Agar jonli mavjudodlarning xayot kechirish muxiti hamma joyda mutlaкo bir XIL bo’lganida, extimol, yer yuzi bir XIL turdagi hayvonlar bilan to’lib ketgan bo’lardi

Retseptorlarning rivojlanishi ma’lum darajada muayyan turdagi nerv sistemasining rivojlanishi bilan birga boradi. Sezgi a’zolari va nerv sistemasining rivojlanish darajasi muqarrar ravishda psixik aks ettirishning darajasi va shaklini belgilab beradi. Nerv xujayralari faqat turlar emas, balki tugunlar (gangliylar) ham xosil qiladi. Tugunli yoki gangliyli nerv sistemasi eng ko‘p miqdrdagi qo‘zg‘atuvchilarni qabul qilish va qayta ishlash imkonini beradi. Negaki, sezuvchan nerv xujayralari qo’zg‘atuvchilarga bevosita yaqin joylashgan bo’lada va qo’zg‘alishini taxlil etish sifatini o’zgartirib yuboradi.

• Retseptorlarning rivojlanishi ma’lum darajada muayyan turdagi nerv sistemasining rivojlanishi bilan birga boradi. Sezgi a’zolari va nerv sistemasining rivojlanish darajasi muqarrar ravishda psixik aks ettirishning darajasi va shaklini belgilab beradi. Nerv xujayralari faqat turlar emas, balki tugunlar (gangliylar) ham xosil qiladi. Tugunli yoki gangliyli nerv sistemasi eng ko‘p miqdrdagi qo‘zg‘atuvchilarni qabul qilish va qayta ishlash imkonini beradi. Negaki, sezuvchan nerv xujayralari qo’zg‘atuvchilarga bevosita yaqin joylashgan bo’lada va qo’zg‘alishini taxlil etish sifatini o’zgartirib yuboradi.
• Tananing har bir qismida gangliylar qo‘shilib, bir-biri bilan nerv yo‘llar orqali boglangan nerv markazlarini tashkil qiladi. Ayniqsa bosh qismida joylashgan markaz murakkab to’zilgandir.
• Nerv sistemasining oliy tipi - naychasimon nerv sistemasidir. U naychasimon qilib birlashgan nerv xujayralaridan tashkil topgan bo’ladi. Umurtqalilarda evolyutsiya jarayonida orqa va bosh miya - markaziy nerv sistemasi paydo bo’ladi va rivojlanadi. Nerv sistemasi va retseptorlarning rivojlanishiga muvofiq ravishda psixik aks ettirish shaqllari ham murakkablashadi. Bosh miyada turli xildagi funktsiyalarni o’z zimmasiga oladigan alohida cheklangan markazlar xosil bo’ladi. Bu markazlar maxsus nerv birikmalari - assotsiativ zonalar orqali o’zaro bog’lanadi.
• Shunday qilib, psixikaning evolyutsiyasi retseptorlar funktsiyalari shaqllarining, shuningdek signal faoliyatining murakkablashuvida ifodalanadi.

• Psixikaning moddiy asoslari to’g’risida fikr yuritganda, avvalo, u miyaning xususiyati ekanligini ta’kidlash joiz. Bilish jarayonlari to’g’risida gap ketganida, albatta sezgi, fikr, ong kabilar maxsus ravishda tashkil topgan materiyaning oliy mahsuli ekanligini uqtirish maqsadga muvofiqdir. Organizmning psixik faoliyati tana кo’pgina a’zolarining yordami bilan ishga tushadi. A’zolarning ba’zilari ta’sirotlarni qabul qilsa, boshqalari ularni signallarga aylantiradi, xatti-harakatlarning rejasini to’sadi hamda uning amalga oshishini nazorat qiladi. Shuningdek, ularning bir guruhi xatti-harakatga kuch-quvvat, g’ayrat, shijoat baxsh etadi, yana bir turi esa mushaklarni, paylarni harakatlantiradi. Mana shunday murakkab funkstiyaning yig’indisi organizmning tashqi muhitga moslashuvini, unga muvofiqlashuvini, hayotiy vazifalarning ijro etilishi va bajarilishini ta’minlaydi.