Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika institutining Tu’rkiy tillar Fakulteti oʻzbek tili va adabiyoti ta’lim yoʻnalishi 3-”b” guruh talabasi akimniyazova tazagulning hozirgi oʻzbek adabiy tili fanidan taqdimoti
Download 171.83 Kb.
|
Akimniyazpva T. kurs ishi
Uzual ma’no leksemaning mazmun mundarijasida bir bо‘lgan leksik ma’nodir. U til egasi bо‘lgan xalq tomonidan tan olingan, demak, kо‘pchilikka tushunarli bо‘lgan ma’no hisoblanadi. Masalan, tozalamoq leksemasining mazmun mundarijasida quyidagi leksik (uzual) ma’nolar bor: 1) «kir, chang, ifloslik va kabilardan xoli qilmoq» (tish tozalamoq, idishlarni tozalamoq, uyni tozalab supurmoq kabi): Yо‘lchi ularga beda tashladi. Keyin kurak va supurgi olib otxonani tozalay boshladi. («Qutlug‘ qon»dan); 2) «aralashmalardan, keraksiz, ortiqcha narsa va qismlardan xoli qilmoq» (spirtni tozalamoq, dalani G‘о‘zapoyalardan tozalamoq kabi): Anvar gullarni sug‘orish, о‘tlarni yulib tozalash vazifasini о‘zi bajardi. («Mehrobdan chayon»dan.).Uzual ma’no leksemaning mazmun mundarijasida bir bо‘lgan leksik ma’nodir. U til egasi bо‘lgan xalq tomonidan tan olingan, demak, kо‘pchilikka tushunarli bо‘lgan ma’no hisoblanadi. Masalan, tozalamoq leksemasining mazmun mundarijasida quyidagi leksik (uzual) ma’nolar bor: 1) «kir, chang, ifloslik va kabilardan xoli qilmoq» (tish tozalamoq, idishlarni tozalamoq, uyni tozalab supurmoq kabi): Yо‘lchi ularga beda tashladi. Keyin kurak va supurgi olib otxonani tozalay boshladi. («Qutlug‘ qon»dan); 2) «aralashmalardan, keraksiz, ortiqcha narsa va qismlardan xoli qilmoq» (spirtni tozalamoq, dalani G‘о‘zapoyalardan tozalamoq kabi): Anvar gullarni sug‘orish, о‘tlarni yulib tozalash vazifasini о‘zi bajardi. («Mehrobdan chayon»dan.).Okkazional ma’no leksemaning tildagi ma’nosiga xos bо‘lmagan, ayrim shaxsning (muallifning) nutqiy vaziyatdan kelib chiqib, shu leksema mazmuniga yangicha «tus» berishi natijasida yuzaga keltirilgan sun’iy ma’nodir. U individual xarakterda bо‘ladi va faqat kontekstda anglashiladi. «Ichak uzar hangomalar»dan keltirilgan quyidagi dialogga e’tibor beraylik:Okkazional ma’no leksemaning tildagi ma’nosiga xos bо‘lmagan, ayrim shaxsning (muallifning) nutqiy vaziyatdan kelib chiqib, shu leksema mazmuniga yangicha «tus» berishi natijasida yuzaga keltirilgan sun’iy ma’nodir. U individual xarakterda bо‘ladi va faqat kontekstda anglashiladi. «Ichak uzar hangomalar»dan keltirilgan quyidagi dialogga e’tibor beraylik:Download 171.83 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|