Aholi roʻyxatlari

Ushbu maʼlumotlar vaqt va hudud doirasida taqqoslashga yarokli boʻlishligi uchun, jami aholiga bir xil mazmundagi savollar takdim qilinishi kerak, yaʼni mamlakat miqyosida aholi roʻyxatlari yagona dastur asosida oʻtkazilishi shart. Bunda BMT tomonidan berilgan tavsiyalarga tayaniladi. Aholiga tegishli maʼlumotlar aniq boʻlishligi uchun ularni har bir kishidan shaxsan olinadi. Roʻyxat odamlarning oʻz joyida muqim yashab turgan davrida, yaʼni asosan qishda qisqa muddatda, bir necha kun yoki hafta mobaynida oʻtkaziladi, lekin barcha maʼlumotlar kritik (jiddiy) lahzasi (odatda roʻyxatga olishning birinchi kuni) da olinadi – shungacha oʻlganlar va tugʻilganlar koʻrsatilmaydi. Javoblar roʻyxat varakalariga yagona nusxada yoziladi.

Ushbu maʼlumotlar vaqt va hudud doirasida taqqoslashga yarokli boʻlishligi uchun, jami aholiga bir xil mazmundagi savollar takdim qilinishi kerak, yaʼni mamlakat miqyosida aholi roʻyxatlari yagona dastur asosida oʻtkazilishi shart. Bunda BMT tomonidan berilgan tavsiyalarga tayaniladi. Aholiga tegishli maʼlumotlar aniq boʻlishligi uchun ularni har bir kishidan shaxsan olinadi. Roʻyxat odamlarning oʻz joyida muqim yashab turgan davrida, yaʼni asosan qishda qisqa muddatda, bir necha kun yoki hafta mobaynida oʻtkaziladi, lekin barcha maʼlumotlar kritik (jiddiy) lahzasi (odatda roʻyxatga olishning birinchi kuni) da olinadi – shungacha oʻlganlar va tugʻilganlar koʻrsatilmaydi. Javoblar roʻyxat varakalariga yagona nusxada yoziladi.

Aholi roʻyxati aholi soni va tarkibi haqidagi maʼlumotlarni maʼlum bir sanaga moʻljallab berishi lozim. Shartni bajarish uchun roʻyxat oʻtkazish boʻyicha sana va hatto vaqti aniq koʻrsatilishi kerak. Mazkur vaqt roʻyxatning kritik lahzasi deyiladi. Qadimdan aholini hisobga olishning xilma-xil usullari mavjud boʻlgan. Yunoniston, Bobil (Mesopotamiya), Misr, Rim, Xitoy va Yaponiyada aholi hisobga olinganligi tarixiy manbalardan maʼlum. Ular asosan fiskal (soliq olish) va harbiy maqsadlarni koʻzlagan holda oʻtkazilib, odatda faqat erkaklarni, yaʼni harbiy harakatlarda ishtirok etish hamda soliq toʻlash imkoniyati bor shaxslarni qamrab olgan.