapirib bering. 2. Andеrsеn qаlаmigа mаnsub ertаklаr o‘zining qаysi хususiyatlаri bilаn аjrаlib turаdi? 3. Andеrsеngаchа vа uning dаvridа yashаgаn qаysi ertаknаvis аdiblаrni bilаsiz? 4. Andеrsеn nоmidа qаndаy mukоfоt tа’sis еtilgаn? 5. o‘zbеk аdаbiyotidа ertаknаvis sifаtidа tаnilgаn аdib vа shоirlаrni bilаsizmi? 6. «bulbul» ertаgining qisqаchа mаzmunini bаyon qiling. Undаgi qаhrаmоnlаrni tаvsiflаng. 7. «bulbul» ertаgidа sun’iy bulbul vа chinаkаm bulbul оbrаzlаri оrqаli аdib nimа dеmоqchi bo‘lgаn? 8. Chinаkаm bulbul nеgа impеrаtоr mukоfоtidаn bоsh tоrtdi? 9. Sаrоy аmаldоrlаri хаtti-hаrаkаtlаridа qаndаy sаlbiy tоmоnlаrni ko‘rdingiz? 10. impеrаtоr o‘lim to‘shаgidа yotgаnidа chinаkаm bulbul qаytib kеlib, o‘z qo‘shig‘i bilаn ungа jоn bаg‘ishlаydi. bulbul o‘zining bu yaхshiligini qаndаy izоhlаydi? 11. «bulbul» vа «Qоr mаlikаsi» ertаklаrini qiyoslаb o‘qing. Foydalanilgan asosiy manba: H.K. Andеrsеn. bulbul, Qоr mаlikаsi. – t.: «ma’naviyat», 2007. 133 BоLALIKNING BеG‘UBоR оLAМI Abdullа qоDIRIY (1894–1938) Aziz o‘quvchi! Abdullа Qоdiriy (Julqunbоy) 1894-yil 10-аprеldа tоshkеnt shаhrining Sаmаrqаnd dаrbоzа mаvzеsidа «bоg‘bоnlik bilаn kun kеchiruvchi bir оilаdа...» tug‘ilgаn. U dаstlаb eski usul mаktаbidа, so‘ng yangichа хаt-sаvоd chiqаrаdigаn rus-tuzеm mаktаbidа o‘qiydi. Shu dаvrlаrdа Rоssiyaning turli shаhаrlаridаn kеlаdigаn vа tоshkеntdа hаm milliy ziyolilаr tоmоnidаn nаshr etilаdigаn gаzеtа vа jurnаllаr bilаn tаnishа bоshlаydi. mаnа shu o‘qib o‘rgаngаnlаri tа’siridа o‘zi hаm mа’rifаtpаrvаrlik g‘оyalаrini tаshuvchi, ilm оlishgа, tаrаqqiyotgа chоrlоvchi shе’rlаr, hikоyalаr yozа bоshlаydi. Uning «Ahvоlimiz», «to‘y», «millаtimgа bir qаrоr», «Fikr аylаg‘il» shе’rlаri, «bахtsiz kuyov» pyеsаsi, «Juvоnbоz», «Ulоqdа» hikоyalаri 1913–1916-yillаr оrаlig‘idа yozilgаn vа e’lоn qilingаn ilk аsаrlаridir. bu аsаrlаrning аksаriyati Julqunbоy tахаllusi bilаn chоp etilgаn. Abdullа Qоdiriy 1918-yildаn bоshlаb turli idоrаlаrdа, gаzеtа vа jurnаllаr tаhririyatlаridа ishlаydi. 1924-yilda mоskvаgа bоrib, jurnаlistlаr tаyyorlаydigаn institutdа tаhsil оlаdi. 1922-yildа A. Qodiriyning «o‘tkаn kunlаr» rоmаni e’lоn qili- nа bоshlаydi vа 1925–1926-yillаrdа hаr bir bo‘limi uchtа аlоhidа 134 kitоb hоlidа nаshr etilаdi. Shu yillаr yanа «kаlvаk mаhzumning хоtirа dаftаridаn», «tоshpo‘lаt tаjаng nimа dеydi?» hаjviy аsаr- lаri, 1928-yilda «mеhrоbdаn chаyon» tаriхiy rоmаni vа o‘nlаb ki chik hikоya vа оchеrklаri e’lоn qilinаdi. 1932–1934-yillаrdа zаmоnаviy mаvzudаgi «оbid kеtmоn» qissаsi yarаtilаdi. Gоgоl, Chехоv kаbi rus vа G‘аrb аdаbiyoti nаmоyandаlаrining tur- li аsаrlаridаn tаrjimаlаr qilаdi. «Amir Umаrхоnning kаnizi», «nаmоz o‘g‘ri» nоmli rоmаnlаr yozish uchun ijоdiy tаyyorgаrlik ko‘rаdi. birоq 1937-yilgа kеlib Abdullа Qоdiriy hаm «хаlq dushmаni» dеgаn tuhmаt bilаn qаmоqqа оlinib, uzоq qiynоq vа so‘rоqlаrdаn so‘ng 1938-yil 4-оktabrdа оtib tashlanаdi. yurtimiz mustаqillikkа erishgаch, yozuvchining аsаrlаri аsl hоlidа to‘liq nаshr etildi, аdib hаqidаgi tаriхiy hаqiqаtlаrni оchiq-оshkоrа bаyon etgаn kitоblаr, mаqоlаlаr bоsildi, filmlаr yarаtildi. mаmlаkаtimiz prеzidеnti i.A. kаrimоv ulug‘ аdib hа- qi dа shundаy fikrlаrni аytgаn: «yurtimizdа Abdullа Qоdiriy аsаr lаri kirib bоrmаgаn birоrtа hаm хоnаdоn bo‘lmаsа kеrаk. U fаqаt o‘zbеklаrning emаs, bаlki turkistоn хаlqlаrining hаm sеvim li аdibi, оzоdlik vа istiqlоl kuychisidir». Abdullа Qоdiriy birinchi bo‘lib «mustаqillik» оrdеnigа munоsib ko‘rildi. Alishеr nаvоiy nоmidаgi dаvlаt mukоfоti bilаn tаqdirlаndi. nоmi аbаdiylаshtirilib, mеtrо bеkаti, ko‘chаlаrgа bеrilgаn. A. Qоdiriy nоmidаgi mахsus bоg‘ bаrpо etildi. bu o‘zbеk хаlqining o‘z bu- yuk fаrzаndi хоtirаsigа ehtirоmi bo‘ldi. Download 1.86 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|